Cảnh báo nguy cơ nhiễm độc từ trang sức giá rẻ trên thị trường

Trang sức giá rẻ tràn ngập thị trường

Hiện nay, các mặt hàng đồ trang sức không rõ nguồn gốc xuất xứ được bày bán tràn lan tại các khu chợ, cửa hàng. Với thiết kế bắt mắt, mẫu mã đa dạng, giá thành rẻ thu hút phần lớn người trẻ tìm mua. 

Cụ thể, tại các khu chợ, đặc biệt là khu chợ sinh viên như chợ Nhà Xanh, chợ Phùng Khoang… hoặc các cửa hàng lưu niệm tại Hà Nội, các loại nữ trang giá rẻ vẫn được bày bán tràn lan với đa dạng các loại mẫu mã, màu sắc và kiểu dáng khác nhau. Những mặt hàng được ưa chuộng như hoa tai, vòng cổ, nhẫn, dây chuyền… được mạ vàng hoặc bạc khiến cho chúng trở nên long lanh hơn mà giá chỉ vài chục nghìn đồng. Thậm chí, có những cửa hàng chỉ chuyên bán đồ trang sức mĩ kí như Xiao Ha Ha, cửa hàng Một giá 10.000 đồng, 12.000 đồng. Trong các cửa hàng này, đồ trang sức chủ yếu là hàng “made in China” với phong phú về chất liệu từ nhựa, mĩ kí, vải…

Với lợi thế giá rẻ, mẫu mã bắt mắt nên các mặt hàng trang sức của Trung Quốc được bán khá chạy. Theo một chủ hàng tại chợ Phùng Khoang (Hà Nội), phần lớn khách hàng mua là học sinh, sinh viên. Nhưng cũng có nhiều khách hàng “cao cấp” hơn. Thay vì bỏ ra hàng triệu đồng để mua một bộ trang sức bạc, vàng, nhiều người thích sử dụng đồ mĩ kí vì kiểu dáng phong phú và tiết kiệm tiền.

Bên cạnh đó, người tiêu dùng còn dễ dàng mua hàng trên các trang thương mại điện tử với mức giá giao động từ 15.000 đồng tới 50.000 đồng tùy loại. Mức giá rẻ gấp 2 đến 3 lần so với các mặt hàng trang sức vàng, bạc chính thống. Nhờ có lợi thế về giá thành cũng như phong phú về hình thức, trang sức giá rẻ dễ dàng len lỏi vào tiêu thụ tại thị trường trong nước.

Tuy nhiên, những món trang sức này tưởng chừng như vô hại nhưng lại tiềm ẩn những rủi ro gây hại đến sức khoẻ người dùng. Nhẹ thì bị mẩn ngứa, nặng thì bị có thể dẫn đến tử vong. 

Kết quả một cuộc khảo sát cho thấy, 57% các loại trang sức đang được bán trên thị trường hiện nay có chứa các hóa chất gây độc hại cho sức khỏe con người. Nguyên vật liệu chính được dùng để tạo ra những món đồ này gồm niken, đồng, thiếc, crom… Bên cạnh đó còn chứa các chất phụ gia được dùng để đánh bóng cũng như tạo nên vẻ lấp lánh cho các món trang sức. Lớp kim loại được phủ lên bề mặt từng món trang sức này đều bị nhiễm chì, thủy ngân và cadmium vượt quá giới hạn cho phép. Đặc biệt là cadmium. 

Những nguy cơ tiềm ẩn

Theo PGS.TS Trần Hồng Côn thuộc Khoa hóa (ĐH Khoa học Tự nhiên – ĐHQGHN) tất cả các kim loại nặng như chì, cadimi, niken đều là những chất rất độc hại không chỉ đối với trẻ em mà còn với cả người lớn. Chẳng hạn như chì, người bị nhiễm độc kim loại này sẽ bị rối loạn bộ phận tạo tủy xương. Tùy theo mức độ nhiễm độc mà người dùng có thể bị đau bụng, đau khớp, viêm thận, cao huyết áp, tai biến não, nhiễm độc nặng có thể gây tử vong. Đặc tính nổi bật của chì là sau khi xâm nhập vào cơ thể, kim loại này ít bị đào thải mà tích tụ theo thời gian rồi mới gây độc.

Ở mức độ cao, nhiễm độc chì có thể dẫn tới tình trạng cáu kỉnh, kém tập trung, ói mửa, lên cơn kinh phong. Nếu tình trạng này kéo dài, sẽ ảnh hưởng tới hệ thần kinh, gây giảm trí nhớ, thiếu máu, suy nhược và thậm chí có thể dẫn đến tử vong. Đối với người lớn, nhiễm độc chì có thể dẫn tới suy nhược, đau bụng, tăng huyết áp, thiếu máu, giảm trí nhớ, sảy thai và kém sản xuất tinh trùng…

Còn với cadimi, kim loại này xâm nhập vào cơ thể sẽ được tích tụ ở thận và xương. Chúng gây nhiễu hoạt động của một số enzim, gây tăng huyết áp, ung thư phổi, làm rối loạn chức năng thận, phá hủy tủy xương gây ảnh hưởng đến nội tiết, máu, tim mạch… Trong khi đó, kim loại niken nếu tiếp xúc trực tiếp với bề mặt da cũng có thể gây hại đến sức khỏe. 

Th.S Phạm Thị Nga, Trung tâm Quan trắc và Công nghệ môi trường, Sở Tài nguyên & Môi trường Thái Nguyên cho biết, trong các kim loại nặng, cadmi được xếp vào hàng độc nhất. Cadmi có độc tính rất rõ đối với động vật thủy sinh, con người và thực vật. Nguyên nhân chủ yếu của độc tính là cadmi đồng hình với kẽm nên có khả năng thay thế kẽm trong một số enzym gây nên rối loạn trao đổi chất. Khi cadmi vào cơ thể sẽ tích tụ chủ yếu ở thận, thời gian bán phân hủy sinh học phải từ 10 – 30 năm. Nhiều nghiên cứu cho thấy, cadmi là chất gây ung thư đường hô hấp. Khi bị nhiễm độc cadmi tùy theo mức độ có thể biểu hiện ở các mức khác nhau như ung thư phổi, thủng vách ngăn mũi, tổn thương thận, ảnh hưởng tới nội tiết máu và tim mạch… 

Liên quan tới vấn đề trên, thời gian qua, tại nhiều nước như Đức, Hà Lan… đã tiến hành thu hồi hàng loạt vòng cổ, hoa tai có nguồn gốc từ Trung Quốc. Cơ quan chức năng các nước này còn phát hiện bông tai giải phóng ra hàm lượng niken lên đến 4,09mg/cm²/tuần, vượt quá giới hạn cho phép 0,5mg/cm²/tuần. Cơ quan chức năng của Mỹ cũng đã nhiều lần lấy kết quả giám định và đã thu hồi một loạt các lô hàng trang sức có xuất xứ từ Trung Quốc do hàm lượng cadmium khá cao. Theo tiêu chuẩn Hoa Kỳ, các sản phẩm vượt quá 0,6% chì đều bị thu hồi.

Còn tại Việt Nam, liên quan tới vấn đề quản lý trang sức trên thị trường, mới đây, Sở Khoa học và Công nghệ (KH&CN) tỉnh Vĩnh Long đã phối hợp với Chi cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng (TCĐLCL), Trung tâm Ứng dụng KH&CN cùng các Phòng Kinh tế, Phòng Kinh tế và Hạ tầng các huyện thị thành tiến hành thanh tra một số doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh vàng trang sức trên địa bàn toàn tỉnh. Đoàn thực hiện các thủ tục lấy 6 mẫu vàng trang sức để thử nghiệm chất lượng.

Qua thanh tra, các doanh nghiệp đều chấp hành đúng quy định nhà nước về tiêu chuẩn, đo lường và chất lượng trong sản xuất và kinh doanh. Tuy nhiên, đối với nội dung về ghi nhãn hàng hóa, có 2 doanh nghiệp kinh doanh vàng trang sức vi phạm, tổng số tiền phạt 17 triệu đồng. Đồng thời yêu cầu doanh nghiệp vi phạm khắc phục các lỗi vi phạm trên nhãn hàng hóa.

Diệu Hương