Teo chân tay vì lạm dụng thuốc xịt mũi có chứa corticoid

Không hiếm trường hợp nhập viện vì lạm dụng corticoid

Mới đây, TS. BS Nguyễn Quang Bảy - Trưởng khoa Nội tiết và Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai chia sẻ về trường hợp một cô gái 23 tuổi nhập viện do lạm dụng thuốc xịt mũi chứa corticoid. Bệnh nhân sống tại Hà Nội, có triệu chứng mặt tròn và mệt mỏi. Qua khám lâm sàng, bác sĩ nhận thấy cô gái có mặt tròn, bụng to, chân tay teo, nhiều vết rạn da màu đỏ ở bụng và đùi.

Bệnh nhân cho biết, mình bị viêm mũi lâu năm, thường xuyên sử dụng thuốc xịt mũi 3-4 lần mỗi ngày. Thành phần thuốc xịt mũi mà cô gái mang đến có chứa dexamethasone, một loại corticoid rất mạnh. Việc tự ý sử dụng kéo dài loại thuốc này đã dẫn đến tác dụng phụ nghiêm trọng như suy thượng thận, đái tháo đường, tăng huyết áp, loãng xương, rối loạn tâm thần. Đặc biệt, với trường hợp này, thuốc còn gây ra tình trạng lùn và lão hóa sớm.

Loại thuốc xịt mũi cô gái sử dụng thường xuyên. Ảnh: Bác sĩ cung cấp

BS Nguyễn Quang Bảy chia sẻ, tình trạng này không phải là cá biệt. Hàng tuần, Khoa Nội tiết và Đái tháo đường tại Bệnh viện Bạch Mai tiếp nhận khoảng 10 bệnh nhân bị suy thượng thận với các triệu chứng như mệt mỏi, đau mỏi xương khớp, phù, tăng cân do lạm dụng thuốc có chứa corticoid. Các bệnh nhân này thường có mặt tròn và chân tay teo, tiền sử sử dụng thuốc bừa bãi.

Còn tại Khoa Nội tiết, Bệnh viện Nội tiết Trung ương, nhiều bé từ 4-7 tuổi cũng nhập viện với biểu hiện mặt nặng, rậm lông vùng gáy và lưng do lạm dụng thuốc corticoid. Kết quả kiểm tra cho thấy các bé mắc suy giảm chức năng tuyến thượng thận do sử dụng kéo dài các thuốc có chứa corticoid, gây suy giảm trục hạ đồi - tuyến yên - tuyến thượng thận.

Bệnh viện Bãi Cháy (Quảng Ninh) cũng tiếp nhận bệnh nhân N.T.H, 10 tuổi, ở Bắc Giang bị viêm mũi và dùng thuốc xịt tai mũi họng kéo dài. Trẻ bị chẩn đoán suy tuyến thượng thận do dùng thuốc có chứa corticoid và viêm mũi xoang cấp sau 1 năm sử dụng liên tục.

Tác dụng phụ nguy hiểm của corticoid

BS Nguyễn Quang Bảy cảnh báo, tác dụng phụ nguy hiểm nhất của lạm dụng corticoid là suy thượng thận do thuốc, với các biểu hiện như mệt mỏi, huyết áp thấp, có thể tụt huyết áp và thậm chí tử vong.

Ở Việt Nam, mặc dù các thuốc có corticoid là thuốc phải kê đơn, nhưng người dân vẫn có thể dễ dàng mua và sử dụng mà không theo chỉ định bác sĩ, dưới các dạng bôi, hít, uống và tiêm, thậm chí trộn trong thuốc nam. Trong khi đó, sử dụng thuốc này kéo dài có thể gây rất nhiều tác dụng phụ nguy hiểm như đái tháo đường, tăng huyết áp, viêm loét dạ dày, đục thủy tinh thể, loãng xương, gãy xương, xuất huyết dưới da, hoại tử chỏm xương đùi, hạ kali máu, dễ bị nhiễm trùng, các vết loét lâu liền... thậm chí là rối loạn tâm thần.

Vì vậy, BS Nguyễn Quang Bảy khuyến cáo người dân tuyệt đối không tự ý sử dụng các thuốc có corticoid và cần tuân theo chỉ định của bác sĩ để tránh những hậu quả nghiêm trọng.

Duy Trinh (t/h)