Tiếp tục tăng cường hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia

Bộ Khoa học và Công nghệ, Ngân hàng thế giới (WB) và Đại sứ quán Australia tại Việt Nam vừa công bố các báo cáo về "Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo Việt Nam" và "Đánh giá tác động của công nghệ đến tăng trưởng kinh tế".

Báo cáo "Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo (STI)" do Ngân hàng Thế giới và Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam phối hợp thực hiện đã nghiên cứu chính sách và khuôn khổ phát triển hiện tại của STI, phân tích các rào cản gây khó khăn cho doanh nghiệp trong quá trình đổi mới, đề xuất chương trình cải cách toàn diện để thúc đẩy tăng trưởng về đổi mới sáng tạo.

Báo cáo cũng đề xuất Việt Nam nên định hướng lại chính sách cho STI từ việc hỗ trợ đổi mới tiên tiến sang thúc đẩy ứng dụng và lan tỏa (diffusion) các công nghệ trong nhóm doanh nghiệp lớn. Ngoài nghiên cứu và phát minh, lan tỏa công nghệ có thể đem lại thành quả có ý nghĩa về năng suất và chuyển đổi kinh tế. Đây chính nơi những can thiệp và hỗ trợ của Chính phủ có thể phát huy được hiệu quả tốt nhất.

Xây dựng năng lực cho doanh nghiệp để tạo ra các công nghệ tiên tiến nhất nên là ưu tiên hàng đầu. Việc thu hẹp khoảng cách về kỹ năng của nguồn nhân lực cả về mặt chất lượng và số lượng cũng sẽ là yếu tố quan trọng để khai thác được sức mạnh toàn diện của đổi mới sáng tạo.

Báo cáo "Đánh giá tác động của công nghệ đến tăng trưởng kinh tế" do CISRO, cơ quan khoa học quốc gia Australia và các đơn vị thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam thực hiện. Báo cáo chỉ ra tác động, định lượng của việc hấp thụ công nghệ đóng góp vào tăng trưởng kinh tế.

Phát biểu tại sự kiện, Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt cho rằng, các báo cáo được công bố hôm nay là thành quả của sự hợp tác trong hơn 3 năm qua của các chuyên gia, nhà khoa học trong nước và quốc tế. Các báo cáo đã chỉ rõ vai trò đóng góp quan trọng của khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong tăng trưởng kinh tế - xã hội ở Việt Nam và con đường để Việt Nam tiến về phía trước, không ngừng hoàn thiện và nâng cao năng lực hệ sinh thái đổi mới sáng tạo.

"Chúng tôi sẽ tiếp tục tăng cường hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia để thúc đẩy mạnh mẽ hơn quá trình sáng tạo, truyền bá, ứng dụng tri thức và công nghệ phục vụ các mục tiêu phát triển bền vững đất nước đến năm 2030 và 2045", Bộ trưởng nói và đánh giá cao hỗ trợ của Chính phủ Australia và Ngân hàng Thế giới trong các nỗ lực này và mong muốn có thêm các sáng kiến hợp tác tiếp theo để đưa các khuyến nghị, công cụ hữu ích này vào thực tiễn.

Cũng theo Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt, các báo cáo được công bố hôm nay là thành quả của sự hợp tác trong hơn 3 năm qua của các chuyên gia, nhà khoa học trong nước và quốc tế. Các báo cáo đã chỉ rõ vai trò đóng góp quan trọng của khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong tăng trưởng kinh tế - xã hội ở Việt Nam và con đường để Việt Nam tiến về phía trước, không ngừng hoàn thiện và nâng cao năng lực hệ sinh thái đổi mới sáng tạo.

"Chúng tôi sẽ tiếp tục tăng cường hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia để thúc đẩy mạnh mẽ hơn quá trình sáng tạo, truyền bá, ứng dụng tri thức và công nghệ phục vụ các mục tiêu phát triển bền vững đất nước đến năm 2030 và 2045. Bộ Khoa học và Công nghệ đánh giá cao hỗ trợ của Chính phủ Australia và Ngân hàng Thế giới trong các nỗ lực này và mong muốn có thêm các sáng kiến hợp tác tiếp theo để đưa các khuyến nghị, công cụ hữu ích này vào thực tiễn", Bộ trưởng Bộ KH&CN nói.

Bộ trưởng cũng cho biết thêm, báo cáo đã được hoàn thiện theo các tiêu chuẩn cao nhất, cung cấp các thông tin đáng tin cậy hỗ trợ việc hoạch định chính sách về đổi mới sáng tạo của Việt Nam trong thời gian tới.

Còn theo đánh giá của Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ Bùi Thế Duy, các báo cáo công bố là kết quả của quá trình làm việc kỹ lưỡng của các chuyên gia quốc tế và Việt Nam. Báo cáo cho thấy bức tranh khách quan, chân thực cho thấy điểm mạnh điểm yếu, chỉ ra một số vấn đề trong đổi mới sáng tạo có sự mất cân đối phát triển tạo ra tri thức và hấp thụ tại doanh nghiệp.

Nhìn từ báo cáo nước đang phát triển Đông Á chỉ rõ, đầu tư khoa học công nghệ chưa đến được ngưỡng cần thiết để tạo ra bước nhảy vọt cho nền kinh tế, Việt Nam cũng nằm trong nhóm này.

Một thực tế các doanh nghiệp sản xuất vẫn là sử dụng công nghệ 1.0 (sản xuất bằng tay), 2.0 (tự động chưa kết nối máy tính) và có khoảng cách rất xa ở mức 4.0. Theo đó Thứ trưởng Duy cho rằng, cần có đầu tư tạo động lực cho doanh nghiệp để dám đổi mới cho công nghệ để phát triển bền vững hơn. Thực tế các doanh nghiệp vẫn duy trì được và phát triển tốt trong đại dịch thời gian qua là minh chứng rõ nhất việc đầu tư đổi mới sáng tạo.

Phong Lâm