Thực phẩm chức năng hỗ trợ giảm cân vẫn 'nóng' trên sàn thương mại điện tử - Ẩn họa khôn lường

Thực phẩm chức năng hỗ trợ giảm cân vẫn 'nóng' trên sàn thương mại điện tử

Thừa cân, béo phì là nỗi ám ảnh của nhiều người có cân nặng không như mong muốn. Đối với những người có mong muốn mạnh mẽ nhằm giảm nhanh hoặc duy trì cân nặng hiện tại, sử dụng thực phẩm chức năng hỗ trợ giảm cân có vẻ như là một giải pháp hữu ích thay vì tập luyện.

Để tăng độ tin cậy cho sản phẩm, nhiều nhãn hàng đã thuê những KOL (Key Opinion Leader, tạm dịch: người có tầm ảnh hưởng hoặc người dẫn dắt dư luận chủ chốt), những nghệ sĩ, cầu thủ nổi tiếng, thậm chí tự xưng là dược sĩ để quảng cáo cho các sản phẩm kể trên. Tuy nhiên, nhiều KOL nhận quảng cáo sản phẩm khi chưa thực sự nắm rõ chức năng cũng như công dụng của sản phẩm mình đang quảng cáo.

Theo đó, một số những sản phẩm được "thần thánh hoá" công dụng như: "muốn giảm mỡ ở đâu, thì giảm ở đó", "tăng cân hoàn tiền", "ăn thoải mái không lo tăng cân", "không tác dụng phụ", "chuyển hoá mỡ thừa thành năng lượng"… Thậm chí, có những sản phẩm được gắn mác Hàn Quốc, Nhật Bản nhưng nguồn gốc thực sự của những sản phẩm này từ đâu thì không ai rõ. Dưới sự phát triển mạnh mẽ của các nền tảng mạng xã hội, những "công dụng thần kỳ" này nhanh chóng chạm đến nhu cầu của nhiều người trẻ.

Bạn Đ.N.N. (20 tuổi, sinh viên) cho biết: "Trước đây, mình xem các video quảng cáo cũng thấy người nổi tiếng quảng cáo nên mình tin là giảm được cân thật nên mua về uống thử. Uống vào thì thấy không thèm ăn, mấy tuần đầu cũng giảm được 3kg, nhưng càng uống thì càng mệt nên mình không sử dụng nữa…". Và sau khi ngừng sử dụng thì N. lại tăng cân.

Giống với N, bạn N.T.C.G. (20 tuổi, sinh viên) cũng từng có một khoảng thời gian sử dụng các thực phẩm giảm cân vì tự ti về cân nặng và thường xuyên bị chế giễu vì "béo". G. chia sẻ: "Em hay bị body shaming nên rất tự ti về cân nặng. Em vô tình gặp được các clip quảng cáo về các thực phẩm hỗ trợ giảm cân nên đã mua và sử dụng. Em nghĩ người ta là người có nhiều người theo dõi nên tin chứ cũng không nghĩ gì nhiều…". Sau 3 tuần sử dụng, G. đã giảm được 5kg. Sang tuần thứ 4 thì công dụng không còn hiệu quả như trước nên G. đã tự ý tăng liều lượng sử dụng. Tuy nhiên, cái giá phải trả là cơ thể G. luôn trong tình trạng mất nước do đi tiểu, đi cầu nhiều. Do quá mệt mỏi nên G. đã dừng sử dụng các sản phẩm giảm cân. "Giảm thì có giảm thật nhưng mệt lắm…" G. nói thêm.

Những nguy cơ tiềm ẩn từ thực phẩm chức năng hỗ trợ giảm cân bán trên sàn thương mại điện tử

Trong một số thực phẩm chức năng hỗ trợ giảm béo có chứa các chất như Sibutramine, Phenolphtalein, thậm chí cả HCA theo lời quảng cáo của một số KOL. Tuy nhiên, các chất này lại mang đến nhiều tác dụng phụ, gây ảnh hưởng lớn đến chức năng của các bộ phận trong cơ thể.

Theo TS.BS Trương Hồng Sơn, Viện trưởng Viện Y học ứng dụng Việt Nam: "Sibutramine là một loại thuốc làm giảm cảm giác thèm ăn. Hầu hết các loại thuốc cùng nhóm này có tác dụng trên các trung tâm nhận thức về đói và no, lúc đầu Sibutramine được sử dụng như thuốc chống trầm cảm. Hiệu quả của Sibutramine là làm giảm cân trung bình 5% trọng lượng cơ thể".

Các nghiên cứu chỉ ra rằng Sibutramine có khả năng ức chế cảm giác thèm ăn, hạn chế hấp thu chất béo, giúp cơ thể giảm cân hiệu quả. Tuy nhiên, chất này lại gây những tác dụng phụ nguy hại như: gây nên các triệu chứng đau đầu (tỷ lệ xảy ra khoảng 30,3%), đau lưng (chiếm 8,2%), dị ứng (3,8%), cảm cúm (8,2%), suy nhược (5,9%), đau bụng (4,5%), đau ngực (1,8%), đau nhức cổ vai gáy (1,6%). Sibutramine nguy hiểm đối với những người có tiền sử bệnh tim mạch hay huyết áp. Đồng thời, Sibutramine cũng làm tăng nhịp tim khoảng 4-5 nhịp mỗi phút, có thể gây rối loạn nhịp tim, nhồi máu cơ tim và nguy hiểm hơn là có thể gây ngừng tim, đột quỵ.

Ngoài ra, Sibutramine cũng tác động lên hệ thần kinh, với các triệu chứng: mất ngủ (10,7%), chóng mặt (7,0%), lo lắng (4,5%), trầm cảm (4,3%), kích thích thần kinh trung ương (1,5%), mất khả năng cảm xúc (1,3%), hội chứng Gilles de la Tourette, mất trí nhớ ngắn hạn, rối loạn ngôn ngữ… Cũng theo nghiên cứu, khoảng 0,1% bệnh nhân đã trải qua cơn động kinh trong khi sử dụng sản phẩm chứa Sibutramine.

Từ tháng 10/2010, FDA (Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ) đã ban hành quyết định cấm lưu hành tất cả sản phẩm có Sibutramine. Tại Việt Nam, ngày 8/6/2010, Cục Quản lý dược (Bộ Y tế) đã ban hành công văn về việc ngưng cấp phép nhập khẩu nguyên liệu Sibutramine.

Còn phenolphtalein có tác dụng rất tốt trong việc nhuận tràng nên được sử dụng phổ biến. Đặc biệt là hỗ trợ điều trị các vấn đề liên quan đến tiêu hóa hoặc kích thích nhuận tràng.

Ngoài ra, Phenolphtalein còn có tác dụng trong việc phân giải chất béo. Đồng thời ngăn chặn sự tích lũy mỡ trong cơ thể. Nhờ đó cân nặng của người sử dụng sẽ được cải thiện. Phenolphtalein trong thuốc giảm cân có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ tiêu hoá, tim mạch, gan của người dùng.

Sử dụng Phenolphtalein để giảm cân, còn gây ra các tác dụng phụ không mong muốn như chóng mặt, buồn nôn, mệt mỏi… Lâu dài dẫn đến việc sức khỏe bị giảm sút. Đặc biệt là cơ thể rơi vào tình trạng mất nước và đi cầu liên tục… Nguy hiểm hơn nữa là tính mạng có thể bị đe dọa. Việc lạm dụng các sản phẩm giảm cân có sử dụng 2 chất cấm trên sẽ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của người sử dụng về ngắn hạn cũng như lâu dài.

Theo FDA, HCA có thể gây ra các tác dụng phụ đối với sức khỏe như rối loạn tiêu hóa và ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch. Thậm chí nhiều loại thực phẩm hỗ trợ giảm cân được quảng cáo là làm tăng hoạt động trao đổi chất, giảm cảm giác thèm ăn và cung cấp cho cơ thể nhiều năng lượng hơn.

Thực tế, nếu có thể đảm bảo các tiêu chí này thì đó lại là những loại thực phẩm chức năng hỗ trợ giảm cân chứa chất kích thích, tức có thành phần là amphetamine hoặc kết hợp giữa caffeine, guarana hay các phần có gốc amphetamine khác. Amphetamine từ lâu đã bị cấm dùng trong thuốc vì được xem là một dạng ma túy. Những chất kích thích này làm tăng huyết áp và nhịp tim rất nhanh. Nếu có mắc bệnh tim thì thuốc có thể làm cho tình trạng bệnh nặng hơn, đối mặt nhiều nguy hiểm.

Trước khi bị Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cấm lưu hành vào năm 2004, nhiều loại thực phẩm chức năng hỗ trợ giảm cân còn chứa ephedra, một chất kích thích có nguồn gốc thảo dược và rất nguy hiểm nếu dùng ở liều cao do ghi nhận dẫn đến đau tim, đột quỵ và thậm chí tử vong.

An Dương (T/h)