Tháo gỡ nút thắt logistics tạo thuận lợi cho hàng Việt sang thị trường khu vực châu Âu – châu Mỹ

Đây là khẳng định của Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải tại Hội thảo “Phát triển ngành logisitcs Việt Nam với khu vực châu Âu - châu Mỹ” do Vụ Thị trường châu Âu-châu Mỹ (Bộ Công Thương) tổ chức ngày 17/12/2021 tại Hà Nội theo hình thức trực tiếp và trực tuyến.

Chi phí, giá cước vận tải logistics tăng cao

Theo Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải, ngành logistics Việt Nam đã có sự phát triển mạnh mẽ, tăng trưởng trung bình 14-16%/năm. Chỉ số hoạt động logistics gần đây nhất của Ngân hàng Thế giới xếp Việt Nam đứng thứ 39/160 quốc gia, đứng thứ 3 trong khu vực Đông Nam Á. Đây là kết quả cao nhất mà Việt Nam từng đạt được.

Tuy nhiên, ngành logistics của Việt Nam vẫn phải đối mặt với rất nhiều thách thức. Trong đó, nổi bật là các vấn đề về chi phí dịch vụ, nút thắt về cơ sở hạ tầng, kho bãi, thiết bị hay nhân lực.

Thêm vào đó, dịch Covid-19 đã tác động tiêu cực lên ngành logistics toàn cầu, gây ùn tắc trên các tuyến vận tải container. Tình trạng thiếu container rỗng tiếp nối từ năm 2020 và đang tiếp tục ảnh hưởng trực tiếp tới xuất khẩu Việt Nam khi rủi ro dịch bệnh vẫn chưa được kiểm soát hoàn toàn tại nhiều nơi trên thế giới.

Khu vực châu Âu, châu Mỹ là những đối tác thương mại lớn của Việt Nam nên việc ùn tắc trên các tuyến vận tải container, nhất là tại các tuyến vận tải đi khu vực châu Âu – châu Mỹ, cũng như tình trạng thiếu container rỗng diện rộng tiếp nối từ năm 2020, ảnh hưởng nghiêm trọng tới việc xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang các thị trường này, trong khi đó, Việt Nam đang có nhiều cơ hội đẩy mạnh xuất khẩu hàng hóa sang thị trường khu vực Âu – Mỹ.

“Điều này đòi hỏi Việt Nam phải có giải pháp thiết thực, kịp thời để tạo lợi thế cạnh tranh cho hàng Việt Nam. Từ đó, giúp doanh nghiệp xuất khẩu có thể tận dụng tối đa các cơ hội mà khu vực thị trường châu Âu – châu Mỹ mang lại”, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải nhấn mạnh.

Ông Bùi Huy Sơn, Tham tán công sứ, thương mại Việt Nam tại Hoa Kỳ cho biết, không chỉ đường hàng hải, tắc nghẽn hàng hóa còn lan sang kênh vận tải đường bộ, hàng không. Đặc biệt, sự gia tăng hoạt động thương mại điện tử, xuất khẩu đơn hàng nhỏ khiến tắc nghẽn tại các cảng tăng cao.

Đại diện phía doanh nghiệp, ông Nguyễn Hoài Nam- Phó Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) đã bày tỏ những lo ngại về chi phí, giá cước vận tải logistics gia tăng khiến doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản gặp khó trong xuất khẩu. Hơn nữa, cuối năm thời điểm nhu cầu tiêu thụ thực phẩm tăng cao ở các thị trường Âu – Mỹ.

Ông Nguyễn Hoài Nam cho biết, nếu như trước tháng 11/2020 hầu hết đi trong 2 khu vực Âu, Mỹ cao nhất là 3.000 USD/container thì hiện nay Bờ Đông (Hoa Kỳ) là 17.000 USD/container, Bờ Tây (Hoa Kỳ) từ 13.000 -14.000 USD/container, châu Âu là từ 12.000-14.000 USD/container tùy cảng chính, cảng phụ, đi Trung Đông trước đây không đến 1.500 USD/container thì hiện nay từ 10.000 -11.000 USD/container.

Việc này đã tạo áp lực lớn với doanh nghiệp khi đưa hàng hóa đến khách hàng theo hợp đồng. Mặt khác, các loại phí khác như phí cân bằng container, phí vệ sinh, phí kẹt cảng… cũng là nguyên nhân khiến phí cước tăng và đẩy giá thành sản phẩm lên cao hơn, khiến doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản gặp khó trong việc tận dụng “cơ hội vàng” trong mùa sản xuất cao điểm cuối năm, thời điểm mà nhu cầu tiêu thụ thực phẩm tăng cao ở các thị trường Âu – Mỹ- ông Nguyễn Hoài Nam cho hay.

Hướng phát triển 4.0 trong logistics

Tại diễn đàn, đại diện các cảng biển, hãng tàu, công ty dịch vụ logistics tại Hoa Kỳ, châu Âu cũng như Liên đoàn các Hiệp hội Giao nhận Vận tải Quốc tế (FIATA) đã trao đổi tình hình thực về những vấn đề logistics tại địa bàn.

Về phương hướng giải pháp cho tình trạng nêu trên, các chuyên gia đều nhận định việc đầu tư vào cơ sở hạ tầng logistics là vô cùng cấp thiết, trong đó nhấn mạnh việc phát triển vận tải đa phương thức, cần phát triển vận tải đường sắt và đường thủy nội địa. Ông Nguyễn Hoài Nam cho rằng, các doanh nghiệp cần chủ động ký hợp đồng với đối tác vận tải lớn, có tiềm lực để bảo đảm vận chuyển hàng hóa tốt nhất, nhanh nhất.

Theo ông Rolando E.Alvarez Viera- Phó Chủ tịch Liên đoàn các hiệp hội giao nhận vận tải quốc tế, doanh nghiệp cũng như hãng tàu cần tìm phương án số hóa, tự động hóa quy trình logistics và xây dựng cơ chế một cửa đối với giao dịch thương mại.

Đặc biệt, cần triển khai chiến lược “gần bờ”, như bán sản phẩm sang Bắc Âu thì đặt trung tâm phân phối gần Đức hay cảng Rotterdam (Hà Lan); bán sản phẩm sang Nam Âu đặt ở Tây Ban Nha; bán hàng sang Nam Mỹ thì Uruguay, Brazil sẽ là nơi đặt trung tâm phân phối thuận tiện nhất… Các trung tâm phân phối này cần bảo đảm kết nối logistics thuận tiện nhất giữa các quốc gia- ông Rolando E.Alvarez Vieran nhấn mạnh.

Các đại biểu tham gia hội thảo cũng nêu nhiều giải pháp khắc phục điểm nghẽn logistics Việt Nam như đầu tư phát triển vận tải đa phương thức, trọng tâm là vận tải đường sắt và đường thủy nội địa; thúc đẩy ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong ngành logistics, nắm bắt cơ hội phát triển xuất khẩu thông qua thương mại điện tử xuyên biên giới.

Lê Kim Liên