Đó là chia sẻ của ông Vũ Văn Diện – Nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng-  thành viên Hội đồng GTCLQG năm 2013.

Năm 2013, lần đầu tiên có sự tham dự giải thưởng của những tập đoàn, tổng công ty nhưng chưa nhiều,, theo ông chúng ta nên khắc phục điều đó như thế nào?

Chúng tôi đã nhìn thấy điều đó và đang chuẩn bị những lộ trình cụ thể, kéo các doanh nghiệp lớn là các tập đoàn, tổng công ty, công ty trực thuộc các bộ ngành tham gia vào GTCLQG.

Như thường thấy, các doanh nghiệp tham gia vào GTCLQG phải được sự xem xét, đánh giá theo quy trình từ dưới lên.

Cụ thể, các địa phương đánh giá doanh nghiệp dựa trên các tiêu chí mà giải thưởng đưa ra. Sau đó đề xuất danh sách lên Hội đồng xét chọn giải thưởng ở Trung ương xem xét. Hội đồng sẽ tuyển chọn chặt chẽ và trình Thủ tướng xem xét, ký quyết định trao tặng giải thưởng cho các doanh nghiệp.

Bộ Khoa học và Công nghệ, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng đang nghiên cứu và hoàn thiện các lộ trình cụ thể, gắn kết sự tham gia của các bộ ngành Trung ương vào các hoạt động của giải thưởng để các doanh nghiệp có quy mô lớn như tập đoàn, tổng công ty có cơ hội được trao tặng giải thưởng.

Mặc dù vậy, thực tế cũng đặt ra, không hẳn các tập đoàn, tổng công ty lớn nào hoạt động cũng hiệu quả. Đã có những doanh nghiệp lớn ngập trong nợ nần, làm ăn thua lỗ. Và đương nhiên, cũng có không ít những tập đoàn, hoạt động rất hiệu quả, cần được tôn vinh, nhân rộng điển hình, mô hình hoạt động của họ cho các doanh nghiệp khác học tập, làm theo.

GTCLQG cũng hướng vào xem xét hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nhiều hơn, chứ chưa hẳn coi trọng doanh nghiệp có tổng doanh thu lớn, số người đông. Quan trọng hơn cả vẫn là hiệu quả sản xuất kinh doanh.

Kỳ vọng sự tham gia của doanh nghiệp lớn nhưng cũng đặt ra một thực tế, doanh nghiệp lớn mà “cơ thể” lại yếu, chưa chắc đã “chui” qua được các tiêu chí của giải thưởng.

Các tiêu chí của giải thưởng thường rất chặt chẽ và khắt khe, tuy nhiên, điều kiện kinh tế khó khăn, các doanh nghiệp đạt giải cũng ít hơn. Vậy có cách nào để giảm nhẹ tiêu chí của giải để thu hút doanh nghiệp tham gia nhiều hơn không thưa ông?

Điều kiện kinh tế khó khăn không chỉ diễn ra ở Việt Nam, mà có quy mô toàn cầu. Trong điều kiện khó khăn, không ít doanh nghiệp Việt Nam vẫn vươn lên, có doanh thu lớn, lợi nhuận cao, biết tận dụng điều kiện khó khăn để vượt qua và phát triển. Các doanh nghiệp đó, thông qua GTCLQG để xem xét mình, đánh giá lại mình, để hoàn thiện doanh nghiệp mình.

Tất nhiên, cũng có không ít doanh nghiệp lâm vào tình cảnh khó khăn, đình đốn và phá sản. Trong hoàn cảnh đó, họ không thể tham gia được vào GTCLQG là đương nhiên. Cũng có những doanh nghiệp, hoạt động yếu, họ lo việc “cơm áo, gạo tiền” cho cán bộ, công nhân viên ổn định, lo cái lợi trước mắt…, chắc chắn việc tham gia Giải thưởng cũng là điều xa xỉ đối với họ.

Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan trao Giải thưởng Chất lượng Quốc tế châu Á - Thái Bình Dương cho DN.

Trước thực tế như vậy, hỗ trợ doanh nghiệp như thế nào là điều không dễ dàng. Việc giảm các yêu cầu trong tiêu chí của giải thưởng là không thể thực hiện được. Mục đích của giải này không đơn giản chỉ là tôn vinh mà thông qua nó còn “khuấy” lên hoạt động của doanh nghiệp, hướng tới sự phát triển và hiệu quả, góp phần vào sự tăng trưởng chung của nền kinh tế.

Hoạt động của giải cũng không chỉ là quảng bá về doanh nghiệp đạt giải và giải thưởng. Giải thưởng cần được xem xét ở dưới góc độ hỗ trợ được gì cho sự phát triển của nền kinh tế đất nước - Đó mới là mục đích cao cả của việc tổ chức giải và cần phải tiếp tục hướng tới điều đó.

Trong nội dung của các tiêu chí giải thưởng đưa ra, để đạt được cũng có thể coi đó là một lần doanh nghiệp tái cấu trúc lại mình, ông nhìn nhận vấn đề này như thế nào?

Trong vấn đề của giải thưởng, có việc liên quan đến tổ chức, hoạt động, bố trí, sắp xếp … cách tổ chức doanh nghiệp như thế nào cũng được nêu trong báo cáo của doanh nghiệp. Khi tiến hành tái cấu trúc, chắc chắn hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp sẽ thay đổi và theo chiều hướng tốt hơn lên.

Điều đó được thể hiện trong các tiêu chí của giải thưởng. Đặc biệt, tiêu chí về hoạt động sản xuất kinh doanh thể hiện rất rõ điều đó và tiêu chí này cũng là duy nhất có số điểm cao nhất.

Thông qua Giải thưởng cũng hỗ trợ cho doanh nghiệp nâng cao năng suất, chất lượng tốt hơn. Điều đó cũng giúp doanh nghiệp xem xét lại các hoạt động của mình, kể cả tái cấu trúc, sắp xếp lại sản xuất, ứng dụng, đầu tư công nghệ… đều là những nội dung cần được thống kê và là yêu cầu của các tiêu chí.

Gọi là các doanh nghiệp tự đánh giá mình nhưng phải hướng tới các tiêu chí của giải thưởng đưa ra. Trong quá trình tự đánh giá, những nội dung của tiêu chí đề cập cũng là những gợi ý mà doanh nghiệp cần làm.

Thực tế những năm qua cho thấy, có những doanh nghiệp tham gia GTCLQG rất nhiều lần. Ở mỗi lần, doanh nghiệp quan tâm tới vấn đề này, vấn đề kia và không thể bỏ qua một yếu tố nào khi tiêu chí của giải thưởng đã đề cập. Điều quan trọng là, dù có lựa chọn, đặt nặng vấn đề nào thì hướng và chiến lược của doanh nghiệp vẫn là điều cần phải đặc biệt quan tâm.

Khi các doanh nghiệp nghĩ rằng, tham gia GTCLQG chỉ để lấy tiếng hoặc danh hiệu không thôi thì vẫn không đủ, không đúng với mục đích của GTCLQG.

Xin cảm ơn ông!

PV (thực hiện)