Chuyển đổi xanh đòi hỏi sự thay đổi toàn diện về công nghệ và tư duy

Từ áp lực quốc tế đến động lực nội tại

Các tập đoàn đa quốc gia và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đang chuyển mình theo hướng mô hình kinh tế carbon thấp để đáp ứng yêu cầu của thị trường toàn cầu. Đơn cử như Liên minh châu Âu (EU) không chỉ đưa ra các tiêu chuẩn khắt khe như Cơ chế Điều chỉnh Carbon (CBAM) mà còn yêu cầu các doanh nghiệp khai báo lượng phát thải trên mỗi sản phẩm. Điều này buộc các doanh nghiệp từ ngành chế biến gỗ, sản xuất bao bì đến các lĩnh vực sản xuất công nghệ phải xem lại toàn bộ quy trình sản xuất, từ nguồn nguyên liệu đến công nghệ xử lý chất thải.

Ông Trịnh Đức Kiên – Phó Giám đốc Công ty TNHH Kẻ Gỗ chia sẻ, khách hàng quốc tế ngày càng đặt ra yêu cầu khắt khe về nguồn gốc gỗ bền vững, không chỉ để đảm bảo sản xuất theo tiêu chuẩn EUTR, mà còn để chứng minh quá trình khai thác và chế biến không gây tổn hại đến môi trường. Một số doanh nghiệp đã và đang chuyển đổi từ việc sử dụng nguyên liệu truyền thống sang các chất liệu thân thiện với môi trường như tre hay giấy thay cho nhựa. Tuy nhiên, quá trình này đồng nghĩa với việc phải đầu tư vào công nghệ hiện đại, điều chỉnh lại quy trình sản xuất và đối mặt với chi phí gia tăng đáng kể, từ đó tạo ra áp lực cạnh tranh mới.

Ảnh minh họa.

Chuyển đổi xanh không chỉ là thách thức mà còn mở ra nhiều cơ hội cho những doanh nghiệp biết nắm bắt xu hướng. Các doanh nghiệp quy mô lớn, đặc biệt trong các khu công nghiệp tiên tiến, đã có cơ hội tiếp cận nguồn vốn quốc tế như tín dụng xanh và trái phiếu phát triển bền vững. Tuy nhiên, những doanh nghiệp nhỏ và vừa vẫn đang phải vật lộn với việc tiếp cận vốn và lựa chọn công nghệ phù hợp, đặc biệt khi rủi ro tỷ giá có thể làm tăng chi phí trả nợ.

TS. Nguyễn Quốc Việt - chuyên gia kinh tế, giảng viên Trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội cho rằng việc hoàn thiện khung pháp lý và cơ chế tài chính của Chính phủ – như bảo lãnh tín dụng, hỗ trợ vay vốn ưu đãi, hay xây dựng cơ chế bảo hiểm rủi ro tỷ giá – sẽ là “đòn bẩy” mạnh mẽ giúp các doanh nghiệp Việt yên tâm đầu tư vào công nghệ xanh. Điều này không chỉ giảm bớt gánh nặng tài chính mà còn khuyến khích các doanh nghiệp tiên phong thay đổi quy trình sản xuất, từ đó tạo ra sản phẩm cạnh tranh hơn trên thị trường toàn cầu.

Điển hình như Heineken Việt Nam, trong suốt thập kỷ qua, tập đoàn đã thực hiện một loạt các sáng kiến nhằm giảm thiểu phát thải và hướng tới mục tiêu Net Zero vào năm 2030. Tại sáu nhà máy sản xuất, không chỉ loại bỏ hoàn toàn rác thải chôn lấp, Heineken còn chuyển sang sử dụng năng lượng tái tạo trong toàn bộ chuỗi cung ứng – từ sản xuất đến vận chuyển. Đây chính là minh chứng cho thấy rằng, chuyển đổi xanh không chỉ là hành trình giảm phát thải, mà còn là cơ hội để cải thiện hiệu quả sản xuất và mở rộng thị trường thông qua các tiêu chuẩn bền vững được công nhận quốc tế.

Trong lĩnh vực du lịch và lưu trú, Ascott Việt Nam cũng đang dẫn đầu xu hướng phát triển các dự án khách sạn xanh và khu du lịch sinh thái. Với việc kết hợp giữa các giải pháp tiết kiệm năng lượng và quản lý chất thải hiện đại, Ascott không chỉ tối ưu hóa chi phí vận hành mà còn tạo ra trải nghiệm độc đáo, thu hút khách hàng có ý thức về môi trường – một yếu tố ngày càng được các nhà đầu tư và khách du lịch quốc tế đánh giá cao.

Định hình tương lai xanh cho doanh nghiệp Việt

Để chuyển đổi xanh thực sự trở thành động lực phát triển, các doanh nghiệp Việt Nam cần nhận thức sâu sắc về tầm quan trọng của việc đầu tư vào công nghệ sạch và xây dựng tư duy quản trị bền vững ngay từ bên trong. Chính phủ cũng cần ban hành các chính sách hỗ trợ cụ thể, tạo ra một khung pháp lý đồng bộ cho chuyển đổi xanh, từ việc xác định lộ trình cụ thể để cấm hoặc hạn chế sử dụng các sản phẩm không thân thiện với môi trường đến việc khuyến khích sử dụng nguồn năng lượng tái tạo.

TS. Nguyễn Quốc Việt nhấn mạnh, ngoài việc đầu tư công nghệ, các doanh nghiệp cần chủ động áp dụng các biện pháp quản trị rủi ro tài chính, chẳng hạn như sử dụng công cụ phái sinh hoặc bảo hiểm tỷ giá, để giảm thiểu tác động của biến động kinh tế toàn cầu.

Bên cạnh đó, TS. Trần Công Thắng, Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách Nông nghiệp và Môi trường, khẳng định rằng sự hợp tác chặt chẽ giữa các doanh nghiệp và các cơ quan chức năng sẽ tạo nên một hệ sinh thái kinh doanh xanh vững mạnh, nơi các sáng kiến và giải pháp bền vững được lan tỏa và phát huy tối đa hiệu quả. Nếu không có sự chuẩn bị và hỗ trợ kịp thời từ chính sách, các doanh nghiệp có thể rơi vào thế bị động khi thị trường thay đổi nhanh chóng.

Chuyển đổi xanh không chỉ đơn thuần là xu hướng nhất thời mà là con đường dẫn đến phát triển bền vững trong tương lai. Nếu được thực hiện đúng cách, chuyển đổi xanh sẽ giúp doanh nghiệp Việt Nam cải thiện hiệu quả sản xuất, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường, nâng cao giá trị thương hiệu và mở rộng thị trường, từ đó tạo dựng niềm tin vững chắc từ phía người tiêu dùng. Đây chính là hành trình đột phá, nơi mà những doanh nghiệp tiên phong sẽ gặt hái thành công và góp phần xây dựng một nền kinh tế xanh – bền vững cho tương lai.

 Duy Trinh (t/h)