Hàng hóa trôi nổi qua livestream: Nguy cơ tiềm ẩn và cuộc chiến siết chặt thị trường

Đây là một trong những vụ việc nổi bật được phát hiện trong quá trình thực hiện đợt cao điểm đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại theo Công điện 65/CĐ-TTg. Vụ việc gióng lên hồi chuông cảnh báo về tình trạng hàng hóa không rõ nguồn gốc đang âm thầm xâm nhập thị trường thông qua hình thức bán hàng livestream vốn được nhiều người tiêu dùng ưa chuộng vì tính tiện lợi và mức giá rẻ hơn thị trường.

Livestream - “vùng trũng” của hàng giả, không rõ nguồn gốc

Thực tế hiện nay cho thấy, nền tảng thương mại điện tử và mạng xã hội đang trở thành "mảnh đất màu mỡ" cho các đối tượng buôn bán hàng không rõ nguồn gốc ẩn mình. Trong đó, hình thức livestream bán hàng là một trong những kênh tiêu thụ phổ biến nhưng ít được kiểm soát.

Theo các chuyên gia trong lĩnh vực kiểm tra chất lượng hàng hóa, người tiêu dùng thường dễ bị thu hút bởi mức giá thấp, quảng cáo hấp dẫn khi xem livestream. Tuy nhiên, đa phần sản phẩm không rõ nguồn gốc này không có nhãn mác hợp chuẩn, không ghi rõ thành phần, hạn sử dụng, đơn vị sản xuất hoặc phân phối.

Đặc biệt đối với mặt hàng mỹ phẩm, việc sử dụng sản phẩm không rõ nguồn gốc có thể dẫn đến nhiều hệ lụy sức khỏe như kích ứng da, nhiễm độc, suy gan, thận, thậm chí ung thư da do chứa các hóa chất cấm, chất bảo quản vượt mức. Các loại quần áo không rõ xuất xứ cũng tiềm ẩn nguy cơ chứa phẩm màu độc hại, vải sợi tái chế kém chất lượng dễ gây ngứa, viêm da, đặc biệt với trẻ em và người có làn da nhạy cảm.

Cũng theo thông tin từ Ban Chỉ đạo 389 tỉnh Lạng Sơn, 6 tháng đầu năm 2025, tỉnh này đã kiểm tra và xử lý hơn 2.540 vụ vi phạm liên quan đến buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả và hàng cấm. Dù số vụ giảm gần 30% so với cùng kỳ năm trước, nhưng tổng số tiền xử phạt lại tăng đột biến, lên tới hơn 73 tỷ đồng, gấp hơn 3 lần so với nửa đầu năm 2024. Điều này cho thấy mức độ vi phạm ngày càng tinh vi, phức tạp và có quy mô lớn hơn.

Trong số các vụ việc bị xử lý, lực lượng Quản lý thị trường đảm nhiệm gần 1.040 vụ, Hải quan hơn 1.000 vụ, Công an 215 vụ và Bộ đội Biên phòng gần 40 vụ. Tổng giá trị tang vật bị tịch thu lên tới hơn 11,4 tỷ đồng. Riêng trong tháng cao điểm từ 15/5 đến 15/6, các cơ quan chức năng đã xử lý gần 600 vụ, thu hơn 6,4 tỷ đồng tiền xử phạt, tăng trên 50% so với cùng kỳ năm ngoái.

Không chỉ hàng livestream, lực lượng chức năng còn phát hiện một cơ sở lắp ráp điện thoại tại địa phương sử dụng linh kiện không rõ nguồn gốc, vi phạm nghiêm trọng quyền sở hữu công nghiệp. Đây là ví dụ rõ nét cho thấy tình trạng hàng lậu, hàng giả đã xâm nhập cả vào ngành công nghệ - lĩnh vực đòi hỏi sự kiểm soát kỹ lưỡng về chất lượng và tính pháp lý.

Tăng cường kiểm soát biên giới, siết chặt thị trường nội địa

Theo Ban Chỉ đạo 389 tỉnh Lạng Sơn, tình hình thị trường tại địa phương nhìn chung ổn định, tuy nhiên vẫn ghi nhận nhiều biến động về giá ở một số mặt hàng thiết yếu như thịt lợn, vàng và thuốc chữa bệnh. Đáng lưu ý, hoạt động buôn lậu và vận chuyển trái phép hàng hóa tuy diễn ra nhỏ lẻ nhưng vẫn âm ỉ tại các tuyến biên giới trọng điểm như Cao Lộc, Lộc Bình và Tràng Định.

Thực phẩm đông lạnh, gia cầm giống là những mặt hàng chủ yếu được vận chuyển lậu qua các đường mòn, lối mở. Những mặt hàng này khi không qua kiểm dịch và kiểm tra chất lượng có thể gây nguy cơ cao về dịch bệnh, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe cộng đồng.

Trước tình hình đó, tỉnh Lạng Sơn đặt mục tiêu trong 6 tháng cuối năm 2025 sẽ tiếp tục tăng cường kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ tại các tuyến biên giới, nâng cao hiệu quả quản lý thị trường nội địa. Công tác phối hợp giữa các lực lượng như Công an, Hải quan, Quản lý thị trường và Biên phòng sẽ được triển khai mạnh mẽ hơn nhằm bóc gỡ các đường dây, tụ điểm buôn bán hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc.

Đồng thời, tỉnh cũng đẩy mạnh tuyên truyền đến người dân và doanh nghiệp về tác hại của việc tiêu thụ, tiếp tay cho hàng hóa vi phạm pháp luật. Các kênh thông tin như báo chí, mạng xã hội sẽ được tận dụng để lan tỏa thông điệp cảnh báo, góp phần nâng cao nhận thức và trách nhiệm cộng đồng.

Người tiêu dùng cần làm gì để tự bảo vệ mình?

Trước thực trạng hàng hóa không rõ nguồn gốc trên mạng xã hội và sàn thương mại điện tử, các chuyên gia khuyến cáo người tiêu dùng cần tỉnh táo, chủ động kiểm tra kỹ sản phẩm trước khi mua. Một số nguyên tắc quan trọng bao gồm: Chỉ mua hàng từ các nhà cung cấp uy tín, có thương hiệu rõ ràng. Yêu cầu cung cấp hóa đơn, chứng từ hợp lệ cho các sản phẩm có giá trị cao. Không nên mua hàng livestream giá rẻ bất thường, không có nhãn mác, thông tin thành phần. Báo cáo cơ quan chức năng nếu phát hiện hành vi kinh doanh hàng không rõ nguồn gốc, hàng giả.

Vụ việc phát hiện kho hàng livestream chứa hơn 3.000 sản phẩm không rõ nguồn gốc tại Lạng Sơn chỉ là một trong rất nhiều ví dụ về nguy cơ tiềm ẩn từ thị trường hàng hóa không kiểm soát. Người tiêu dùng cần nâng cao cảnh giác, đồng thời các cơ quan chức năng phải tiếp tục siết chặt quản lý, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm hành vi vi phạm để bảo vệ sức khỏe cộng đồng và sự phát triển lành mạnh của thị trường.

 Cẩm Anh