Tiền Giang: Ứng dụng khoa học công nghệ thúc đẩy nông nghiệp bền vững

Trước áp lực của biến đổi khí hậu, nhu cầu ngày càng cao từ thị trường, và sự cạnh tranh trong hội nhập kinh tế quốc tế, ứng dụng khoa học công nghệ (KHCN) vào sản xuất nông nghiệp không chỉ là xu thế mà còn là yếu tố tất yếu để nâng cao năng suất, chất lượng, và giá trị gia tăng cho sản phẩm. Tại Tiền Giang, một trong những tỉnh có nền nông nghiệp phát triển mạnh của Đồng bằng sông Cửu Long, KHCN đang góp phần xây dựng nền nông nghiệp hiện đại, phát triển ổn định và bền vững.

Trong những năm gần đây, tỉnh Tiền Giang đã đầu tư vào các chương trình phát triển nông nghiệp công nghệ cao. Việc này không chỉ nhằm gia tăng năng suất mà còn cải thiện chất lượng sản phẩm, giảm phát thải và đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của thị trường trong nước lẫn quốc tế. Bên cạnh đó, các vùng sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, sản xuất hàng hóa chuyên canh theo chuỗi giá trị đã và đang được xây dựng, nhất là với các sản phẩm chủ lực như sầu riêng, bưởi da xanh, thanh long, xoài cát Hòa Lộc, và các loại rau quả.

Người dân ứng dụng KHCN nghệ trong canh tác nông nghiệp.

Những nỗ lực đẩy mạnh ứng dụng KHCN đã mang lại kết quả tích cực tại Tiền Giang. Hiện toàn tỉnh có hơn 3.800 ha rau quả được chứng nhận đạt chuẩn VietGAP, trên 30 cơ sở sản xuất áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế như ISO, HACCP, BRC, FSSC, HALAL. Các tiêu chuẩn này không chỉ đảm bảo chất lượng sản phẩm mà còn giúp gia tăng khả năng tiếp cận các thị trường xuất khẩu lớn như Mỹ, Nhật Bản, châu Âu và Trung Quốc.

Bên cạnh đó, các dự án phát triển nông nghiệp ứng dụng KHCN đã góp phần hình thành các vùng sản xuất tập trung, sử dụng các công nghệ tiên tiến, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Tốc độ tăng trưởng giá trị sản xuất nông nghiệp của tỉnh đạt từ 3,5% đến 4% mỗi năm, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững.

Trường Đại học Tiền Giang đã có những đóng góp lớn trong việc ứng dụng KHCN vào nông nghiệp. Các nghiên cứu như quy trình kỹ thuật sản xuất lúa phát thải thấp, xây dựng mô hình phục hồi vườn sầu riêng sau hạn mặn, và nghiên cứu canh tác nhà màng cho rau củ đã giúp cải thiện hiệu quả sản xuất và tăng giá trị kinh tế.

Đặc biệt, những nghiên cứu về công nghệ sau thu hoạch, như sấy thăng hoa mít Thái và tái chế phụ phẩm nông nghiệp thành giá thể hữu cơ, đã mang lại giải pháp thiết thực nhằm giảm thất thoát sau thu hoạch và bảo vệ môi trường. Theo PGS. TS Bạch Long Giang - Trường Đại học Nguyễn Tất Thành, quy trình sấy thăng hoa từ mít Thái không chỉ nâng cao giá trị kinh tế của sản phẩm mà còn giải quyết vấn đề dư thừa nguồn cung mít trong thời gian qua.

Ngoài ra, các nghiên cứu ứng dụng khoa học vào sản xuất rau màu cũng đạt được nhiều thành tựu. Diện tích rau áp dụng hệ thống tưới phun mưa chiếm 80% diện tích gieo trồng; phân bón hữu cơ được sử dụng trên 70% diện tích. Những phương pháp này không chỉ tăng năng suất mà còn giảm chi phí sản xuất, đảm bảo sản phẩm an toàn và thân thiện với môi trường.

Phát triển kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp đang trở thành định hướng quan trọng tại Tiền Giang. Đây là mô hình sản xuất tận dụng tối đa các nguồn tài nguyên, hạn chế chất thải, và tạo ra giá trị kinh tế lâu dài. Vai trò của KHCN trong mô hình này là đặc biệt quan trọng, từ việc nghiên cứu quy trình sản xuất tiên tiến, chuyển giao công nghệ tái chế phụ phẩm đến ứng dụng các giải pháp khép kín theo chuỗi giá trị.

Một số mô hình kinh tế tuần hoàn tiêu biểu tại Tiền Giang đã được triển khai như tái chế vỏ và xơ mít thành giá thể hữu cơ, sử dụng chế phẩm sinh học trong canh tác rau, và áp dụng công nghệ nhà màng, nhà lưới để giảm tác động của khí hậu.

Tuy đạt được nhiều thành tựu, ngành nông nghiệp Tiền Giang vẫn đối mặt với vấn đề thất thoát sau thu hoạch, chiếm khoảng 10% - 20% sản lượng. Các nguyên nhân chính bao gồm công nghệ bảo quản sau thu hoạch chưa đồng bộ, quản lý kém trong chuỗi cung ứng, và thiếu liên kết giữa các khâu sản xuất.

Để giải quyết vấn đề này, việc ứng dụng KHCN sau thu hoạch đang được đẩy mạnh. TS Nguyễn Thanh Tùng - Viện Cây ăn quả miền Nam chia sẻ, bảo quản lạnh, làm mát sơ bộ ngay sau thu hoạch và điều chỉnh thành phần không khí xung quanh sản phẩm là những giải pháp thiết yếu để giảm thiểu thất thoát và kéo dài thời gian bảo quản.

Theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Tiền Giang Trịnh Công Minh, để những kết quả nghiên cứu KHCN sớm đi vào thực tiễn, tỉnh cần tập trung đầu tư vào nghiên cứu và chuyển giao công nghệ, đào tạo nhân lực chất lượng cao và tổ chức các chương trình tập huấn cho nông dân.

Ngoài ra, việc đẩy mạnh cơ giới hóa và tự động hóa trong sản xuất, áp dụng công nghệ thông tin vào quản lý và dự báo thiên tai cũng là hướng đi cần thiết. Cùng với đó, các hoạt động truyền thông, hội thảo khoa học và quảng bá thành tựu KHCN sẽ nâng cao nhận thức xã hội và thúc đẩy sự lan tỏa các mô hình sản xuất hiện đại.

Với chiến lược phát triển nông nghiệp rõ ràng và sự đầu tư mạnh mẽ vào KHCN, Tiền Giang đang từng bước xây dựng nền nông nghiệp hiện đại, phát triển bền vững và thân thiện với môi trường. Những thành tựu đã đạt được trong thời gian qua là minh chứng rõ nét cho tiềm năng phát triển vượt bậc của tỉnh.

Trong tương lai, với sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, các ngành và sự tham gia tích cực của người dân, ngành nông nghiệp Tiền Giang hứa hẹn sẽ tiếp tục gặt hái nhiều thành công, không chỉ khẳng định vị thế trong nước mà còn nâng cao thương hiệu nông sản Việt trên thị trường quốc tế.

Duy Trinh (t/h)