Làm gì để chống thất thu thuế từ kinh doanh ‘chợ dân sinh’ online?

Nở rộ “chợ dân sinh” online

Gần đây, tình trạng kinh doanh tự phát, bán hàng qua “chợ dân sinh” online phát triển mạnh mẽ trong bối cảnh đại dịch COVID-19 diễn biến phức tạp. Nhiều ý kiến cho rằng, bên cạnh việc quản lý hoạt động thu thuế qua hình thức kinh doanh online trên sàn thương mại điện tử, livestream bán hàng… cơ quan chức năng cần kiểm soát thực hiện nghĩa vụ thuế tại các “chợ dân sinh” online, tránh thất thu thuế.

Theo tìm hiểu của PV, nhiều khu đô thị hay chung cư trên địa bàn TP.Hà Nội đều có group cư dân với số lượng thành viên lên tới hàng nghìn người, kéo theo đó nhu cầu chợ online cũng phát triển nhanh chóng. Nhiều group có hàng trăm nghìn thành viên bán đủ thứ hàng từ tươi sống, hoa quả, thực phẩm đến chế biến sẵn.

Thậm chí, nhiều khu đô thị lớn còn có tới 2-3 chợ online, trong đó, nhiều chợ có ban quản lý điều hành và kiểm duyệt các thành viên. Ưu điểm nổi bật của việc mua loại hàng này là miễn ship trong khu; hàng ngon tươi vận chuyển nhanh. Việc giao nhận cũng cơ bản không cần người mua kẻ bán gặp nhau mà chỉ đặt hàng, ghi tên số phòng ngay dưới sảnh sau đó người mua xuống lấy, chuyển khoản thanh toán.

Gần hai tháng nay, chị Hoàng Liên (chung cư Linh Đàm, Hoàng Mai, Hà Nội) chưa phải đi chợ truyền thống mua đồ ăn cho gia đình. Bởi lẽ, chị đã quen với hình thức đặt hàng online trên “chợ cư dân”. Chị chia sẻ, dù dịch bệnh phức tạp nhưng chợ cư dân luôn đáp ứng đầy đủ thức ăn như thịt cá, rau, củ quả…

Bán trên “chợ cư dân” đã 2 năm nay, chị Tuyết gọi gian hàng trên chợ của mình là “tổng kho” với các mặt hàng đặc sản vùng cao, thịt đông lạnh, rau củ quả… Trước dịch, mỗi ngày chị nhận khoảng vài chục đơn, mỗi đơn lãi từ 10 đến 20 nghìn đồng, mỗi ngày thu về từ 500 nghìn đồng đến 1 triệu tiền lãi. 

Sẽ sớm chấn chỉnh?

Kinh doanh online, nhất là hoạt động bán hàng qua mạng xã hội Facebook, Zalo… đang phát triển rầm rộ mang lại doanh thu “khủng” cho nhiều cá nhân. Tuy nhiên, trên thực tế, không ít cá nhân có các khoản thu nhập này lại vô tình hoặc chủ ý không thực hiện nghĩa vụ thuế theo quy định, gây thất thu cho ngân sách nhà nước.

Về vấn đề này, đại diện Tổng cục Thuế khẳng định, cá nhân bán hàng online thuộc diện điều chỉnh của pháp luật về thuế đối với cá nhân kinh doanh. Không phân biệt kinh doanh theo hình thức truyền thống hay kinh doanh trên sàn thương mại điện tử, livestream bán hàng trên nền tảng mạng xã hội đều thuộc diện chịu thuế GTGT và thuế thu nhập cá nhân nếu có phát sinh doanh thu từ 100 triệu đồng.

Thời gian qua, ngành Thuế đã chủ động triển khai các giải pháp tuyên truyền, hỗ trợ người nộp thuế, phối hợp với cơ quan có liên quan để khai thác thông tin, từ đó, đôn đốc cá nhân có hoạt động kinh doanh online tự kê khai, nộp thuế theo quy định.

Theo Tổng cục Thuế, đối với trường hợp cá nhân kinh doanh online đã thuộc diện quản lý của cơ quan thuế thì cập nhật thông tin về giao dịch trên mạng của cá nhân kinh doanh làm cơ sở điều chỉnh doanh thu kinh doanh nếu chưa phù hợp. Đồng thời, đề xuất sửa đổi chính sách pháp luật về quản lý thuế theo hướng tăng cường trách nhiệm của người nộp thuế và các tổ chức, cá nhân có liên quan. Các giải pháp quản lý thuế trong thời gian qua đã dần đưa hoạt động kinh doanh thương mại điện tử nói chung và kinh doanh online vào nề nếp.

Đồng thời, Tổng cục Thuế cũng đã có công văn nhắc nhở Cục Thuế các tỉnh, thành chủ động làm việc với các hộ kinh doanh, bán hàng qua mạng. Cơ quan thuế sẽ thực hiện kiểm tra, thanh tra nhằm phát hiện những trường hợp chưa kê khai đầy đủ doanh thu, trốn thuế.

Người kinh doanh online nộp thuế gì?

Nghị định 139/2016/NĐ- CP quy định, cá nhân, hộ kinh doanh có doanh thu từ 100 triệu đồng/năm trở lên sẽ áp dụng mức lệ phí môn bài từ 300.000 đồng đến một triệu đồng.

Cụ thể, doanh thu trên 100 đến 300 triệu đồng mức phí 300.000 đồng. Doanh thu trên 300 đến 500 triệu đồng mức phí 500.000 đồng. Doanh thu trên 500 triệu đồng, mức phí 1.000.000 đồng.

Cá nhân bán hàng không thường xuyên, địa điểm không cố định hoặc có doanh thu dưới 100 triệu đồng/năm không phải nộp lệ phí môn bài.

Cá nhân bán hàng online nếu doanh thu từ 100 triệu đồng/năm trở lên phải nộp thuế TNCN với mức 0,5%. Thuế này được tính theo tháng, có thể kê khai theo tháng hoặc quý nhưng quyết toán theo năm. Trường hợp cá nhân không xác định được doanh thu, cơ quan có thẩm quyền sẽ ấn định để xác định số thuế phải nộp.

Cá nhân nếu được xác định đang nuôi con nhỏ, con bị tàn tật hoặc bố mẹ không còn khả năng lao động... sẽ được giảm trừ 11 triệu đồng/tháng vào mức thu nhập chịu thuế theo Nghị quyết số 954/2020/UBTVQH14.

Theo quy định, đa phần hàng hóa, dịch vụ sử dụng trong sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng đều chịu thuế VAT, trừ các sản phẩm là giống cây trồng, vật nuôi, phân bón, thức ăn cho gia súc, muối... Cá nhân bán hàng online phải nộp thuế VAT bằng 1% doanh thu khi đạt trên 100 triệu đồng/năm.

Nếu trốn tiền thuế từ 100 triệu đến dưới 300 triệu đồng, hộ kinh doanh có thể bị phạt từ 100 đến 500 triệu đồng hoặc phạt tù từ 3 tháng đến một năm.

Ngoài ra, những hành vi sẽ bị xử phạt các mức khác nhau, từ cảnh cáo đến phạt tiền được áp dụng đối với người có hành vi không nộp hồ sơ đăng ký thuế, không khai thuế, không xuất hóa đơn giá trị trên 200.000 đồng, ghi trên hóa đơn số tiền thấp hơn giá trị thanh toán thực tế hoặc sử dụng hóa đơn, chứng từ không hợp pháp nhằm làm giảm số tiền thuế phải nộp.

Bộ Tài chính cũng đang soạn thảo Thông tư hướng dẫn thực hiện chi tiết Luật Quản lý thuế và Nghị định 126/2020. Theo đó, cơ quan thuế không chỉ làm việc với các ngân hàng để thu thập dữ liệu của người nộp thuế mà cả những công ty giao nhận hàng hóa để có thông tin liên quan phục vụ cho công tác quản lý thuế. Bên cạnh đó, cơ quan thuế sẽ tăng cường kiểm tra, thanh tra nhằm phát hiện những trường hợp chưa kê khai đầy đủ doanh thu, trốn thuế.

Theo quy định của pháp luật, nếu người nộp thuế khai sai, khi cơ quan thuế phát hiện, người nộp thuế sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính về thuế, cũng như tính tiền chậm nộp. Trường hợp người nộp thuế cố tình trốn thuế, theo quy định của pháp luật hiện hành có thể bị xử phạt từ 1-3 lần số thuế phải nộp. Trường hợp nặng hơn, cơ quan thuế sẽ chuyển sang cơ quan điều tra để xử lý hình sự theo quy định của pháp luật.

Nguyễn Hương (t/h)