Quản lý tinh gọn trong CMCN 4.0

Trong làn sóng chuyển đổi mạnh mẽ của Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư (Industry 4.0), việc ứng dụng công nghệ hiện đại như trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT), dữ liệu lớn (Big Data) hay hệ thống sản xuất tự động không còn là điều mới mẻ. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia khẳng định, để triển khai thành công các công nghệ này, yếu tố tiên quyết không thể thiếu chính là Quản lý tinh gọn (Lean Management).

Một câu nói nổi tiếng của Bill Gates từng nêu rõ: “Tự động hóa một quy trình không hiệu quả sẽ chỉ làm phóng đại sự kém hiệu quả của quy trình đó". Câu nói này như một lời cảnh tỉnh cho các doanh nghiệp đang “chạy đua” theo công nghệ mà bỏ qua giai đoạn tinh gọn hóa nội bộ.

Thực tế cho thấy, nếu nền tảng tổ chức vẫn còn cồng kềnh, phân mảnh hoặc lãng phí tài nguyên, thì việc áp dụng công nghệ số không những không mang lại hiệu quả, mà còn làm gia tăng chi phí, phức tạp hóa vận hành và kéo theo rủi ro lớn hơn trong chuyển đổi.

Quản lý tinh gọn – Vì sao lại đóng vai trò nền tảng?

Thứ nhất, để các công nghệ hiện đại có thể vận hành hiệu quả, quy trình sản xuất và vận hành trong doanh nghiệp cần được chuẩn hóa, minh bạch và có khả năng tái sản xuất. Đây là điều kiện tiên quyết để hệ thống tự động hóa có thể tiếp nhận dữ liệu đầu vào chính xác, xử lý và tạo ra kết quả có giá trị.

Nếu doanh nghiệp vẫn đang vận hành theo kiểu “ngẫu hứng”, thiếu chuẩn hóa hoặc phụ thuộc vào yếu tố con người quá nhiều thì việc tích hợp công nghệ số sẽ gặp trở ngại lớn, dễ dẫn đến thất bại.

Lean không chỉ là công cụ hỗ trợ, mà chính là nền tảng chiến lược giúp doanh nghiệp sẵn sàng tiếp nhận, tích hợp và phát huy tối đa giá trị mà công nghệ số mang lại.

Thứ hai, quản lý tinh gọn giúp doanh nghiệp tập trung vào giá trị thực sự mà khách hàng mong đợi, đồng thời loại bỏ tối đa các hoạt động không tạo giá trị (muda – theo tư duy Lean). Trong môi trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt, sự tập trung vào khách hàng là yếu tố sống còn. Quản lý tinh gọn cung cấp công cụ để đánh giá giá trị từ góc nhìn khách hàng, từ đó hỗ trợ nhà quản lý đưa ra quyết định sáng suốt hơn trong việc đầu tư và áp dụng công nghệ phù hợp – không chạy theo xu hướng công nghệ mà không gắn với hiệu quả kinh doanh.

Thứ ba, quản lý tinh gọn giảm thiểu sự phức tạp trong sản phẩm và quy trình, từ đó tạo ra môi trường thuận lợi cho việc tích hợp công nghệ số. Một tổ chức tinh gọn thường có cấu trúc đơn giản hơn, ít tầng lớp quản lý hơn, quy trình rõ ràng hơn – những điều này giúp hệ thống công nghệ hoạt động hiệu quả hơn, đồng thời tăng tốc độ thích ứng với thay đổi từ thị trường hoặc công nghệ.

Chính vì vậy, nhiều chuyên gia cho rằng quy trình tinh gọn không chỉ là lợi thế mà là điều kiện tiên quyết để doanh nghiệp bước vào cuộc cách mạng số một cách hiệu quả và bền vững. Tuy nhiên, một điểm quan trọng được nhấn mạnh bởi Nyhuis và các cộng sự là: Quản lý tinh gọn và chuyển đổi số không diễn ra theo trình tự nhất định, mà có thể diễn ra song song và tương tác lẫn nhau. Nói cách khác, áp dụng công nghệ đúng cách cũng có thể hỗ trợ việc tinh gọn hóa tổ chức, ngược lại, tổ chức càng tinh gọn thì hiệu quả tích hợp công nghệ càng cao.

Kết hợp giữa Lean và số hóa – hướng đi tất yếu 

Trong thực tiễn, đã có nhiều doanh nghiệp tiên phong trong việc tích hợp giữa tư duy Lean và công nghệ số để xây dựng hệ thống sản xuất thông minh, linh hoạt và hướng đến khách hàng. Những mô hình này không chỉ giảm thiểu chi phí và thời gian sản xuất, mà còn nâng cao năng lực phản ứng nhanh với biến động thị trường – một yếu tố quan trọng trong thời đại kinh tế số.

Ảnh minh hoạ.

Tuy nhiên, thách thức lớn nhất hiện nay là nhiều doanh nghiệp vẫn xem nhẹ vai trò của quản lý tinh gọn, cho rằng đầu tư công nghệ là đủ để tạo ra sự khác biệt. Khi “đắp” các công nghệ hiện đại lên một hệ thống vận hành kém hiệu quả, hậu quả thường là lãng phí đầu tư, công nghệ bị “bỏ xó” hoặc vận hành không đúng mục tiêu, thậm chí khiến hệ thống trở nên phức tạp và khó kiểm soát hơn.

CMCN 4.0 không đơn thuần là cuộc chạy đua công nghệ mà là sự chuyển mình toàn diện về tư duy, tổ chức và mô hình kinh doanh. Trong bối cảnh đó, quản lý tinh gọn không chỉ là công cụ hỗ trợ, mà chính là nền tảng chiến lược giúp doanh nghiệp sẵn sàng tiếp nhận, tích hợp và phát huy tối đa giá trị mà công nghệ số mang lại.

Việc kết hợp chặt chẽ giữa Lean Management và các giải pháp Industry 4.0 chính là chìa khóa cho sự phát triển hiệu quả, linh hoạt và bền vững trong tương lai.

 Vân Đình