Nước đun sôi chưa hẳn an toàn, dùng sai cách có thể gây hại sức khỏe

Đun nước sôi để dùng là việc quen thuộc, hầu hết mọi người đều làm qua. Thế nhưng, có những sai lầm khi đun nước gây hại sức khỏe không phải ai cũng tường tận.

Nước vừa có dấu hiệu sôi đã vội vã tắt bếp

Theo giáo sư Jiang Weibo tại Khoa học Thực phẩm và Kỹ thuật Dinh dưỡng, Đại học Nông nghiệp Trung Quốc, đảm bảo nước đun sôi 100 độ rất quan trọng bởi lúc này nó mới phát huy tác dụng diệt khuẩn. Nhiều người khi vừa thấy nước có tiếng sôi "ục ục", hơi nước bốc lên nhiều thì vội vàng tắt bếp ngay. Thực ra nhiệt độ nước lúc này chỉ rơi vào khoảng 80 độ C. Cần phải đun sôi thêm 3 phút để nước thực sự đạt được mức 100 độ C.

Ngoài ra, các thí nghiệm chỉ ra rằng nhiệt độ nước và thời gian đun sôi có thể tiêu diệt vi khuẩn và giảm hàm lượng các cặn chất nếu có. Khi nước đã xuất hiện tiếng kêu "ục ục", việc tiếp tục đun trong 3 phút nữa thì hàm lượng của vi khuẩn, chất độc hại có thể giảm xuống mức tiêu chuẩn an toàn nhất.

Buổi sáng dùng phần nước đầu tiên trong vòi để đun nước

Buổi sáng ngủ dậy nên mở vòi nước cho trôi đi số nước đầu tiên trong khoảng 5 phút, không nên dùng số nước đầu tiên này để đun sôi hay nấu ăn vì chúng bị tích tụ lâu trong ống nước, sau một đêm có thể phản ứng hóa học với ống nước và vòi kim loại, sinh ra vi khuẩn hay các hợp chất không tốt cho sức khỏe.

Đun sôi nước nhiều lần

Cũng theo giáo sư Jiang, nước đã đun sôi nếu không bảo quản tốt cũng không đảm bảo an toàn cho sức khỏe như nhiều người lầm tưởng. Nếu để nước ở nhiệt độ môi trường nhiều ngày, sau đó đem đun sôi nhiều lần có thể làm biến đổi cấu trúc tự nhiên của nước, làm mất oxy và một số nguyên tố vi lượng cần thiết cho cơ thể. Bởi vậy, càng đun sôi nhiều lần càng không tốt.

Ngoài ra, việc tích trữ nước lọc lâu ngày, sau đó làm nóng lại để uống cũng rất nguy hiểm bởi nước càng để lâu càng bẩn. Khi nước chứa nhiều vi sinh vật, trứng kí sinh trùng... mà được đun sôi lại, số vi khuẩn đó sẽ bị tiêu diệt, tạo thành chất hữu cơ trong nước và trở thành nguồn thức ăn dồi dào để những vi sinh vật bên ngoài. Như vậy, nước đun sôi nhiều lần còn độc hại hơn uống nước chưa đun sôi.

Theo vị chuyên gia, tốt nhất nước chỉ nên đun sôi một lần và chỉ nên uống trong vòng 24 giờ. Nếu quá thời gian trên, các gia đình nên bỏ đi để đun lượng nước khác. Tuyệt đối không tích nước lọc cả tuần.

Nên xử lý bằng thiết bị lọc trước khi đun 

Nước được đun sôi ở nhiệt độ 100 độ C, vi khuẩn và ký sinh trùng đảm bảo bị tiêu diệt hoàn toàn và một số chất khí độc hại có trong nước như khí amoniac, hydrosunphua… sẽ thoát ra ngoài. Tuy nhiên, trong nguồn nước sử dụng hàng ngày: nước lấy từ ao, hồ, sông suối, giếng khoan, giếng khơi chưa qua xử lý hoặc nước máy đã được xử lý thường chứa các chất độc hại như kim loại nặng, tạp chất, chất hữu cơ không bay hơi… Việc đun sôi không có tác dụng loại bỏ các chất này.

Một số chất có trong nước khi tiếp xúc với nhiệt độ cao dễ biến thành chất độc, điển hình là nitrate. Khi tiếp xúc với nhiệt độ cao, nitrate dễ chuyển thành nitrosamine gây ung thư. Nitrate cũng được chứng minh là có liên quan đến các bệnh như bạch cầu, u buồng trứng, đại tràng, trực tràng, bàng quang, dạ dày, thực quản, tuyến tụy và ung thư tuyến giáp.

Nước tự nhiên có chứa nhiều oxy hòa tan và chất khoáng có lợi cho sức khỏe. Nhờ khí oxy hòa tan trong nước, khi uống sẽ tạo điều kiện cho hệ vi sinh vật hiếu khí có lợi trong ruột phát triển, hỗ trợ quá trình tiêu hóa thức ăn và thải chất độc khỏi cơ thể. Nhưng khi đun sôi, lượng oxy hòa tan này mất đi nên uống nước đun sôi thường có cảm giác khó tiêu.

Do đó, để đảm bảo nước không nhiễm kim loại nặng hay các tạp chất khác, nước cần được xử lý bằng thiết bị lọc trước khi đun. Giải pháp tiết kiệm và tiện lợi nhất là sử dụng các loại máy lọc nước gia đình đã được cấp chứng nhận nước sau khi lọc đạt Quy chuẩn quốc gia đối với nước uống trực tiếp (QCVN06-1:2010/BYT). Nước sau khi lọc có thể uống trực tiếp mà không cần đun sôi. Khi dùng máy lọc nước, lượng oxy hòa tan trong nước cũng không mất đi như khi đun sôi. Cách xử lý nước này cũng được nhiều quốc gia tiên tiến trên thế giới áp dụng.

An Dương (T/h)