Cảnh báo nguy cơ ngộ độc aconitin trong củ ấu tàu

Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 thông tin tiếp nhận điều trị cho bệnh nhân ngộ độc củ ấu tàu. Người phụ nữ 56 tuổi nhập viện vì buồn nôn, tê bì môi và chân tay, tụt huyết áp, đau bụng và buồn đi ngoài sau khi ăn một lượng lớn củ ấu tàu thay cơm khoảng một giờ.

Qua khai thác thông tin gia đình người bệnh, trước đó người bệnh từng ăn củ ấu tàu số lượng ít và không có biểu hiện dị ứng. Bệnh nhân không có tiền sử dị ứng thực phẩm hay thuốc. Sau khi khám và làm các xét nghiệm, bệnh nhân được chẩn đoán ngộ độc aconitin trong củ ấu tàu. Bệnh nhân được điều trị vận mạch, cân bằng điện giải và thuốc chống loạn nhịp, đáp ứng điều trị tốt, hồi phục và ra viện sau 4 ngày.

Trước đó, Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai cũng tiếp nhận một nam bệnh nhân khỏe mạnh ở Nam Định được đưa vào viện trong tình trạng tê bì chân tay, ngất, mất kiểm soát đại tiểu tiện. Anh gặp tình trạng này sau khi dùng củ ấu tàu để tăng cường sức khỏe xương khớp.

Hình ảnh củ ấu tẩu gây ngộ độc. (Ảnh minh họa).

Nam bệnh nhân cho biết, từ khi còn trẻ được bạn bè truyền tai, anh thường xuyên ăn và uống nước củ ấu tàu để tăng sức khỏe, sức chịu đòn, tránh đau khi tập võ.

Theo các chuyên gia, củ ấu tẩu thường được dùng trong Đông y làm rượu thuốc để xoa bóp chữa chứng đau, tê, nhức, mỏi. Tuy nhiên, trong thành phần của nó chứa Aconitin là chất rất độc. Nhiều tài liệu mô tả liều từ 0,02-0,05 mg/kg thể trọng có thể gây chết người.

Ngộ độc củ ấu tẩu hay gặp trong trường hợp bệnh nhân tự tiện dùng thuốc mà không theo chỉ định của thầy thuốc có kinh nghiệm. Một số tình huống hay gặp trên thực tế là uống nhầm rượu xoa bóp có ngâm ấu tẩu, chế biến món ăn (cháo ấu tẩu, thịt hầm ấu tẩu) không đúng cách… Nếu không biết cách cấp cứu, có thể nguy hiểm đến tính mạng.

Trong trường hợp uống nhầm rượu ngâm củ ấu tẩu hoặc bệnh nhân tự ý dùng thuốc có chứa Aconitin…, chất này ngấm rất nhanh qua da và niêm mạc dạ dày, ruột để vào máu gây nên các triệu chứng. Đầu tiên là các rối loạn cảm giác tại chỗ, cảm giác kiến bò ở lưỡi rồi mất hết cảm giác dẫn tới tê môi, lưỡi, họng và mặt, đôi khi gây cảm giác như đầu to ra; các chi cũng có thể mất cảm giác.

Các triệu chứng khác thường gặp là cảm thấy lo sợ, khó chịu, buồn bã chân tay, tiếp theo là rối loạn thần kinh thực vật: Buồn nôn, nôn mửa, vã mồ hôi, chảy nước dãi, co giật thớ cơ, có thể ngất, hạ thân nhiệt…

Các bác sĩ Bệnh viện Thanh Nhàn khuyến cáo, khi xác định có biểu hiện ngộ độc củ ấu tẩu, bệnh nhân cần được xử trí cơ bản như các trường hợp ngộ độc khác. Đầu tiên là gây nôn, cho uống than hoạt tính nếu người bệnh còn tỉnh, sau đó nhanh chóng đưa đến cơ sở y tế gần nhất. Tuyệt đối không để người bị ngộ độc ở nhà để tự theo dõi và điều trị vì bệnh nhân có thể tử vong nhanh chóng do suy hô hấp hoặc loạn nhịp tim.

“Vì củ ấu tẩu rất độc nên người dân tuyệt đối không tự ý sử dụng. Khi dùng các chế phẩm thuốc có thành phần là củ ấu tẩu phải hết sức thận trọng và theo đúng hướng dẫn của thầy thuốc. Không tự chế biến củ ấu tẩu làm thức ăn. Các loại rượu ngâm ấu tẩu dùng để xoa bóp phải được dán nhãn rõ ràng, cất giữ nơi an toàn, xa tầm tay trẻ em và để tránh nhầm lẫn khi sử dụng”, các bác sĩ lưu ý.

Thanh Hiền (t/h)