Cần tiêu chuẩn mới để giới hạn tiêu thụ nhiên liệu với ô tô con

Cục Đăng kiểm Việt Nam cho biết, trong những năm gần đây, thị trường ô tô con tại Việt Nam liên tục tăng trưởng, kéo theo đó là lượng khí nhà kính phát thải ngày càng lớn - tác nhân chính gây ra biến đổi khí hậu. Thống kê cho thấy, trung bình mỗi năm, các hoạt động giao thông vận tải phát thải khoảng 30 triệu tấn CO₂, trong đó vận tải đường bộ chiếm tới 85% tổng lượng phát thải của toàn ngành.

Tại Hội nghị COP26, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tuyên bố cam kết Việt Nam sẽ đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Bản cập nhật đóng góp quốc gia tự quyết định (NDC) năm 2022 của Việt Nam đã đưa ra 10 nhóm giải pháp nhằm giảm phát thải CO₂ trong lĩnh vực giao thông vận tải. Trong đó, giới hạn mức tiêu thụ nhiên liệu đối với xe cơ giới sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới được xác định là giải pháp có hiệu quả lớn nhất, đóng góp tới 34,33% tổng lượng phát thải CO₂ giảm được trong ngành giao thông vận tải.

Việc xây dựng tiêu chuẩn bắt buộc về mức tiêu thụ nhiên liệu và khí thải CO₂ đối với ô tô con là yêu cầu cấp thiết hiện nay.

Hiện nay, Việt Nam đang thực hiện dán nhãn năng lượng và áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 5 đối với xe ô tô con loại từ 9 chỗ trở xuống, bao gồm xe sản xuất từ linh kiện rời hoặc nhập khẩu hoàn toàn mới. Chính sách này đã khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư công nghệ tiên tiến, đồng thời góp phần giảm ô nhiễm môi trường và nâng cao hiệu quả tiết kiệm nhiên liệu cho các dòng xe ô tô con trong nước.

Tuy nhiên, theo Cục Đăng kiểm Việt Nam, các quy định hiện hành chưa quy định cụ thể về giới hạn mức tiêu thụ nhiên liệu và mức phát thải CO₂ đối với ô tô con. Điều này khiến hiệu quả thực tế trong việc kiểm soát phát thải khí các-bon của ngành giao thông vận tải chưa cao.

Trong khi đó, tiêu chuẩn quốc gia hiện hành TCVN 9854:2013 về giới hạn mức tiêu thụ nhiên liệu cho ô tô con không còn phù hợp với sự phát triển của công nghệ xe hơi hiện đại và yêu cầu về môi trường ngày càng khắt khe. Hơn nữa, việc áp dụng tiêu chuẩn này không mang tính bắt buộc, dẫn đến hiệu quả kiểm soát phát thải khí carbon trong thực tế chưa đạt được như kỳ vọng. Điều này tạo ra khoảng trống pháp lý, khiến việc quản lý lượng khí thải từ phương tiện giao thông còn lỏng lẻo.

Chính vì vậy, tiêu chuẩn mới đang được xây dựng sẽ có tính bắt buộc áp dụng, đồng thời cập nhật dựa trên những tiến bộ công nghệ mới nhất trong ngành ô tô. Đây là bước đi cần thiết để Việt Nam có thể thiết lập khung pháp lý vững chắc, khuyến khích và buộc các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu ô tô phải cải thiện hiệu suất sử dụng nhiên liệu của sản phẩm.

Nhằm cụ thể hóa cam kết giảm phát thải khí nhà kính và thúc đẩy chuyển đổi xanh trong lĩnh vực giao thông, Cục Đăng kiểm Việt Nam đang xây dựng dự thảo tiêu chuẩn mới về giới hạn mức tiêu thụ nhiên liệu cho ô tô con, với hai phương pháp quản lý linh hoạt: Theo từng kiểu xe (MEPS) và theo trung bình đội xe (CAFE).

Với phương pháp này, những mẫu xe có hiệu suất nhiên liệu cao có thể "bù trừ" cho các mẫu kém hiệu quả hơn trong cùng danh mục của một hãng sản xuất. Cơ quan quản lý vì vậy có thể đưa ra yêu cầu nghiêm ngặt hơn mà vẫn tạo điều kiện cho doanh nghiệp đạt được mục tiêu chung về tiết kiệm nhiên liệu, đồng thời thúc đẩy đổi mới công nghệ. Dự thảo TCVN đang được Bộ Xây dựng lấy ý kiến hiện đề xuất hai phương pháp xác định mức tiêu thụ nhiên liệu.

Phương pháp 1: Giới hạn mức tiêu thụ nhiên liệu áp dụng cho từng kiểu loại xe - còn gọi là MEPS (Minimum Energy Performance Standards).

Phương pháp 2: Xác định mức tiêu thụ nhiên liệu trung bình của toàn đội xe theo nhà sản xuất - được gọi là CAFE (Corporate Average Fuel Economy).

Việc đồng thời quy định cả hai phương pháp MEPS và CAFE trong dự thảo được đánh giá là sẽ đáp ứng linh hoạt nhu cầu quản lý, cho phép cơ quan chức năng lựa chọn mô hình phù hợp trong từng giai đoạn và mục tiêu cụ thể.

Việc ban hành tiêu chuẩn mới về giới hạn tiêu thụ nhiên liệu cho ô tô là minh chứng rõ ràng cho cam kết của Việt Nam trong việc chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu và phát triển bền vững. Tiêu chuẩn này không chỉ tác động trực tiếp đến ngành công nghiệp ô tô mà còn định hình thói quen sử dụng phương tiện của người dân, hướng tới một hệ thống giao thông "xanh" và ít phát thải hơn trong tương lai.

Đây là bước đi chiến lược, góp phần hiện thực hóa mục tiêu Net Zero 2050, mang lại lợi ích lâu dài cho môi trường và sức khỏe cộng đồng.

Bảo Linh (t/h)