Tôm hùm đất là sinh vật ngoại lai xâm hại đã bị cấm bán

Tôm hùm đất - mặt hàng sốt dẻo trên chợ mạng

Những ngày gần đây, tôm hùm đất được rao bán tràn lan trên “chợ mạng”, từ loại xông nhiệt cho tới tươi sống. Các đầu mối bán tôm hùm đất cho biết, hàng thường về theo ngày, khách lấy lẻ và lấy sỉ có giá khác nhau.

Theo một tiểu thương đầu mới chuyên nhập loại hàng này ở Hà Nội cho biết, tôm hùm đất được nhập về từ Trung Quốc. Hiện, chị có loại tôm xông nhiệt và tôm sống. Với loại xông nhiệt có giá 300.000 đồng/kg, hàng lúc nào cũng có sẵn. Riêng loại tươi sống 2-3 ngày sẽ về một chuyến, chị bán với giá 500.000 đồng/kg.

Tôm hùm đất được đóng sẵn vào túi lưới bảo quản trong thùng xốp chứa đá lạnh 

Tôm hùm đất sống nhập về được các đầu mối bên Trung Quốc đóng sẵn vào từng túi lưới, sau đó cho vào thùng xốp có đá lạnh. Tôm về đến nơi đảm bảo sống khoẻ. Theo chị, với hàng xông nhiệt hay được quán ăn chọn nhập về làm hàng vì giá rẻ hơn hàng sống. Còn người dân mua về ăn thường chọn tôm sống, bởi chất lượng thịt sẽ thơm ngọt hơn. Song, do là hàng sống nên rất ít khi có sẵn, đa phần khách mua phải đặt trước.

Giá loại tôm này trên thị trường khi đó khá rẻ, chỉ từ 200.000-230.000 đồng/kg nếu mua sỉ, còn mua lẻ giá dao động từ 350.000-400.000 đồng/kg tuỳ loại. Một số đầu mối chuyên bán sỉ cũng tiết lộ, các khách là các nhà hàng ở Hà Nội, TP.HCM thường nhập tương đối nhiều vì đây đang là món đặc sản gây sốt trên thị trường, được nhiều người chuộng mua về ăn.

Tiểu thương "phớt lờ" quy định cấm buôn bán tại Việt Nam

Tôm càng đỏ Cherax quadricarinatus (còn gọi là tôm hùm đất...) là loài thủy sinh có nguồn gốc ngoại lai, ăn tạp, sống bò dưới đáy, ưa đào hang, hoạt động về đêm, có sức chống chịu và thích nghi cao.

Năm ngoái, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đã xác nhận, loài tôm càng đỏ không có tên trong Danh mục loài thủy sinh được phép kinh doanh tại Việt Nam.

Theo ông Nguyễn Văn Long, Cục trưởng Cục Thú y (Bộ NN-PTNT), cho biết, tôm hùm đất có tên trong Phụ lục 2 Loài ngoại lai có nguy cơ xâm hại ban hành kèm theo Thông tư số 35/2018/TT-BTNMT ngày 28/12/2018 của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Quy định tiêu chí xác định và ban hành Danh mục loài ngoại lai xâm hại.

Tôm hùm đất sống cũng không có tên trong Phụ lục VIII Danh mục loài thủy sản được phép kinh doanh tại Việt Nam - ban hành kèm theo Nghị định số 26/2019/NĐ-CP ngày 08/3/2019 của Chính phủ Quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Thủy sản.

Vì vậy, để được nhập khẩu tôm hùm đất sống, người nhập khẩu phải được Tổng cục Thủy sản cấp phép nhập khẩu theo quy định. Đến thời điểm này, Cục Thú y chưa hướng dẫn bất kỳ tổ chức, cá nhân nào kiểm dịch nhập khẩu tôm hùm đất sống, ông nhấn mạnh.

Với tôm hùm đất đông lạnh, ông Long cho biết, theo quy định sản phẩm thủy sản đông lạnh nhập khẩu vào Việt Nam làm thực phẩm phải bảo đảm điều kiện có nguồn gốc từ các cơ sở có trong Danh mục cơ sở sản xuất được phép xuất khẩu thực phẩm có nguồn gốc thủy sản vào Việt Nam theo quy định tại Nghị định số 15/2018/NĐ-CP ngày 02/02/2018 của Chính phủ; đồng thời phải có Giấy chứng nhận kiểm dịch của cơ quan có thẩm quyền nước xuất khẩu cấp cho lô hàng.

Theo Bộ NN-PTNT, tôm hùm đất là loài thuỷ sinh có nguồn gốc ngoại lai, ăn tạp, sống bò dưới đáy, ưa đào hang, hoạt động về đêm, có sức chống chịu và thích nghi cao.

Loài tôm càng đỏ này không có tên trong Danh mục loài thuỷ sản được phép kinh doanh tại Việt Nam và được xác định là sinh vật ngoại lai xâm hại. Theo đó, việc kinh doanh, tiêu thụ loài tôm này là vi phạm quy định của pháp luật về đa dạng sinh học và thuỷ sản.

Để bảo vệ môi trường và tránh tác động xấu đến ngành nông nghiệp, Bộ NN-PTNT yêu cầu các cơ quan chức năng tăng cường kiểm tra và xử lý nghiêm các đối tượng vi phạm. Khi phát hiện có phát tán ra môi trường, phải có biện pháp khoanh vùng, cô lập và tiêu diệt loài tôm hùm đất theo quy định của pháp luật về đa dạng sinh học.

Các chuyên gia trong ngành cũng cho rằng, tôm hùm đất có thể trở thành đại họa của ngành nông nghiệp. Bởi, tập tính của chúng là sống bò đáy, thích đào hang, ưa tối, chuyên hoạt động về đêm. Chúng có thể đào hang trú ẩn sâu 100-200cm, sống được cả ở dưới nước lẫn trên cạn và chịu được nhiệt độ 0-37 độ C. Thức ăn chủ yếu của loại tôm này là mùn bã hữu cơ, ngũ cốc, khô đậu, rau quả, cỏ non, rong cỏ nước, tảo sống bám, côn trùng, sinh vật đáy cỡ nhỏ, xác động vật, thức ăn chế biến...

Khả năng thích nghi tốt với môi trường biến chúng trở thành những sinh vật ngoại lai có hại khi phát tán mầm dịch bệnh nấm tôm, virus gây bệnh đốm trắng cho tôm cũng như một số loài ký sinh trùng.

Bảo Linh (t/h)