ISO 22301 - 'lá chắn' giúp doanh nghiệp Việt ứng phó rủi ro và duy trì hoạt động

ISO 22301: Định hình năng lực phục hồi cho doanh nghiệp hiện đại

Hệ thống quản lý kinh doanh liên tục theo ISO 22301 sẽ bảo vệ doanh nghiệp bằng cách đưa ra các biện pháp chủ động nhằm giảm xác suất xảy ra sự cố đến mức thấp nhất có thể và thực hiện quy trình giảm thiểu để quản lý sự cố theo những cách có thể chấp nhận được. Điều này có nghĩa là khi sự cố xảy ra, các biện pháp được thực hiện kịp thời, những người liên quan được đào tạo và trao quyền để thực hiện hành động cần thiết nhằm giảm thiểu tác động của sự cố một cách hiệu quả. Các hành động này sẽ được thể hiện cụ thể thông qua các kế hoạch kinh doanh liên tục mà doanh nghiệp phải xây dựng, áp dụng có hiệu lực.

Việc áp dụng hệ thống quản lý kinh doanh liên tục cũng góp phần nâng cao nhận thức của người lao động về tính liên tục trong kinh doanh. Trang bị cho người lao động năng lực ứng phó kịp thời và hiệu quả trong các sự cố, tình huống khẩn cấp, nâng cao tính sẵn sàng trong hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.

Tại Việt Nam, một số doanh nghiệp đã sớm tiếp cận và triển khai ISO 22301 theo hình thức thí điểm, với kết quả thực tế cho thấy hiệu quả rõ rệt trong việc tăng cường năng lực phản ứng, kiểm soát rủi ro và duy trì hoạt động liên tục.

Điển hình là Công ty Cổ phần Bình Vinh, triển khai ISO 22301 cho hoạt động sản xuất nước uống đóng chai, tập trung phân tích tác động kinh doanh và xây dựng chiến lược kiểm soát rủi ro. Sau hơn một năm áp dụng, điểm đánh giá theo 20 tiêu chí ISO 22301 đã tăng từ 48 lên 81 điểm.

Bình Vinh tăng cường năng lực ứng phó nhờ ISO 22301.

Một số kết quả nổi bật gồm: Xây dựng hệ thống tài liệu đáp ứng tiêu chuẩn ISO 22301:2019 và được Bureau Veritas cấp chứng nhận; Hoàn thiện 6 kế hoạch kinh doanh liên tục cho các tình huống gián đoạn sản xuất; Tổ chức diễn tập kịch bản ứng phó giúp nhân viên nâng cao kỹ năng xử lý sự cố; Tăng cường nhận thức và văn hóa sẵn sàng trong toàn công ty; Nâng cao uy tín, lợi thế cạnh tranh và niềm tin từ khách hàng, đối tác nhờ hệ thống quản lý rủi ro hiệu quả.

Là một trong những đơn vị trực thuộc Tổng công ty Liksin, Xí nghiệp Bao bì Liksin (tại Khu công nghiệp Tân Đức, Long An) đã triển khai ISO 22301.

Theo báo cáo đánh giá của đơn vị tư vấn, chỉ sau thời gian ngắn triển khai, điểm đánh giá nội bộ của xí nghiệp đã tăng từ 66 điểm lên 104 điểm (trong tổng thang điểm 140), với nhiều thay đổi tích cực như: Xây dựng được bản đồ rủi ro và kịch bản gián đoạn liên quan đến chuỗi cung ứng nguyên vật liệu và hệ thống in ấn; Thiết lập hệ thống cảnh báo sớm và phân quyền xử lý sự cố theo từng cấp độ; Tăng cường đào tạo định kỳ cho nhân viên sản xuất, bảo trì và kho vận về quy trình ứng phó khẩn cấp; Tích hợp tiêu chuẩn ISO 22301 với các hệ thống quản lý hiện có như ISO 9001 (chất lượng) và ISO 14001 (môi trường).

Bao bì Liksin: Mô hình điểm trong ngành in ấn và bao bì.

Đại diện Tổng công ty Liksin đánh giá, việc xây dựng hệ thống quản lý kinh doanh liên tục không chỉ giúp công ty tránh bị đứt gãy trong khủng hoảng mà còn tạo lợi thế cạnh tranh khi tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu – nơi ngày càng đề cao năng lực phục hồi của nhà cung cấp.

Thuận lợi, khó khăn và khuyến nghị khi doanh nghiệp triển khai ISO 22301

Theo chuyên gia của Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng 2, việc triển khai ISO 22301 tại doanh nghiệp hiện nay có nhiều thuận lợi đáng kể.

Trước hết, doanh nghiệp được hỗ trợ một phần kinh phí từ các chương trình nhà nước, giúp giảm chi phí áp dụng. Ngoài ra, sau đại dịch COVID-19, lãnh đạo nhiều doanh nghiệp nhận thức rõ hơn tầm quan trọng của khả năng duy trì hoạt động liên tục. Bên cạnh đó, không ít đơn vị đã có nền tảng từ các hệ thống quản lý như ISO 9001, ISO 14001, ISO 22000 hay ISO 45001, giúp việc tích hợp ISO 22301 thuận lợi hơn.

Quá trình triển khai cũng giúp doanh nghiệp nhận diện rõ hơn các rủi ro như thiên tai, hỏa hoạn, dịch bệnh, mất điện, thiếu nguyên liệu… và xây dựng kế hoạch ứng phó hiệu quả. Các hoạt động diễn tập định kỳ cũng góp phần nâng cao khả năng phục hồi sau sự cố.

Tuy nhiên, việc triển khai ISO 22301 cũng gặp một số khó khăn nhất định. Nhiều doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi suy giảm kinh tế, thiếu nguồn lực, nhân sự kiêm nhiệm nhiều vai trò hoặc thay đổi liên tục nên tiến độ triển khai bị kéo dài. Đây cũng là một tiêu chuẩn mới nên doanh nghiệp còn lúng túng trong việc xác định các khái niệm như MTPD, RTO hay xây dựng kịch bản diễn tập. Việc bố trí nguồn lực dự phòng hay thiết lập liên kết hiệu quả với nhà cung cấp, đối tác trong chuỗi cung ứng về yêu cầu liên tục kinh doanh còn hạn chế.

Để triển khai ISO 22301 hiệu quả, chuyên gia khuyến nghị doanh nghiệp cần thể hiện rõ cam kết của lãnh đạo, phân công trách nhiệm cụ thể cho các nhóm phụ trách ứng phó sự cố, tổ chức đào tạo về tiêu chuẩn cho cán bộ nhân viên, thực hiện phân tích tác động kinh doanh (BIA) phù hợp thực tiễn, đồng thời tăng cường trao đổi thông tin với các bên liên quan để phối hợp trong việc luyện tập và phục hồi sau gián đoạn.

Từ những thành công bước đầu của Bình Vinh hay Liksin, có thể thấy việc áp dụng ISO 22301 không còn là xu hướng dành riêng cho các tập đoàn lớn, mà đang trở thành công cụ thiết yếu cho doanh nghiệp Việt Nam trong hành trình nâng cao khả năng thích ứng, phục hồi và phát triển bền vững.

Việc đầu tư cho một hệ thống quản lý kinh doanh liên tục bài bản không chỉ giúp giảm thiểu thiệt hại khi sự cố xảy ra, mà còn góp phần củng cố vị thế doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng toàn cầu, nơi "khả năng trụ vững trước khủng hoảng" ngày càng là một tiêu chí lựa chọn nhà cung cấp quan trọng.

Cẩm Anh