Nâng cao năng lực truy xuất nguồn gốc, đảm bảo chất lượng hàng hóa xuất khẩu sang EU

Văn bản dẫn Báo cáo số 530/2025/TTĐT ngày 15/6/2025 của Cổng Thông tin điện tử Chính phủ, trong đó nêu rõ: "Nông sản Việt đối diện với rủi ro tại châu Âu vì truy xuất nguồn gốc”. Trong nửa đầu năm 2025, nhiều mặt hàng nông sản Việt Nam như cà phê, tiêu, trái cây... liên tục bị Liên minh châu Âu (EU) cảnh báo do không đáp ứng tiêu chuẩn về truy xuất nguồn gốc, an toàn thực phẩm và tính bền vững.

EU hiện đã tăng tần suất kiểm tra và áp dụng các quy định mới, đặc biệt là Quy định chống phá rừng (EUDR). Theo đó, các sản phẩm như cà phê, hồ tiêu, gỗ, cao su… phải có minh chứng rõ ràng không liên quan đến phá rừng sau năm 2020, kèm theo dữ liệu GPS và hệ thống truy vết toàn diện. Ngoài ra, các mặt hàng như sầu riêng, ớt, đậu bắp… cũng bị tăng cường kiểm tra với tỷ lệ cao; một số lô hàng đã bị trả về do dư lượng hóa chất vượt mức cho phép.

Điều đáng lo ngại là phần lớn hộ nông dân Việt Nam sản xuất nhỏ lẻ, thiếu thiết bị và kiến thức truy xuất, khiến việc đáp ứng tiêu chuẩn trở nên khó khăn và chi phí gia tăng. Các chuyên gia nhận định đây là thời điểm các doanh nghiệp Việt cần chuẩn hóa chuỗi cung ứng, đầu tư vào truy xuất minh bạch và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc tế. Đồng thời, Chính phủ cần hỗ trợ xây dựng cơ sở dữ liệu truy xuất nguồn gốc quốc gia, nhất là tại các vùng nguyên liệu trọng điểm.

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu cần chuẩn hóa chuỗi cung ứng, đầu tư vào truy xuất minh bạch và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc tế. Ảnh minh họa

Trước tình hình này, Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Tài nguyên và Môi trường, Công Thương, Tài chính, Ngoại giao, Khoa học và Công nghệ cùng các cơ quan liên quan, soạn thảo công điện của Thủ tướng Chính phủ. Nội dung nhằm yêu cầu toàn quốc, đặc biệt là các doanh nghiệp, rà soát xuất xứ hàng hóa, thực hiện truy xuất nguồn gốc đầy đủ và đảm bảo chất lượng, uy tín cho hàng hóa Việt Nam xuất khẩu sang châu Âu và thế giới. Báo cáo kết quả trình Thủ tướng trước ngày 15/7/2025.

Để thực hiện hiệu quả các yêu cầu này, bên cạnh việc thực hiện các yêu cầu Chính phủ đặt ra thì các đơn vị xuất khẩu cần hiểu rõ và tuân thủ các tiêu chuẩn khắt khe mà Liên minh châu Âu đặt ra đối với hàng hóa nhập khẩu.

Chất lượng thương mại và quy định nhãn mác: Đối với rau quả tươi nhập khẩu, EU yêu cầu sản phẩm phải đáp ứng tiêu chuẩn chất lượng và ghi nhãn theo quy định thị trường. Việc kiểm tra chất lượng được thực hiện tại điểm nhập khẩu, hoặc trong một số trường hợp, tại nước thứ ba hoặc nơi xuất khẩu.

Nhãn mác phải thể hiện rõ: nước xuất xứ, tên sản phẩm, chủng loại, số lượng, kèm theo các thông tin liên quan đến chất lượng thương mại như màu sắc, độ hư hỏng, hình dạng và thời hạn sử dụng.

An toàn thực phẩm: EU đã và đang siết chặt giới hạn dư lượng thuốc bảo vệ thực vật (MRL) đối với nông sản nhập khẩu. Một số loại thuốc có mức dư lượng chung cho toàn EU, trong khi một số khác vẫn được quy định riêng theo từng quốc gia. Nếu chưa thiết lập mức MRL cụ thể, nhà xuất khẩu cần có giấy phép nhập khẩu đặc biệt.

Truy xuất nguồn gốc: Từ tháng 1/2005, EU bắt buộc thực hiện truy xuất nguồn gốc hàng hóa đối với các sản phẩm nhập khẩu. Các nhà xuất khẩu phải cung cấp thông tin đầy đủ về nguồn gốc xuất xứ, đặc biệt trong bối cảnh các quy định như EUDR đang được áp dụng nghiêm ngặt.

Kiểm dịch thực vật: Các nhà xuất khẩu cần tuân thủ nghiêm ngặt quy định kiểm dịch thực vật của EU. Kiểm tra được thực hiện tại điểm nhập khẩu nhằm đảm bảo sản phẩm không mang theo sâu bệnh, mầm bệnh gây hại. 

Việc đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn xuất khẩu là điều kiện tiên quyết để nông sản Việt giữ vững thị trường châu Âu, đồng thời là bước đi cần thiết để xây dựng thương hiệu Việt vững chắc trên thị trường toàn cầu.

An Dương (T/h)