Foxconn và tham vọng thống trị chuỗi cung ứng xe điện trong tương lai

Terry Gou, người sáng lập Foxconn đã không dưới một lần nhắc đến tham vọng tự tạo chiếc ô tô mang thương hiệu Foxconn. Theo các nguồn tin nội bộ, ông ủng hộ dự án riêng của công ty năm 2014 có tên mã "A-Fu Initiative", với tham vọng về một chiếc xe điện hoàn chỉnh. Dự án có sự tham gia của nhiều kỹ sư, chuyên gia công nghệ và thiết bị dẫn đường. Khi đó, Gou hứa rằng ông sẽ chia cổ phần cho các thành viên tham gia nếu dự án thành công.

Dù vậy, "A-Fu Initiative" chỉ tồn tại một thời gian ngắn do các công đoạn chế tạo xe phức tạp hơn so với dự kiến. Tuy nhiên, giấc mơ ôtô điện của Foxconn không hề mất đi. Một báo cáo mới cho thấy công ty đang thúc đẩy phát triển mẫu xe điện khác với mong muốn sẽ khắc phục các nhược điểm trong quá khứ.

Young Liu, người kế nhiệm Gou vào năm 2019 đặt mục tiêu thiết kế, linh kiện, bộ phận cơ khí và phần mềm của Foxconn sẽ có mặt trong 5% tổng xe điện trên toàn cầu vào năm 2025. Tập đoàn này cũng công bố kế hoạch xây dựng nhà máy tại Mỹ, Thái Lan và một số cơ sở sản xuất ở châu Âu. Foxconn thậm chí tự tin rằng công nghệ, tiêu chuẩn của họ đủ sức cạnh tranh với các hãng xe hơi truyền thống.

Mục tiêu xe điện được đưa ra trong bối cảnh lợi nhuận ròng của Foxconn giảm liên tục từ năm 2017. Xe điện là hy vọng để Foxconn tăng tỷ suất lợi nhuận gộp từ 6% lên 10% như mục tiêu. Nhờ công bố giấc mơ xe điện, cổ phiếu của Foxconn vào tháng 3 đã đạt mức cao nhất trong 4 năm, tăng 15% từ đầu năm đến nay.

Bên cạnh đó, các công ty con của Foxconn đã cung cấp linh kiện điện tử cho nhiều hãng xe điện như Tesla hay BMW, bao gồm màn hình, bảng mạch in, các bộ phận cơ khí và nhựa. Thời gian gần đây, Foxconn còn hợp tác với các chuỗi cung ứng và startup, bao gồm liên doanh với Stellantis (Hà Lan) để phát triển phần mềm cho xe hơi thông minh, liên doanh với Geely (Trung Quốc) cho dịch vụ tư vấn, sản xuất hệ thống truyền động thông minh, phần mềm và cả chiếc xe.

Foxconn đang chạy đua để nâng cao chuyên môn về phần mềm - điểm yếu của hãng. FIH Mobile, công ty từng sản xuất điện thoại Android của Foxconn đang được đầu tư nhiều tiền hơn để làm điều này. Ngoài ra, hãng cũng mua một công ty bán dẫn Đài Loan để kiểm soát việc cung cấp chip cần thiết cho xe điện.

Theo ước tính của Foxconn, doanh thu từ linh kiện ô tô (không bao gồm màn hình hiển thị cho xe) có thể vượt 359 triệu USD trong năm nay, tăng 40% so với năm ngoái. Con số này khá nhỏ so với 178,5 tỷ USD doanh thu toàn bộ công ty, nhưng đáng ghi nhận ở một lĩnh vực còn mới như mảng ôtô.

Trong hội nghị với các nhà đầu tư vào đầu tháng 8, ông Liu có chia sẻ, doanh thu hiện tại của Foxconn chủ yếu là từ việc cung ứng các bộ phận cơ khí và nhựa. Nhưng công ty sẽ mở rộng phạm vi hoạt động sang cấp độ hệ thống và mô-đun, đồng thời bắt đầu chế tạo toàn bộ chiếc xe trong tương lai gần. 

Trong nhiều thập kỷ, các công ty ôtô thông thường cạnh tranh bằng việc đổ tiền vào sản xuất động cơ, hộp số và hệ thống truyền động phức tạp. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng việc chế tạo một chiếc xe điện ít phức tạp hơn. Đây cũng là lý do mà lĩnh vực xe điện đang thu hút rất nhiều công ty khởi nghiệp trên toàn cầu thử sức.

Mục tiêu của Foxconn là thay thế các nhà cung ứng cấp một (tier-one) để sản xuất xe điện hoàn chỉnh cho các startup như Fisker (Mỹ) hay Byton (Trung Quốc). Nhiều công ty công nghệ cũng muốn thử sức như Xiaomi, Samsung hay Apple. Baidu, công ty Internet lớn tại Trung Quốc cũng thành lập liên doanh với Geely để ra mắt xe điện. Theo Nikkei, cơ hội lớn nhất có lẽ nằm trong tay Apple vì đơn vị đối tác này đang lắp ráp hơn 60% lượng iPhone trên thế giới. Cũng theo đó, Foxconn được cho là ứng cử viên sản xuất ô tô chính cho Apple. 

Tuy vậy, Foxconn có thể sẽ đối mặt với nhiều thách thức. Các công ty chuyên gia công lắp ráp khác như Quanta Computer và Pegatron cũng đang cung cấp thiết bị điều khiển điện tử cho các nhà sản xuất ô tô và xe điện truyền thống. Delta Electronics, nhà cung cấp giải pháp quản lý điện năng hàng đầu thế giới đã tập trung vào hệ thống quản lý nguồn, sạc, nhiệt và động cơ cho xe điện trong hơn 10 năm qua.

Các chuyên gia trong lĩnh vực xe điện cho rằng, việc Foxconn tham gia chế tạo chiếc ô tô hoàn chỉnh có thể là chiến lược mạo hiểm. "Tạo ra xe điện có thể đơn giản hơn một chiếc ôtô truyền thống, nhưng phức tạp hơn nhiều so với sản xuất iPhone", một chuyên gia nhận xét.

"Để có một mẫu xe điện lưu thông trên đường, độ an toàn của chúng phải đặt lên trên hết và điều này cần rất nhiều quá trình thử nghiệm. An toàn của ô tô là vấn đề sinh tử".

Sanshiro Fukao, thành viên cấp cao của Viện nghiên cứu Itochu, thậm chí nói rằng Foxconn đang không hiểu cách hoạt động của ngành công nghiệp xe điện. "Một nhà sản xuất ôtô thực tế cần phải có đủ năng lực để kết hợp các thành phần lại với nhau, đồng thời phải đảm bảo độ an toàn khi vận hành. Foxconn nghĩ họ có thể kết hợp với các nhà cung ứng cấp 2 để hoàn thiện xe, nhưng điều đó không đúng", Fukao nói.

Raymond Tsang, nhà phân tích của công ty tư vấn Bain & Co cho rằng độ phức tạp khi sản xuất ôtô điện lớn hơn hẳn điện thoại. "Với các nhà sản xuất xe hơi, họ phải cung cấp nhiều tùy chọn hơn cho khách hàng. Khách có thể đặt hàng các màu cụ thể, nội thất... do đó dây chuyền sản xuất ô tô điện cần linh hoạt hơn để thích ứng. Nó khác với dây chuyền sản xuất điện thoại vốn được tiêu chuẩn hóa", Tsang nhận xét.

Các chuyên gia cũng đưa ra nhận định, để hiện thực hóa ước mơ này, Foxconn sản xuất được một chiếc xe đủ tốt, nhiều công nghệ và tính năng để hấp dẫn khách hàng. Điều này cũng sẽ giúp tăng độ tin cậy, tín nhiệm và vị thế công ty trước các đối tác lớn như Apple.

Diệu Hương (T/h)