Thực phẩm chức năng giả được dán tem chống giả để che mắt người dùng

Thực phẩm chức năng là những sản phẩm hỗ trợ sức khỏe cho con người. Giá trị của nó cao hơn các thực phẩm thông thường. Tác dụng tốt của nó đối với sức khỏe thì ai cũng biết.

Việc sản xuất thực phẩm chức năng là quá trình phức tạp. Cũng rất khó phân biệt chất lượng sản phẩm qua mắt thường hay những mẹo vặt nếu không thực sự hiểu biết về nó. Thực phẩm chức năng cũng có nhiều dạng như viên nén, bột, nước…Là những dạng rất dễ làm giả mà không phải tốn kém quá nhiều.

Vì giá trị cao và rất dễ làm giả nên tỉ lệ làm giả thực phẩm chức năng ngày càng cao và rất khó kiểm soát. Hiểu biết về thực phẩm chức năng cũng còn hạn hẹp nên người tiêu dùng rất dễ bị nhầm lẫn. Thậm chí tinh vi hơn các gian thương còn sử dụng tem chống hàng giả để lừa người tiêu dùng.

Thực phẩm chức năng giả, nhái nhưng vẫn được dán tem chống giả đầy đủ

Vào ngày 1/6, lực lượng quản lý thị trường TP Hà Nội đã kiểm tra đột xuất một căn nhà cấp 4 có diện tích khoảng 50m2, nằm sâu trong khu dân cư ở thôn Cao sơn, xã Tiên Phương, huyện Chương Mỹ (Hà Nội) phát hiện và bắt quả tang cơ sở này có dấu hiệu vi phạm, sản xuất hàng hóa là thực phẩm chức năng giả các nhãn hiệu nổi tiếng trên thế giới.

Ghi nhận thực tế khu vực sản xuất khá ẩm thấp, chật chội, với bốn nhân công làm việc đều là người ở địa phương khác đang thực hiện hành vi gia công, đóng gói những viên sủi, viên nén, đựng trong các bao nylon khác nhau vào các vỏ hộp nhựa không nhãn mác với số lượng viên được định lượng trước.

Qua khai thác lời khai, các nhân công thừa nhận, sử dụng máy khò nhiệt và máy ép nhiệt dán các nhãn mác được in sẵn của các nhãn hiệu như: Lady, V3, Xtraman, HYPOLY, HeBora Collagen Enrich; Collagen Top Queen New, Glucosamine, BORA... lên phía ngoài vỏ hộp. Để tăng niềm tin cho người tiêu dùng, các đối tượng này còn sử dụng tem chống hàng giả nghi bị làm giả để dán lên bao bì. Kiểm tra thực tế, lực lượng chức năng ghi nhận tại cơ sở có gần 12 nghìn lọ, hộp thực phẩm chức năng đã được đóng gói thành phẩm với bao bì nhãn mác bắt mắt, ghi xuất xứ đến từ các nước như: Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc,...

Ghi nhận tại cửa hàng H.S ở chợ Bàn Cờ (quận 3, TPHCM), người bán giới thiệu đủ loại collagen dạng nước, dạng viên; các loại thực phẩm chức năng khác như vitamin tổng hợp, dầu cá, viên uống đẹp tóc, trắng da, cải thiện xương khớp… Điểm chung là các sản phẩm có giá rẻ. 1 lọ collagen Youtheory của Mỹ giá chỉ 570.000 đồng/hộp loại 390 viên (giá thị trường từ 650.000-900.000 đồng/hộp). Sản phẩm không có nhãn phụ của công ty nhập khẩu, phân phối, chỉ có tờ giấy vàng nhỏ ghi thông tin chung chung gồm tên sản phẩm, công dụng. Nhiều loại sản phẩm thực phẩm chức năng khác tại cửa hàng này cũng được đóng gói tương tự.

Người bán chỉ giải thích do là hàng xách tay nên bao bì như vậy nhưng khi thử mở ứng dụng quét mã QR và quét mã vạch in trên sản phẩm nhưng không thể truy xuất được thông tin gì.

Tại một sạp khác trong chợ, một người tiêu dùng đang tìm mua dầu cá về cho con uống để ngừa mỏi mắt, cải thiện thị lực mùa thi. Người bán giới thiệu 3 sản phẩm: Omega Orihiro (Nhật) giá 560.000 đồng/hộp 180 viên, Nature Made Fish Oil 1.200mg của Mỹ giá 375.000 đồng/hộp 200 viên và Healthy Care Fish Oil của Úc giá 480.000 đồng/hộp 400 viên, tất cả đều không có nhãn phụ. Mã vạch trên sản phẩm, theo lời người bán là có thể quét để biết được nguồn gốc sản phẩm. Tuy nhiên khi quét thì chỉ ra đường dẫn tới các trang thương mại điện tử.

Ngay cả ở các cửa hàng thuốc, những nhãn phụ trên các sản phẩm này cũng không thống nhất. Chẳng hạn, tại một nhà thuốc trên đường Hai Bà Trưng (quận 3, TPHCM), sản phẩm collagen Youtheory có nhãn phụ in thông tin công ty nhập khẩu là Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Hồng Cửu Long (quận Tân Phú, TPHCM), tem chống giả in tên, mộc đỏ của công ty.

Tại một cửa hàng trên đường Tân Hải (quận Tân Bình, TPHCM), cũng là sản phẩm này nhưng nhãn phụ không có dấu mộc đỏ, nhãn chính cũng thiết kế khác, thiếu nhiều chi tiết như logo công ty, số điện thoại… Nhân viên bán hàng giải thích, có sự khác biệt là do sản phẩm được sản xuất tại nhiều bang khác nhau ở Mỹ (?).

Xử lý hàng giả, hàng nhái còn nhiều hạn chế

Trước đây, người tiêu dùng thường dựa vào nhãn phụ để biết đơn vị chịu trách nhiệm về chất lượng sản phẩm, phân biệt hàng nhập khẩu chính ngạch, hàng xách tay, hàng trôi nổi không rõ nguồn gốc. Thế nhưng hiện nay, cách nhận biết sản phẩm này không còn hiệu quả bởi các sản phẩm nhái/giả đều dán đủ nhãn phụ (làm giả) in thông tin đơn vị chịu trách nhiệm chất lượng sản phẩm, tem chống giả (cũng làm giả).

Luật sư Nguyễn Văn Hậu - Phó chủ nhiệm Đoàn Luật sư TPHCM - cho rằng, để tình trạng hàng giả nhưng có nhãn phụ, tem chống giả nhan nhản trên thị trường là do công tác quản lý của cơ quan quản lý thị trường còn lỏng lẻo, năng lực phát hiện, xử lý hàng giả, hàng nhái còn nhiều hạn chế. Một bất cập lớn nhất hiện nay khiến những người làm hàng giả tỏ ra nhờn luật là các vụ vi phạm chất lượng hàng hóa đều chỉ bị xử lý hành chính với số tiền phạt rất nhỏ so với lợi nhuận họ thu được.

Theo ông Nguyễn Văn Hậu, cần nâng mức chế tài vi phạm lên đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự, phạt tù, tịch thu tang vật, đình chỉ hoạt động, nộp lại nguồn thu bất hợp pháp. Song song đó cần quy thêm trách nhiệm của cơ quan quản lý để xảy ra tình trạng sản xuất hàng giả/nhái. “Người tiêu dùng cần phải tự bảo vệ mình bằng cách trang bị đầy đủ kiến thức, tra cứu hàng thật, hàng giả tại các website chính hãng, chỉ mua hàng tại nơi uy tín” - luật sư Nguyễn Văn Hậu lưu ý.

Phó giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Hữu Đức - nguyên giảng viên Đại học Y Dược TPHCM - cảnh báo: tình trạng TPCN giả/nhái tràn lan hiện nay đang gây nguy cơ lớn đến sức khỏe người tiêu dùng. Phần lớn TPCN giả/nhái đều có nguy cơ chứa các chất độc hại ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Vì vậy, người tiêu dùng cần thận trọng tìm hiểu, chọn mua TPCN ở những điểm bán hàng uy tín, rõ về nguồn gốc xuất xứ, chất lượng sản phẩm.

Theo phó giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Hữu Đức, không ít người có bệnh nhưng không đến bác sĩ khám mà lại mua TPCN dùng như thuốc chữa bệnh, thậm chí là không theo hướng dẫn về liều lượng. “TPCN không phải là thuốc nhưng nếu lạm dụng uống quá liều hay dùng kết hợp nhiều loại TPCN cùng lúc dễ dẫn đến ngộ độc, triệu chứng và hậu quả giống như ngộ độc thuốc. Do đó, muốn sử dụng loại TPCN nào, kết hợp ra sao thì người dùng cần được bác sĩ tư vấn kỹ càng chứ không nên tự ý dùng” - ông nói.

Những loại tem đa công nghệ chống giả các sản phẩm thực phẩm chức năng Qr code: Người tiêu dùng có thể quét mã Qr code để tra truy xuất thông tin sản phẩm Sms: Gửi tin nhắn theo cú pháp để tra cứu và xác thực thông tin sản phẩm Phát sáng: Dùng đèn tia cực tím coi tem để hiện dấu bảo an riêng của từng doanh nghiệp Dãy Hologram: In nổi logo trên dãy Hologram để nhận diện bằng mắt thường Nước: Thoa nước hiện chữ hàng thật hoặc logo của doanh nghiệp Nhiệt: Hơ lửa lên tem để thay đổi nội dung muốn hiển thị Trong những loại tem điện tử chống hàng giả trên thì có hai loại tiêu biểu là SMS và QR code. Hai loại này có một hệ thống hỗ trợ đi kèm, nhanh chóng tiếp nhận yêu cầu và truy xuất thông tin xác thực gần như ngây lập tức. Đối với Tem SMS, thì hệ thống sẽ phản hồi bằng tin nhắn, gửi cảnh báo khi thông tin khách hàng yêu cầu sai hay không tồn tại. Còn với QR code sẽ được truy cập vào thông tin xác thực bằng cách quét mã bằng điện thoại di động. Tuy hơi phức tạp nhưng người tiêu dùng sẽ được hướng dẫn sử dụng ngay trên bề mặt tem.

An Dương (t/h)