Indonesia áp dụng giá than tiêu chuẩn mới cho xuất khẩu từ tháng 3/2025

Theo thông tin cập nhật ngày 26/2/2025 từ Bộ Năng lượng và Tài nguyên Khoáng sản Indonesia (ESDM), nước này sẽ áp dụng chính sách quản lý giá than xuất khẩu mới từ ngày 1/3/2025. Quy định yêu cầu các doanh nghiệp xuất khẩu than sử dụng giá bán tiêu chuẩn tối thiểu (benchmark), còn gọi là HBA (Harga Batubara Acuan), do chính phủ ban hành làm cơ sở cho mọi giao dịch quốc tế. Giá HBA sẽ được công bố định kỳ hai lần mỗi tháng (vào ngày 1 và 15), thay vì chỉ dùng để tính thuế tài nguyên như trước đây.

Ảnh minh họa.

Thương vụ Việt Nam tại Indonesia cho biết, các doanh nghiệp xuất khẩu phải tuân thủ giá sàn này khi xây dựng giá bán cho hợp đồng. Nếu vi phạm, doanh nghiệp có thể đối mặt với phạt hành chính hoặc bị thu hồi giấy phép xuất khẩu. Đối với các hợp đồng dài hạn đã ký, doanh nghiệp được giữ nguyên giá cam kết, nhưng chính phủ khuyến khích điều chỉnh theo quy định mới nếu hợp đồng cho phép. Hiện ESDM đang hoàn thiện cơ chế giám sát và chế tài để đảm bảo thực thi.

Trong tháng 2/2025, giá HBA được ấn định ở mức 34,38 USD/tấn cho than nhiệt lượng thấp và 124,24 USD/tấn cho than nhiệt lượng cao. Trong khi đó, giá trần cho nghĩa vụ thị trường trong nước (DMO) vẫn giữ ở mức 70 USD/tấn cho nhà máy điện và 90 USD/tấn cho một số ngành công nghiệp. So với giá thị trường quốc tế từng chạm đỉnh 330,97 USD/tấn vào tháng 10/2022, giá HBA hiện thấp hơn đáng kể, phản ánh xu hướng giảm giá than toàn cầu sau giai đoạn biến động.

Chính sách mới phản ánh tham vọng của Indonesia trong việc định hình thị trường than quốc tế. Năm 2024, nước này sản xuất kỷ lục 831,05 triệu tấn than, xuất khẩu 434,11 triệu tấn, chiếm gần 50% tổng xuất khẩu than nhiệt toàn cầu. Việt Nam là một trong những thị trường nhập khẩu chính, với kim ngạch đạt 2,49 tỷ USD, chủ yếu phục vụ các nhà máy nhiệt điện và công nghiệp. Tuy nhiên, lâu nay giá than Indonesia thường chịu ảnh hưởng từ các chỉ số quốc tế như ICI (Indonesian Coal Index) hay Newcastle Export Index, khiến nước này phụ thuộc vào biến động bên ngoài.

Bộ trưởng ESDM Bahlil Lahadalia nhấn mạnh: “Chúng ta phải tự chủ trong định giá hàng hóa của mình.” Ông từng đề xuất lập chỉ số giá than quốc gia để kiểm soát tốt hơn mặt hàng chiến lược này, dù thừa nhận thị trường toàn cầu vẫn có tác động. Ý tưởng này được Hiệp hội Doanh nghiệp Than Indonesia (Aspebindo) ủng hộ, với đề xuất Chỉ số Than Xanh Indonesia – kết hợp thuế carbon và hỗ trợ chuyển đổi năng lượng. Đề xuất phù hợp với kế hoạch áp thuế carbon từ năm 2025, sau nhiều lần trì hoãn.

Các chuyên gia nhận định, chính sách mới có thể làm tăng giá than xuất khẩu từ Indonesia, ảnh hưởng đến chi phí sản xuất điện tại Việt Nam – nơi nhiệt điện than chiếm khoảng 30% tổng sản lượng điện (theo số liệu EVN 2024). Tuy nhiên, nếu giá HBA ổn định và thấp hơn chỉ số quốc tế, Việt Nam có thể hưởng lợi từ nguồn cung giá cạnh tranh. Ngược lại, các doanh nghiệp xuất khẩu Indonesia lo ngại việc áp giá sàn HBA có thể làm giảm sức cạnh tranh so với các nhà cung cấp như Australia hay Nga, vốn linh hoạt hơn trong định giá.

Động thái này diễn ra trong bối cảnh Indonesia đẩy mạnh xuất khẩu than để tận dụng nhu cầu toàn cầu, đồng thời cam kết giảm dần phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch. Năm 2025, nước này đặt mục tiêu sản xuất 735 triệu tấn than, với khoảng 550 triệu tấn dành cho xuất khẩu, theo dự báo của ESDM. Chính sách giá mới không chỉ là bước đi kinh tế mà còn là tuyên ngôn chiến lược, khẳng định vị thế của Indonesia trên bản đồ năng lượng toàn cầu.

Duy Trinh