'Lợi bất cập hại' của tính năng sideloading trên thiết bị Apple

iOS 17 của Apple sẽ ra mắt vào tháng 6 tới tại Hội nghị các nhà phát triển toàn cầu (WWDC) của nhà sản xuất iPhone, hứa hẹn đi cùng một số tính năng mới.

Giới quan sát đang dành sự chú ý cho một trong những thay đổi lớn nhất Apple từng thực hiện đối với hệ điều hành của mình - khả năng "sideloading"- tính năng cho phép người dùng tải ứng dụng từ các nguồn khác ngoài App Store. Theo dự kiến, Apple sẽ kích hoạt tính năng này trên iOS 17 vào đầu năm 2024.

Thực tế sideloading là thuật ngữ đề cập đến việc chuyển một tập tin giữa hai thiết bị cục bộ mà không cần sử dụng internet. Vì Internet không liên quan, việc chuyển tệp qua tải bên thường yêu cầu sử dụng Wi-Fi, Bluetooth hoặc thẻ nhớ vật lý. Có thể sử dụng tính năng tải trước để sao chép MP3 từ máy tính sang thiết bị di động, cài đặt ứng dụng hoặc chuyển bất kỳ tệp nào khác từ một thiết bị cục bộ sang thiết bị cục bộ khác.

Về mặt tích cực, sideloading có thể giúp người dùng iPhone tiếp cận lựa chọn ứng dụng từ nhiều nguồn hơn. Nó cho phép người dùng cài đặt các phiên bản ứng dụng cũ hơn đã bị xóa khỏi App Store, hay những ứng dụng không phát hành tại thị trường/ khu vực địa lý của họ. Sideloading cũng có thể cho phép người dùng cài đặt lại các ứng dụng không tương thích hoặc bị cấm trước đó trên thiết bị.

Vì việc tải trước không sử dụng internet, nó yêu cầu sử dụng một số phương pháp khác để truyền tệp. Điều này có thể được thực hiện bằng kết nối vật lý giữa hai thiết bị như cáp USB hoặc cáp sét hoặc qua phương thức không dây như Bluetooth hoặc Wi-Fi. Nếu thiết bị di động có khe cắm thẻ nhớ, việc tải trước cũng có thể liên quan đến việc sao chép tệp từ máy tính sang thẻ SD và sau đó lắp thẻ vào thiết bị di động.

Quá trình cơ bản liên quan đến việc thiết lập một kết nối vật lý hoặc không dây giữa hai thiết bị, sau đó chuyển các tập tin. Điều này hoạt động rất giống với việc sao chép các tệp từ máy tính của bạn sang ổ cứng gắn ngoài và nếu bạn đã từng sao chép các bài hát từ máy tính sang điện thoại của mình thì bạn đã thực sự quen thuộc với quy trình này.

Một lợi ích khác của sideloading là loại bỏ hoặc giảm phí hoa hồng (từ 15 - 30%) mà Apple đang tính đối với các giao dịch được thực hiện qua App Store. Điều này chắc chắn sẽ giúp giảm chi phí cho cả bên phát triển phần mềm lẫn người tiêu dùng.

Đối với các nhà phát triển ứng dụng và doanh nghiệp nhỏ, sideloading còn mang tới cơ hội mới và tăng khả năng tiếp cận vào các số liệu liên quan đến hoạt động kinh doanh cho họ. Sideloading cũng có thể đưa thị trường quảng cáo trực tuyến trở nên công bằng hơn. Ngoài ra, thiếu vắng một hệ thống đánh giá khắt khe có thể giúp nhiều ứng dụng sáng tạo hơn xuất hiện trên nền tảng của "Táo khuyết".

Theo ông Cian Heasley, chuyên gia tư vấn tại công ty dịch vụ bảo mật Adarma, sideloading cũng sẽ loại bỏ nhu cầu "jailbreak" (tạm dịch: bẻ khóa) thiết bị iOS để cài đặt ứng dụng từ bên ngoài App Store - một quá trình khiến thiết bị dễ bị tấn công hơn. Nhưng chuyên gia này cũng lưu ý rằng nếu Apple cho phép người dùng tải ứng dụng bên ngoài và cài đặt trên iOS 17, những mối lo ngại về bảo mật sẽ gia tăng.

Các chuyên gia cho rằng sự thay đổi của iOS 17 có thể khuyến khích tội phạm tăng cường tấn công iPhone. Ông Lewis Duke, Trưởng nhóm phụ trách thu thập thông tin tình báo về các mối đe dọa trên không gian mạng tại công ty an ninh mạng Trend Micro cho biết, việc Apple cho phép khả năng sideloading có thể khiến số lượng phần mềm độc hại nhắm vào các thiết bị của Apple tăng cao. Nếu ứng dụng tải từ bên thứ ba được bỏ qua quy trình xem xét thường do các nhà cung cấp cửa hàng ứng dụng thực hiện, chúng có thể khiến thiết bị rơi vào rủi ro về bảo mật.

Một ứng dụng chưa được kiểm tra chặt chẽ có khả năng chứa phần mềm độc hại hoặc công cụ theo dõi không mong muốn. Dù nhà phát triển ứng dụng không cài nội dung độc hại, ứng dụng vẫn có thể bị hỏng hoặc bị xâm nhập. Tương tự, nếu ứng dụng đã tải không tự động cập nhật hoặc gửi thông báo, người dùng sẽ phải tự đảm bảo thiết bị của họ được cập nhật phiên bản mới nhất.

Ông Brian Higgins, chuyên gia bảo mật tại công ty cung cấp thông tin cho người tiêu dùng Comparitech lo ngại việc iOS 17 cho phép sideloading chắc chắn sẽ làm suy yếu các biện pháp bảo vệ người dùng hiện có của Apple. Theo chuyên gia này, một nghiên cứu cho thấy các ứng dụng Android được tải từ bên thứ ba dễ bị nhiễm phần mềm độc hại cao hơn từ 15-47 lần. Vì vậy, người dùng Apple phải chuẩn bị tâm lý đối mặt với vấn đề này nếu họ có ý định tận dụng tính năng mới trên iOS.

An Dương (T/h)