Tin giả đặt ra những thách thức mới đối với an toàn thông tin mạng tại Việt Nam

Tin giả đã trở thành một vấn đề nghiêm trọng và phổ biến trên toàn cầu, đặc biệt khi chúng mang màu sắc chính trị. Sự phát triển mạnh mẽ của Internet và mạng xã hội đã biến tin giả thành công cụ lợi hại cho các thế lực thù địch, nhằm mục đích chống phá và gây rối loạn. Điều này không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến xã hội mà còn đe dọa sự ổn định chính trị của các quốc gia.

Đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái trên không gian mạng là mặt trận quyết liệt, phức tạp và lâu dài. Các thế lực thù địch, cơ hội chính trị triệt để lợi dụng không gian mạng, nhất là mạng xã hội với khả năng tương tác, tạo hiệu ứng nhanh, rất khó kiểm soát, quản lý, giám sát, kiểm duyệt. Phương thức chủ yếu là tạo nguồn tin thật-giả lẫn lộn, gây nhiễu dư luận; cổ xúy tư tưởng đối lập, kích động, chống đối, chống phá rất bài bản, chặt chẽ, có mục tiêu rõ ràng, đó là: Tuyên truyền chống phá, kêu gọi tụ tập, biểu tình, bạo loạn, gây rối trật tự công cộng bằng thủ đoạn “cách mạng màu”, “cách mạng đường phố”, “diễn biến hòa bình”.

Trong thời gian qua, cho thấy tin giả không chỉ là vấn đề của riêng một quốc gia mà đã trở thành hiện tượng toàn cầu. Ảnh minh họa 

Gần đây nhất là thông tin về tinh giản và sắp xếp lại bộ máy các bộ, ngành theo Nghị quyết Hội nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành Trung ương khoá XII một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả (Nghị quyết 18), đã xuất hiện rất nhiều thông tin chưa được kiểm chứng, tin giả được lan truyền trên mạng xã hội gây nhiễu loạn thông tin.

Hay việc mạng xã hội lan truyền, chia sẻ các thông tin về đề xuất chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức, viên chức diện tinh giản, nghỉ việc khi sắp xếp lại bộ máy các bộ, ngành đã thu hút, lôi kéo rất đông người dùng mạng xã hội vào bình luận và chia sẻ. Trong đó, không ít các bình luận mang tính chất xuyên tạc, kích động. Tuy nhiên, đây không phải là văn bản chính thức của cơ quan chức năng nhà nước đưa ra mà chỉ là những thông tin được cắt cúp, chỉnh sửa từ văn bản nào đó và được tung lên mạng xã hội.

Trước những thông tin lan truyền đó, Bộ Nội vụ đã ra thông tin chính thức về vấn đề này. Theo Bộ Nội vụ, thông tin đang được lan truyền, chia sẻ trên mạng xã hội là không chính xác. Đây không phải là văn bản của bộ nghiên cứu, tham mưu đề xuất, báo cáo các cấp có thẩm quyền xem xét, cho ý kiến.

Ngoài ra, mạng xã hội cũng xuất hiện nhiều thông tin, hình ảnh danh sách các tỉnh, thành phố trên cả nước sẽ phải thực hiện việc sáp nhập. Các thông tin này nhanh chóng được lan truyền bởi rất nhiều lượt chia sẻ đã gây tâm lý lo lắng cho người dân, nhất là đội ngũ cán bộ, công chức đang làm việc ở các địa phương.

Theo Bộ Nội vụ, các thông tin, hình ảnh đang lan truyền trên mạng xã hội là không đúng và hiện chưa có chủ trương sáp nhập tỉnh, thành phố ngay.

Các chuyên gia an ninh mạnh cho rằng, sự bùng nổ của công nghệ, đặc biệt là mạng xã hội, đã tạo điều kiện cho việc tiếp cận thông tin trực tuyến tăng vọt. Tuy nhiên, thói quen chia sẻ nhanh chóng những tin “hot”, “lạ”, “sốc” mà không kiểm chứng của người dùng đã vô tình tiếp tay cho tin giả lan truyền mạnh mẽ, gây ra hậu quả tiêu cực cho xã hội.

Không ít người, vì hạn chế nhận thức hoặc động cơ cá nhân, cố tình phát tán tin sai lệch, độc hại, hoặc tiếp tay cho việc này. Hành vi này không chỉ ảnh hưởng đến cộng đồng mà còn gây ra hậu quả nghiêm trọng cho cả người phát tán và người tiếp nhận. Pháp luật Việt Nam đã có những quy định cụ thể về xử phạt vi phạm thông tin trên mạng, bao gồm cả phạt hành chính và truy cứu trách nhiệm hình sự.

Sự phát triển mạnh mẽ của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư mang lại nhiều lợi ích nhưng cũng kéo theo những thách thức lớn đối với các quốc gia. Lợi dụng không gian mạng, các thế lực thù địch đã gia tăng các hoạt động chống phá cách mạng Việt Nam. Các tổ chức phản động, cơ hội chính trị thường xây dựng tài khoản mạng xã hội thành hệ thống các kênh truyền thông chống phá. Mục tiêu chính của chúng là tuyên truyền chống phá, lôi kéo, kích động biểu tình, bạo loạn và gây rối trật tự công cộng, nhằm thực hiện âm mưu “diễn biến hòa bình” và phá hoại sự ổn định phát triển đất nước.

Để đối phó với các thủ đoạn này, cần thực hiện một số giải pháp như các cơ quan thông tấn báo chí từ Trung ương đến địa phương cần phát huy vai trò trong việc cung cấp thông tin chính xác, kịp thời. Điều này giúp tránh khoảng trống thông tin mà các đối tượng phản động có thể lợi dụng; Phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng trong và ngoài quân đội, đặc biệt là Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Quốc phòng và Bộ Công an, để đấu tranh chống tin giả và thông tin sai lệch; Xây dựng và khai thác hiệu quả các ứng dụng công nghệ thông tin để theo dõi, giám sát và xử lý tin giả. Cần nghiên cứu, phát triển các hệ thống cơ sở dữ liệu và công cụ giám sát để triệt phá tin giả; Cán bộ, đảng viên và quần chúng cần nâng cao nhận thức về việc khai thác và sử dụng Internet, mạng xã hội. Cần chủ động đấu tranh chống thông tin sai trái, phản động và phát huy tính hiệu quả của mạng xã hội trong việc truyền tải thông tin tích cực.

Những hoạt động chống phá trên không gian mạng đang trở nên ngày càng tinh vi và xảo quyệt. Do đó, việc nhận diện và đấu tranh với các thủ đoạn này cần sự vào cuộc đồng bộ của toàn xã hội, từ các cơ quan chức năng đến từng công dân. Chỉ khi toàn xã hội cùng chung tay, chúng ta mới có thể bảo vệ được sự ổn định và phát triển của đất nước, đồng thời xây dựng một môi trường thông tin lành mạnh và bền vững.

Để trở thành người dùng mạng văn minh, mỗi cá nhân cần có ý thức kiểm chứng thông tin trước khi chia sẻ và “chia sẻ có trách nhiệm”. Các cơ quan chức năng cũng cần tăng cường giám sát, phản hồi và xử lý thông tin sai lệch để bảo vệ người dân khỏi sự hoang mang và lo lắng.

Đồng thời, việc tự nhận thức và trách nhiệm của mỗi người dùng là yếu tố quyết định trong cuộc chiến chống lại tin giả. Nếu không tự trang bị cho mình khả năng phòng vệ trước tin giả, bất kỳ ai cũng có thể trở thành nạn nhân, gây những hậu quả khó lường.

Khánh Mai