Ăn thực phẩm chứa chất phụ gia nhũ hóa có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường, viêm ruột

Ngày nay, ngành thực phẩm trở nên đa dạng hơn do sự xuất hiện của các loại chất phụ gia. Chất nhũ hóa là một trong số ít loại chất phụ gia thiết yếu tạo nên sự kích thích đối với thực phẩm và đóng vai trò quan trọng trong ngành thực phẩm. 

Chất nhũ hóa là chất phụ gia thực phẩm sử dụng để giúp trộn hai chất thường tách biệt khi chúng kết hợp với nhau (ví dụ như dầu và nước). Chất nhũ hóa có một đầu ưa nước và một đầu ưa dầu (kỵ nước). Khi được thêm vào một chất lỏng không thể trộn lẫn, các phân tử chất nhũ hóa tự định vị dọc theo cái gọi là lớp giao thoa nơi dầu tách ra khỏi nước: Đầu ưa nước của chúng hướng về pha nước và đầu kỵ nước hướng về pha dầu, làm cho nước và dầu có thể phân tán mịn vào nhau. Cuối cùng, chất nhũ hóa tạo ra nhũ tương ổn định, đồng nhất và mịn.

Chất nhũ hóa đóng vai trò quan trọng trong sản xuất các sản phẩm thực phẩm, nâng cao hình dáng sản phẩm, hương vị, kết cấu và thời hạn sử dụng của chúng. Ngày nay, nhiều loại thực phẩm chúng ta tiêu thụ, chẳng hạn như bơ thực vật, sốt mayonnaise, nước sốt kem, kẹo, thực phẩm chế biến đóng gói, bánh kẹo và nhiều loại sản phẩm bánh mì sẽ không có được đặc tính giống như chúng ta vẫn thấy nếu không bổ sung chất nhũ hóa.

 Chất phụ gia nhũ hóa có mặt nhiều trong bánh ngọt, bánh quy... (Ảnh minh họa)

Chất nhũ hóa hiện được sử dụng trong sản xuất thực phẩm là các sản phẩm tự nhiên tinh khiết (có nguồn gốc thực vật hoặc động vật) hoặc hóa chất tổng hợp có cấu trúc rất giống với các sản phẩm tự nhiên. Ví dụ, chất nhũ hóa lecithin (E322), được sử dụng rộng rãi trong sản phẩm sô cô la, có thể có nguồn gốc từ đậu nành (dầu), trứng, gan, đậu phộng và mầm lúa mì. Pectin (E440), cũng là chất nhũ hóa được sử dụng rộng rãi, có thể được tìm thấy tự nhiên trong các loại trái cây như táo và lê. Hiện tại, khoảng 60 chất phụ gia trong danh mục "chất nhũ hóa, chất ổn định, chất tạo gel và chất làm đặc" được phép sử dụng ở châu Âu.

Mặc dù chất nhũ hóa được coi là chất phụ gia an toàn nhưng các nhà nghiên cứu cho biết, chúng có thể làm thay đổi hệ vi sinh vật đường ruột. Theo một nghiên cứu mới công bố trên Tạp chí Bệnh tiểu đường và Nội tiết Lancet Pháp, việc tiêu thụ thực phẩm đóng gói có chất nhũ hóa phụ gia thực phẩm đang âm thầm làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2.

Các nhà nghiên cứu đã thực hiện nghiên cứu đoàn hệ tương lai NutriNet-Santé của Pháp với 104.139 người trưởng thành từ tháng 5 năm 2009 đến tháng 4 năm 2023. Những người này được đánh giá 24 giờ trong 3 ngày không liên tục và 6 tháng một lần sau đó xác định nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2. Sau 6, 8 năm theo dõi, 1.065 người tham gia được chẩn đoán mắc bệnh tiểu đường loại 2.

Theo nghiên cứu, các chất nhũ hóa như mono-và diglyceride của axit béo, carrageenan, tinh bột biến tính, lecithin, phốt phát, cellulose, nướu và pectin có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2. 

Các nhà nghiên cứu đã nghiên cứu mối liên hệ giữa việc tiêu thụ chất nhũ hóa phụ gia thực phẩm trong chế độ ăn uống và sự khởi phát của bệnh tiểu đường loại 2. Các phát hiện này cho thấy mối liên quan giữa việc tiêu thụ thường xuyên một số chất phụ gia nhũ hóa và nguy cơ mắc bệnh tiểu đường cao hơn. Các kết quả chỉ ra mối liên hệ có thể có giữa nguy cơ mắc bệnh tiểu đường cao hơn và việc sử dụng lâu dài một số chất phụ gia nhũ hóa.

Một nghiên cứu khác trên chuột cho thấy chất nhũ hóa polysorbate-80 còn làm giảm sự đa dạng của hệ vi sinh vật đường ruột. Một nghiên cứu khác cũng trên chuột, cho thấy chất nhũ hóa glycerol monolaurate gây ra sự mất cân bằng trong hệ vi sinh vật đường ruột, cũng như hội chứng viêm và chuyển hóa.

Bệnh viêm ruột (IBD) là thuật ngữ chung chỉ tình trạng gây viêm ruột trong thời gian dài. Hai dạng IBD phổ biến nhất là bệnh Crohn và viêm loét đại tràng. Các triệu chứng có thể bao gồm tiêu chảy liên tục, đau bụng, sụt cân, chảy máu trực tràng và mệt mỏi. Những điều này có xu hướng dao động theo thời gian, trở nên xấu đi và sau đó cải thiện. Quá trình này được gọi là sự thuyên giảm và tái phát. Do chất nhũ hóa làm thay đổi hệ vi sinh vật đường ruột, khi dùng nhiều chất nhũ hóa, cơ thể sẽ có khả năng mắc bệnh viêm ruột.

Một nghiên cứu của Đại học Minnesota (Mỹ) cho thấy, chất nhũ hóa có thể gây thay đổi trong thành phần hệ vi sinh vật đường ruột và làm giảm sản xuất axit béo chuỗi ngắn lành mạnh trong ruột.

Các nhà nghiên cứu cho biết, kết quả chỉ ra rằng việc ăn ngay cả một lượng nhỏ chất nhũ hóa cũng có thể góp phần vào sự phát triển của chứng viêm ruột và làm tăng nguy cơ mắc bệnh nhiễm trùng E. coli.

Vì vậy, có thể lựa chọn thực phẩm lành mạnh hơn như ngũ cốc nguyên hạt, trái cây và rau, thực phẩm giàu protein như đậu xanh và đậu lăng, sữa thực vật như sữa hạnh nhân sẽ giúp cảm thấy no hơn để hạn chế cơn đói.

Giảm lượng muối ăn vì nó làm tăng huyết áp, tăng nguy cơ mắc các vấn đề về tim và đột quỵ. Hơn nữa, nguy cơ phát triển vấn đề về tim sẽ tăng gấp đôi nếu mắc bệnh tiểu đường. Tránh xa thực phẩm đóng gói có hàm lượng muối cao.

Tránh xa thịt chế biến sẵn. Bởi vì thịt chế biến ngay lập tức tác động đến lượng đường trong máu nên nó có liên quan trực tiếp đến bệnh tim. Hãy chọn hải sản vì nó giàu axit béo omega-3, có thể giúp ngăn ngừa các cơn đau tim về lâu dài. Cắt giảm lượng đường bằng cách chuyển sang những đồ uống lành mạnh hơn như nước dừa hoặc nước ép trái cây. Đồng thời, hãy kết hợp tập thể dục thường xuyên để hỗ trợ thúc đẩy quá trình trao đổi chất, giúp kiểm soát lượng đường trong máu và biến thức ăn thành năng lượng mà cơ thể có thể sử dụng.

Vân Thảo (T/h)