Vitamin C giúp tăng cường sức đề kháng cho cơ thể như thế nào?

Hiện nay, không ít người bệnh hậu COVID-19 phải đối diện với nhiều vấn đề sức khỏe, và việc sinh hoạt, dinh dưỡng hợp lý để phục hồi dần các chức năng cơ thể là vô cùng cần thiết. Theo Bác sỹ Đỗ Thị Ngọc Diệp - Chủ tịch Hội Dinh dưỡng Thực phẩm TP.HCM, ngoài việc bao phủ vắc xin và các biện pháp phòng ngừa theo khuyến cáo của Bộ Y Tế thì chế độ dinh dưỡng và luyện tập khoa học chính là 2 yếu tố tiên quyết để cải thiện và nâng cao sức khỏe. Trong đó, cần chú trọng bổ sung vitamin C để hệ miễn dịch hoạt động tốt hơn.

Việc bổ sung vitamin C giúp chúng ta tăng cường sức đề kháng, nâng cao hệ miễn dịch, bảo vệ cơ thể từ bên trong làm suy yếu các tác động của các tác nhân gây bệnh từ virus, vi khuẩn. Do đó việc bổ sung vitamin C có hàm lượng cao trong và sau điều trị bệnh được sử dụng khá phổ biến.

Vì thế mà chúng ta rất dễ nhận ra sự hiện diện của Vitamin C trong nhiều đơn thuốc điều trị cho bệnh nhân COVID trong điều trị và phục hồi hậu COVID bởi nó hỗ trợ tăng cường sức đề kháng, nâng cao khả năng miễn dịch, hạn chế sự tiến triển của viêm phổi do virus, cải thiện chức năng hô hấp.

Tổng quan về vitamin C

Vitamin C là một trong số các loại vitamin cần thiết cho cơ thể. Có một số loài động vật có thể tự tổng hợp được loại vitamin này, nhưng con người chúng ta thì không thể làm được điều đó. Chính vì vậy chúng ta cần phải lấy nó từ các loại thực phẩm và các nguồn khác như viên uống C sủi. Tuy nhiên, nguồn cung cấp vitamin C tốt là các loại rau quả tươi và trái cây, đặc biệt là các loại trái cây họ cam quýt.

Hầu hết các chuyên gia đều khuyên nên bổ sung vitamin C từ chế độ ăn nhiều loại rau quả và trái cây hơn là sử dụng các loại viên uống tổng hợp. Nước cam tươi hoặc cô đặc đông lạnh tươi là sự lựa chọn hoàn hảo cho bạn.

Vitamin C đã từng được sử dụng để ngăn ngừa và điều trị bệnh Scurvy - một căn bệnh gây ra bởi sự thiếu hụt Vitamin C, thường gặp ở các thủy thủ trên các con tàu lênh đênh nhiều tháng trên biển, dẫn tới tình trạng khan hiếm rau quả tươi và trái cây. Còn ngày nay vitamin C được nhắc đến nhiều với vai trò tăng cường hệ miễn dịch của cơ thể. Vitamin C cần thiết cho sự phát triển và chức năng của nhiều bộ phận trong cơ thể chúng ta. Loại vitamin này còn có vai trò quan trọng trong việc duy trì chức năng miễn dịch của cơ thể.

Vitamin C góp phần tăng cường khả năng miễn dịch, tăng sức đề kháng bằng cách hỗ trợ chức năng của các tế bào khác nhau trong cả hệ thống miễn dịch. Nó hỗ trợ chức năng hàng rào biểu mô chống lại các mầm bệnh và thúc đẩy hoạt động quét oxy hóa của da. Nhờ vậy nó giúp bảo vệ chống lại sự oxy hóa của môi trường.

Vitamin C có mặt trong các tế bào thực bào như tế bào bạch cầu trung tính và có khả năng tăng cường thực bào, tạo ra các loại oxy phản ứng và cuối cùng là tiêu diệt vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể. Đồng thời nó cũng cần thiết cho quá trình chết tế bào được lập trình và giải phóng bạch cầu trung tính đã được sử dụng khỏi các vị trí bị nhiễm khuẩn bởi đại thực bào, do đó làm giảm hoại tử và tổn thương mô tiềm ẩn.

Vai trò của vitamin C trong tế bào lympho (một thành phần của hệ thống miễn dịch cơ thể) chưa rõ ràng, nhưng nó đã được chứng minh có tác dụng giúp tăng cường sự biệt hóa và tăng sinh tế bào B và T. Tác dụng này có thể dựa trên khả năng điều hòa gen của vitamin C.
Sự thiếu hụt vitamin C dẫn đến tình trạng suy giảm khả năng miễn dịch của cơ thể, khiến cho người đó dễ bị nhiễm trùng hơn. Ngược lại, tình trạng nhiễm trùng cũng gây ảnh hưởng đến mức vitamin C trong cơ thể do phải tốn một lượng lớn vào trong quá trình viêm - nhiễm trùng. Hơn nữa, việc bổ sung vitamin C dường như có thể ngăn ngừa và điều trị nhiễm trùng đường hô hấp và hệ thống. Việc dự phòng nhiễm trùng đòi hỏi phải bổ sung vitamin C vào chế độ ăn uống.

Ngoài ra, vitamin C được cho là có tác dụng ngăn ngừa cảm lạnh. Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng trong số những người năng động, như vận động viên marathon, vận động viên trượt tuyết và những người trong quân đội tập thể dục nặng, thì việc cung cấp ít nhất 200mg vitamin C mỗi ngày dừng như đã giúp giảm một nửa nguy cơ bị cảm lạnh. Nhưng với những người ít vận động nói chung thì việc uống vitamin C hàng ngày không giúp làm giảm nguy cơ bị cảm lạnh.

Nghiên cứu cho thấy việc cung cấp ít nhất 200mg vitamin C mỗi ngày dường như làm giảm thời gian xuất hiện triệu chứng cảm lạnh trung bình 8% ở người lớn và 14% ở trẻ em, giảm thời gian bị bệnh khoảng một ngày. Điều này có thể quan trọng với một số người, bởi cảm lạnh thông thường chính là nguyên nhân làm mất 23 triệu ngày làm việc mỗi năm.

Một số nghiên cứu cho thấy một liều lớn vitamin C có thể giúp ngăn ngừa cảm lạnh, nhưng họ sẽ cần phải cung cấp liều 8.000mg vitamin C mỗi ngày. Nhưng với liều trên 400mc vitamin C/ngày thì nó đã bị bài tiết qua nước tiểu. Và nếu sử dụng với liều từ 2.000 mg/ ngày trở lên đã có thể gây ra các tác dụng phụ như buồn nôn, tiêu chảy, đau bụng và nó có thể gây ảnh hưởng tới kết quả của các xét nghiệm về lượng đường trong máu

Vitamin C tổng hợp nên được sử dụng ra sao để đảm bảo an toàn và hiệu quả 

Vitamin C tan trong nước nên khi dùng hàm lượng cao một lần cơ thể hấp thu không hết nên sẽ thải qua nước tiểu. Do đó, việc sử dụng vitamin C hàm lượng cao sẽ không hiệu quả bằng việc dùng hàm lượng nhỏ và bổ sung nhiều lần trong ngày. Hiện nay thì trường có rất nhiều loại vitamin C: 100mg, 500mg, 1000mg. Tuy nhiên, nhu cầu vitamin C của cơ thể thì rất ít: ngưởi trưởng thành cần 70mg-100mg/ngày; trẻ em thì cần thấp hơn người trưởng thành. Để tăng cường sức để kháng, có thể bổ sung thêm 100mg – 200mg/lần và bổ sung 2 lần/ngày (sáng và trưa)

Khi cơ thể chúng ta thiếu sức để kháng thì có thể không chỉ thiếu vitamin C mà còn thiếu nhiều chất khác, do đó nên chọn sản phẩm có nhiều loại vitamin (multivitamin) bao gồm vitamin C và các yếu tố vi lượng khác như sắt, kẽm… Như vậy sẽ phù hợp hơn cho các trường hợp ăn uống không đầy đủ dưỡng chất

Không uống vitamin C liều cao 1000mg/ ngày vì cơ thế không cần bổ sung đến mức này. Với liều lượng này, chỉ được sử dụng khi có chỉ định của bác sĩ trong điều trị một số bệnh lý cần chất chống oxy hóa. Việc dùng vitamin C liều cao, cơ thế hấp thụ không hết sẽ thải qua nước tiểu, sau đó chuyển hóa thành axit oxalic tạo ra oxalat gây sỏi thận.

Vitamin C tự nhiên nên được sử dụng như thế nào

Trong tự nhiên, vitamin C có trong nhiều các loại trái cây như cam, quýt, dâu tây, đu đủ chín, kiwi, táo, ổi, ớt, bông cải xanh… Trái chín cây sẽ nhiều vitamin C hơn trái bị chín ép. Ở các loại rau xanh, vitamin C có nhiều trong lá hơn thân. Vitamin C là chất tan trong nước nên rất dễ mất trong quá trình chế biến và bảo quản. Do đó nên bảo quản rau, trái cây trong bao nylon có đục lỗ và để vào ngăn mát tủ lạnh. Không nên trữ quá lâu. Trong khi nấu ăn thì nên nấu nhanh vì vitamin C cũng dẽ bị hủy ở nhiệt độ cao.

Khánh Mai (t/h)