Bác sĩ cảnh báo ít nhất 82 hợp chất độc hại và gây ung thư có trong khói thuốc shisha

Phó Giáo sư, Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Huy Thắng, Phó Chủ tịch Hội Đột quỵ Việt Nam, Trưởng Khoa Bệnh lý mạch máu não, Bệnh viện Nhân dân 115 Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, shisha là một loại thuốc hút, có xuất xứ từ Ả Rập. Dù không phải thuốc lá truyền thống, nhưng shisha có nhiều đặc tính gây hại nghiêm trọng tới sức khỏe người dùng. 

Hút shisha làm tăng nguy cơ tạo huyết khối bởi trong khói shisha chứa nicotine và carbon monoxide (CO). Nicotine kích thích giải phóng các yếu tố đông máu, làm máu dễ đông hơn (trạng thái tăng đông). Còn CO làm giảm oxy trong máu, gây stress cho hệ tuần hoàn và thúc đẩy hình thành cục máu đông. Theo nghiên cứu từ Tổ chức Y tế thế giới (WHO), một buổi hút shisha (khoảng 1 giờ) khiến người dùng hít lượng CO gấp 9 lần và nicotine gấp 1,7 lần so với một điếu thuốc lá.

Bên cạnh đó, các chất độc trong khói shisha như kim loại nặng (chì, cadmium) và hợp chất hữu cơ độc hại, gây viêm, tổn thương nội mạc tĩnh mạch. Thành mạch bị tổn thương là nơi lý tưởng để cục máu đông bám vào và phát triển. Hút shisha thường diễn ra trong thời gian dài và ở tư thế ngồi, ít vận động làm chậm lưu thông máu, đặc biệt ở tĩnh mạch chân, tạo điều kiện cho huyết khối hình thành. Đây là yếu tố quan trọng trong “tam giác Virchow” (tăng đông, tổn thương mạch, ứ trệ máu).

Trước đó, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) đã cảnh báo shisha gây hại cho hệ tim mạch tương tự hoặc hơn thuốc lá, bao gồm nguy cơ huyết khối. So với thuốc lá thông thường, shisha gây nguy cơ cao hơn do lượng khói hít vào nhiều hơn (gấp 100-200 lần mỗi buổi). Điều này làm tăng mức độ phơi nhiễm với các chất độc, khiến nguy cơ huyết khối tĩnh mạch trở nên nghiêm trọng hơn.

Hút shisha có thể gây tử vong. Ảnh minh họa

Khuyến cáo thêm, Bệnh viện Vinmec cũng cho rằng ít nhất 82 hợp chất độc hại và gây ung thư đã được xác định trong khói của shisha. Mặc dù khói đi qua nước, điều này không loại bỏ các hợp chất nguy hiểm và gây nghiện được phát ra từ lá thuốc. Sự đốt cháy của than hoạt tính có thể gây ra các rủi ro sức khỏe đáng kể vì quá trình đốt cháy này tạo ra các chất độc hại như carbon monoxide, kim loại và các chất hóa học khác.

Ngoài ra việc hút shisha có thể gây ra nhiều tác hại đến sức khỏe toàn thân, không chỉ đối với hệ thống hô hấp. Hút shisha có thể làm giảm khả năng miễn dịch của phổi. Một số chất gây ung thư phổi tương tự có trong khói thuốc lá cũng được tìm thấy trong khói shisha. Theo một phân tích hệ thống, những người hút có nguy cơ chết do bệnh ung thư phổi cao hơn 4.3 lần so với những người không hút.

Hút shisha đã được chỉ ra làm tăng nhịp tim từ 6 đến 13 nhịp/phút, huyết áp tâm thu từ 3 đến 16 mmHg và huyết áp tâm trương từ 2 đến 14 mmHg ở những người trẻ và khỏe mạnh sau khi hút, và báo cáo về bệnh động mạch vành nhiều hơn so với người không hút. Người hút Shisha được biết đến có mối liên hệ với tăng triglycerid máu, tăng đường huyết, tăng huyết áp và béo phì bất thường, cho thấy mối liên hệ với hội chứng chuyển hóa.

Benzen là một chất gây ung thư liên quan đến bệnh bạch cầu cấp tính dòng tủy (AML) và các bệnh ung thư liên quan đến máu. Các nghiên cứu đã đánh giá 105 người hút shisha và 103 người không hút để đo các sản phẩm phân hủy của benzen trước và sau khi tiếp xúc. Kết quả, những người hút shisha trong các quán bar có mức độ Benzen cao hơn 4,2 lần so với người không hút.

Việc hút có thể làm giảm khả năng miễn dịch của cơ thể và làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng. Thậm chí hút shisha có thể gây ra các vấn đề về tâm lý như lo âu, trầm cảm và khó ngủ, chóng mặt, đau đầu và suy giảm trí nhớ. Hút shisha có thể gây ra sâu răng, chảy máu nướu và hôi miệng, bệnh nha chu, ung thư miệng, vòm họng ( Một nghiên cứu ở Iran đã chỉ ra mối liên quan giữa shisha và ung thư vòm họng).

Liên quan tới shisha theo Nghị quyết 173/2024/QH15, Quốc hội đã thống nhất cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, các loại khí, chất gây nghiện, gây tác hại cho sức khỏe con người từ năm 2025 để bảo đảm sức khỏe cộng đồng, trật tự, an toàn xã hội.

Đồng thời, giao Chính phủ tổ chức thực hiện cụ thể. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân, đặc biệt là đối với thanh niên, thiếu niên về tác hại của rượu, bia, thuốc lá, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, các loại khí, chất gây nghiện, gây tác hại cho sức khỏe con người. Do đó kể từ ngày 01/01/2025 sẽ chính thức cấm bóng cười, shisha và thuốc lá điện tử tại Việt Nam.

Theo Nghị quyết này, Quốc hội thống nhất giao Chính phủ tổ chức thực hiện cụ thể. Cùng với đó, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân, đặc biệt là đối với thanh niên, thiếu niên về tác hại của rượu, bia, thuốc lá, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, các loại khí, chất gây nghiện, gây tác hại cho sức khỏe con người.

Trao đổi về vấn đề này ông Phí Anh Hoàng, Giám đốc Cơ sở Cai nghiện ma túy số 6 Hà Nội khẳng định, đây là một quyết định vô cùng đúng đắn. Theo đó, quyết định này không chỉ có ý nghĩa đối với Việt Nam mà với các nước trên toàn thế giới trong việc bảo vệ sức khỏe cộng đồng mà còn thể hiện cam kết mạnh mẽ của Việt Nam trong việc bảo vệ sức khỏe người dân, trật tự, an toàn xã hội góp phần tạo ra một môi trường sống lành mạnh, bảo vệ thế hệ tương lai khỏi những nguy cơ nghiêm trọng do thuốc lá điện tử và các chất gây nghiện gây ra.

An Dương (T/h)