Việt Nam trong ASEAN: Hành trình 30 năm và tầm nhìn kiến tạo cho tương lai

30 năm hội nhập: Từ người tham gia đến người dẫn dắt

Tại sự kiện, Trung tá Nguyễn Thanh Bình (Cục Đối ngoại, Bộ Công an) nhấn mạnh vai trò ngày càng chủ động của Việt Nam trong hợp tác chính trị – an ninh khu vực. Với bối cảnh thế giới biến động, Việt Nam vẫn kiên định thúc đẩy các cơ chế hợp tác ASEAN như AMMTC, AMMD, ARF, đồng thời góp phần xây dựng các văn kiện nền tảng như Công ước ASEAN về chống khủng bố, phòng chống mua bán người và tội phạm xuyên quốc gia.

Đặc biệt, tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045 được thông qua tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 46 (Malaysia, 5/2025) là kết quả của sáng kiến do Việt Nam khởi xướng từ năm Chủ tịch ASEAN 2020, thể hiện vai trò kiến tạo và trách nhiệm của Việt Nam trong việc xây dựng một ASEAN tự cường, sáng tạo, lấy người dân làm trung tâm.

PGS. TS. Lê Bộ Lĩnh - nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội đánh giá, việc gia nhập ASEAN là bước ngoặt chiến lược giúp Việt Nam nâng cao vị thế và tạo sức bật hội nhập toàn diện. Việt Nam đã ba lần đảm nhiệm vai trò Chủ tịch ASEAN, trong đó nổi bật là năm 2020 – thời điểm đại dịch COVID-19 khi Việt Nam khởi xướng Quỹ ASEAN và Kho dự phòng vật tư y tế khu vực.

Theo ông, bài học lớn nhất từ hành trình này là sự chủ động, kiên định với đường lối đối ngoại độc lập, đa phương hóa, giúp Việt Nam vừa bảo vệ lợi ích quốc gia, vừa góp phần xây dựng cấu trúc khu vực dựa trên luật lệ.

Khách mời tham dự buổi chia sẻ.

Gắn kết kinh tế, bảo đảm an ninh lương thực và thúc đẩy bản sắc văn hóa ASEAN

Tại sự kiện, Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) Tô Việt Châu đã trình bày những đóng góp nổi bật của Việt Nam trong nông nghiệp và môi trường. Sau 30 năm hội nhập, nông nghiệp Việt Nam đã phát triển vượt bậc, từ nước thiếu ăn thành quốc gia xuất khẩu hàng đầu thế giới về gạo, cà phê, thủy sản…

Ông Châu nhấn mạnh vai trò của Việt Nam trong việc khởi xướng các khung hợp tác như AIFS, SPA-FS, đồng thời đề xuất áp dụng công nghệ mới như AI, hydrogen vào nông nghiệp xanh. Mục tiêu là xây dựng chuỗi giá trị bền vững, nâng cao khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu và tăng khả năng truy xuất nguồn gốc, đáp ứng tiêu chuẩn toàn cầu.

Trong khi đó, bà Trần Hải Vân - Phó Cục trưởng Cục Hợp tác quốc tế - Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chia sẻ vai trò tích cực của Việt Nam trong ba lĩnh vực trụ cột: Du lịch, văn hóa và thể thao. "ASEAN hiện là thị trường du lịch lớn của Việt Nam với hàng trăm nghìn lượt khách từ Malaysia, Thái Lan, Campuchia mỗi năm. Bên cạnh đó, Việt Nam cũng tích cực trong xây dựng tiêu chuẩn văn hóa chung, tổ chức các sự kiện nghệ thuật khu vực, thúc đẩy bình đẳng giới trong thể thao", bà Vân cho biết.

Bà nhấn mạnh định hướng sắp tới là tăng cường hợp tác về chuyển đổi số, phát triển công nghiệp văn hóa, khai thác hiệu quả các nguồn lực công – tư và mở rộng mạng lưới chuyên gia khu vực.

Đông đảo đại biểu tham dự sự kiện.

Ở góc độ kinh tế và hội nhập, bà Lê Thị Mai Anh, Trưởng phòng Đông Nam Á, Nam Á và Hợp tác khu vực, Vụ Phát triển thị trường nước ngoài, Bộ Công Thương khẳng định, ASEAN là đối tác thương mại lớn thứ ba của Việt Nam. Với kim ngạch song phương đạt gần 84 tỷ USD năm 2024, khu vực ASEAN mang lại lợi thế xuất siêu ổn định và môi trường thuận lợi cho hàng hóa Việt. Các hiệp định song phương, hợp tác trong thương mại số, logistics và Halal đã và đang tạo đòn bẩy lớn cho doanh nghiệp Việt tiến sâu vào chuỗi cung ứng khu vực.

Tuy vậy, bà cũng cảnh báo về áp lực cạnh tranh ngày càng cao và yêu cầu phải chuyển đổi số mạnh mẽ hơn để tận dụng trọn vẹn cơ hội thị trường.

 Phạm Thanh Hiền