Xử lý trên 50.000 vụ vi phạm về hàng hóa nhập lậu, hàng giả trong 8 tháng năm 2024

Vi phạm về kinh doanh hàng hóa vẫn phức tạp, nhiều thủ đoạn tinh vi

Báo cáo tình hình hoạt động của lực lượng trong 8 tháng năm 2024, Tổng Cục trưởng Tổng cục QLTT Trần Hữu Linh cho biết, tình hình vi phạm về kinh doanh hàng hóa nhập lậu, không rõ nguồn gốc xuất xứ, hàng giả và vi phạm quyền sở hữu trí tuệ, vi phạm về vệ sinh an toàn thực phẩm vẫn diễn biến phức tạp, nhất là vào các thời điểm lễ, tết, kỳ nghỉ dài ngày do nhu cầu tiêu dùng thực phẩm của người dân tăng cao, hoạt động sản xuất, vận chuyển, kinh doanh các mặt hàng thực phẩm trở nên sôi động.

Không những vậy, theo ông Linh, hàng hóa nhập lậu, không rõ nguồn gốc xuất xứ, hàng giả và vi phạm quyền sở hữu trí tuệ được đối tượng tập kết tại khu vực biên giới hoặc các kho hàng trung chuyển trên tuyến lưu thông để thẩm lậu vào tiêu thụ nội địa. Vi phạm chủ yếu phát hiện đối với nhóm hàng có nhu cầu cao, như: thời trang, mỹ phẩm, thiết bị điện, thực phẩm.

Đáng chú ý, vào dịp chuẩn bị cho tết Trung thu năm nay, một số tổ chức, cá nhân đã tập trung đưa nhiều hàng hóa nhập lậu, không rõ nguồn gốc, xuất xứ là các loại thực phẩm, rượu, bia, bánh kẹo, đồ chơi trẻ em, đặc biệt là bánh trung thu ra thị trường tiêu thụ, gây ảnh hưởng sức khỏe của người sử dụng.

Những tháng đầu năm, tỷ trọng các vụ việc vi phạm đối với thuốc lá điếu giảm so với vi phạm về thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng với các hành vi vi phạm chủ yếu như: nhập lậu, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ, không rõ chất lượng.

Hàng nhập lậu, hàng giả, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ vẫn phức tạp. Ảnh minh họa

Theo ghi nhận các tỉnh, thành phố đang là điểm nóng về vi phạm đối với mặt hàng này như Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, An Giang, Long An, Khánh Hoà, Lạng Sơn, Đà Nẵng, Lào Cai, Quảng Ninh. Thay vì trước đây các đối tượng tự vận chuyển, thuê người vận chuyển thì nay được trà trộn trong các kiện hàng và gửi qua các đơn vị dịch vụ giao nhận, chuyển phát, sử dụng số điện thoại không chính chủ để giao dịch, mua bán nên rất khó phát hiện.

Cũng theo ông Linh, thời gian qua, hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ không bày bán tràn lan như trước đây mà sau khi qua biên giới được tập kết tại các kho hàng nơi hẻo lánh, ít người qua lại hoặc nhà riêng, rồi lợi dụng thương mại điện tử để kinh doanh. Sau đó hàng hóa được chuyển đến người tiêu dùng thông qua dịch vụ chuyển phát nhanh.

Đáng chú ý, trong lĩnh vực thương mại điện tử đa số các thương nhân xây dựng nhiều kho hàng gần cửa khẩu và thiết lập các điểm livestream chốt đơn ở các tỉnh, thành phố, giao hàng thông qua đơn vị chuyển phát. Các tài khoản chào hàng trung gian, địa điểm tiếp nhận đơn và chuyển hàng được bố trí ở nhiều địa điểm khác nhau. Nhiều cơ sở kinh doanh dịch vụ ký gửi hàng hoá và sử dụng những người nổi tiếng, nhiều lượt theo dõi trên trang cá nhân để livestream, chốt đơn hàng. Do tốc độ lưu chuyển hàng hoá nhanh nên số lượng, chủng loại hàng hoá tại các kho tương đối lớn và thường xuyên biến động.

Nhờ tập trung giám sát, kiểm tra nên trong 8 tháng đầu năm 2024, lực lượng QLTT kiểm tra 50.445 vụ, phát hiện, xử lý 35.510 vụ vi phạm. Tổng số tiền xử lý là 674 tỷ đồng (tăng 23% so với cùng kỳ năm 2023). Trong đó, xử phạt vi phạm hành chính 342 tỷ đồng (tăng 20%), trị giá hàng hóa tịch thu gần 148 tỷ đồng (tăng 6%), trị giá hàng hóa tiêu hủy và buộc tiêu hủy trên 184 tỷ đồng (tăng 86%). Đã thu nộp ngân sách nhà nước 395 tỷ đồng (tăng 11%).

Chuyển Cơ quan điều tra 118 vụ có dấu hiệu hình sự (giảm 9% so với cùng kỳ năm 2023); một số đơn vị có số vụ chuyển cơ quan điều tra nhiều: Hà Nội (39 vụ), thành phố Hồ Chí Minh (8 vụ), An Giang (7 vụ), Bình Dương (6 vụ), Vĩnh Phúc (5 vụ), Quảng Ninh (5 vụ). Đồng thời, đã khởi tố 8 vụ án: Hà Nam (1), Long An (2), Bắc Ninh (1), Vĩnh Long (1), Hà Nội (1), Vĩnh Phúc (1), Bến Tre (1).

Tập trung nguồn lực để ngăn chặn nhập lậu, hàng giả

Liên quan tới vấn đề này Bộ trưởng Bọ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho rằng, trong 8 tháng qua, toàn lực lượng đã chú trọng triển khai nghiên cứu, quán triệt và tổ chức thực hiện khá nghiêm túc cá chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, chỉ đạo của Chính phủ và Bộ Công Thương, nhất là các chủ trương, chính sách có liên quan trực tiếp đến hoạt động của Ngành. Bên cạnh đó, tích cực và chủ động tham mưu cho cấp có thẩm quyền ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, giúp ngành có thêm cơ sở pháp lý để triển khai thực hiện.

Tuy nhiên Bộ trưởng cũng đưa ra một số lĩnh vực còn nổi cộm, dù đã đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận nhưng trong 8 tháng qua, lực lượng QLTT vẫn còn những vấn đề tồn tại cần tiếp tục khắc phục, như: Hiệu quả công tác QLTT, phòng, chống buôn lậu, hàng giả, hàng kém chất lượng vẫn chưa đạt kết quả như mong muốn.

Tình trạng hàng giả, hàng lậu, không rõ nguồn gốc, xuất xứ vẫn bày bán công khai ở nhiều nơi, thủ đoạn vi phạm ngày càng tinh vi, có hệ thống; tình hình kinh doanh hàng lậu, hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ trên không gian mạng vẫn còn phổ biến; số vụ xử lý đã tăng so với năm trước nhưng vẫn chưa tương xứng với quy mô của thương mại điện tử nước ta hiện nay.

Ngoài ra, với vai trò là Cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo 389 địa phương (56/63 địa phương), một số Cục chưa thực sự làm tốt công tác tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương trong công tác đấu tranh phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả; Vẫn còn công chức vi phạm kỷ luật hành chính và vi phạm pháp luật.

Tư lệnh ngành Công Thương thẳng thắn chỉ ra các nguyên nhân chủ quan đó là công tác quản lý, giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng cả về chính trị tư tưởng, chuyên môn, nghiệp vụ và đạo đức công vụ cho công chức trong lực lượng vẫn chưa đạt yêu cầu đề ra; việc xử lý vi phạm đối với các tổ chức, cá nhân tại một số đơn vị chưa đủ sức răn đe; vai trò của các cấp ủy đảng, chính quyền, tập thể lãnh đạo nhiều đơn vị chưa được phát huy; tính tiên phong, gương mẫu của người đứng đầu một số đơn vị chưa cao; kỷ cương hành chính, nề nếp làm việc tại một số đơn vị không nghiêm; chất lượng cán bộ quản lý ở nhiều đơn vị chưa đạt yêu cầu đề ra.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh thêm, trong bối cảnh nền kinh tế ngày càng hội nhập sâu rộng, cùng với tốc độ phát triển mạnh của thương mại điện tử (TMĐT), nhất là thương mại điện tử xuyên biên giới sẽ ngày càng đặt ra nhiều thách thức cho công tác QLTT. Do vậy, những tháng cuối năm 2024, Bộ trưởng yêu cầu lực lượng QLTT tập trung triển khai những nhiệm vụ trọng tâm sau đây:

Tiếp tục nghiên cứu, quán triệt sâu sắc các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương tại các văn bản quy phạm pháp luật, Chỉ thị, Công điện, văn bản chỉ đạo, điều hành và khuyến nghị của các Bộ ngành hữu quan để triển khai thực hiện đầy đủ, đúng chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn góp phần nâng cao hiệu quả thực thi công vụ, tạo môi trường lành mạnh cho hoạt động sản xuất, kinh doanh trong nước.

Tăng cường hơn nữa công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm soát thị trường có trọng tâm trọng điểm, xử lý nghiêm các sai phạm, nhất là những sai phạm có tính phổ biến trong sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ.

Phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng trong công tác đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả theo tuyến, địa bàn nhất là dịp cao điểm cuối năm và tết Nguyên đán năm 2025. Cụ thể, đối với Cục QLTT tại tuyến biên giới phía Bắc tập trung xử lý các mặt hàng pháo nổ, thuốc lá, rượu, bia, nước giải khát, hàng thời trang, thực phẩm, mỹ phẩm, gia súc, gia cầm.

Cục QLTT tại tuyến biên giới Miền Trung - Tây Nguyên tập trung xử lý các mặt hàng đường cát, nước giải khát, hàng điện tử, điện lạnh đã qua sử dụng; Cục QLTT tại tuyến biên giới Tây Nam tập trung xử lý các mặt hàng vàng, thuốc lá điếu, đường cát, xăng dầu, hàng điện tử, điện lạnh đã qua sử dụng, quần áo đã qua sử dụng, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật.

Cục QLTT các tỉnh trong nội địa tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát hàng hóa tại các trung tâm thương mại, chợ đầu mối, chợ chuyên doanh, chợ dân sinh, các tuyến phố buôn bán sầm uất, các cơ sở sản xuất; chú trọng kiểm tra việc niêm yết giá, bán hàng theo giá niêm yết, chống đầu cơ, găm hàng, tăng giá bất hợp lý, nhất là đối với những mặt hàng thiết yếu phục vụ đời sống nhân dân.

Với sự phát triển nhanh chóng của thương mại điện tử, nhất là thương mại điện tử xuyên biên giới, lực lượng QLTT cần nghiêm túc triển khai Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về giám sát chuyên đề Thương mại điện tử và các chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Công Thương trong lĩnh vực Thương mại điện tử, như Đề án chống hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng trong thương mại điện tử đến năm 2025 (Quyết định 319/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ và Quyết định số 2390/QĐ-BCT của Bộ Công Thương), Chỉ thị số 18/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về đẩy mạnh kết nối, chia sẻ dữ liệu phục vụ phát triển thương mại điện tử, chống thất thu thuế, bảo đảm an ninh tiền tệ.

Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra nội bộ; nêu cao vai trò, trách nhiệm người đứng đầu đơn vị; kiên quyết xử lý nghiêm, kịp thời, đúng quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước đối với các tổ chức, cá nhân sai phạm, nhất là đối với hành vi bảo kê, tham nhũng, tiêu cực trong thực thi công vụ; xử lý nghiêm tập thể, lãnh đạo và người đứng đầu trực tiếp các cơ quan, đơn vị để xảy ra vi phạm pháp luật; đặc biệt, đối với các trường hợp để xảy ra vi phạm nhiều lần, mức độ sai phạm nghiêm trọng.

Từng cấp, từng đơn vị trong lực lượng QLTT chủ động rà soát, xử lý kịp thời, dứt điểm các vấn đề, vụ việc phức tạp, nổi cộm, gây bức xúc dư luận theo đúng quy định của pháp luật. Chú trọng công tác thông tin, tuyên truyền về hoạt động của lực lượng QLTT trên tất cả các phương tiện truyền thông đại chúng nhằm tạo sự thống nhất trong nhận thức, đồng thuận trong hành động và sự chia sẻ, ủng hộ của toàn xã hội với ngành. Đồng thời đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong hoạt động nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả các mặt công tác.

Đối với các kiến nghị của Tổng cục QLTT, đề nghị các đơn vị chức năng trong Bộ, phối hợp xử lý kịp thời nhằm tháo gỡ khó khăn, tạo điều kiện cho Tổng cục hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

An Dương