Định danh thương mại điện tử: Bảo vệ người tiêu dùng và môi trường kinh doanh lành mạnh

Theo số liệu từ Tổng cục quản lý thị trường, Bộ Công Thương, chỉ tính 9 tháng đầu năm nay cơ quan này đã xử lý hơn 2.014 vụ vi phạm, gian lận với tổng giá trị hàng hóa vi phạm là gần 30 tỷ đồng. Theo Uỷ ban Cạnh tranh Quốc gia, tỷ lệ khiếu nại liên quan tới thương mại điện tử chiếm tới 9,4% cao gần gấp đôi so với năm 2023. Một tỷ lệ rất cao những có lẽ sẽ chưa đầy đủ khi mà nhiều giao dịch thương mại điện tử có giá trị nhỏ và khi gặp sự cố, nhiều người đã chọn bỏ qua mà không khiếu nại. Cũng có nhiều người nghĩ rằng, sẽ thật khó để tìm được kẻ lừa đảo nên khi gặp tình huống đành ngậm ngùi chấp nhận.

Gần 225.000 tỷ đồng, tương đương với 9 tỷ USD là số tiền người Việt mua hàng trên các sàn thương mại điện tử trong 9 tháng năm nay. Như vậy trung bình mỗi tháng gần 1 tỷ USD (khoảng gần 24.000 tỷ đồng tiền Việt). Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng này kéo theo tình trạng hàng giả, hàng kém chất lượng, vi phạm quyền sở hữu trí tuệ, thất thoát thuế ngày càng tinh vi, phức tạp. Vì thế, quy định mọi tổ chức, cá nhân khi tham gia thương mại điện tử phải được định danh điện tử tại Công điện 119 của Thủ tướng Chính phủ được kỳ vọng sẽ ngăn chặn kịp thời những hành vi gian lận, giúp minh bạch môi trường thương mại điện tử.

Thiếu tá Nguyễn Tiến Nam - Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công An cho hay: "Khi chúng ta tiến hành xác thực những tài khoản đó, thì ít nhất cơ quan công an cũng sẽ xác minh được tài khoản thực sự đứng sau tài khoản đấy là đăng ký dưới tên của những cá nhân nào, và sẽ có tác dụng rất tốt trong việc hỗ trợ cho cơ quan công an trong quá trình điều tra xác minh những tài khoản này". 

Mọi hoạt động giao dịch, mua bán sẽ đạt mức độ tin cậy cao hơn trên thị trường thương mại điện tử khi đã được định danh. Ảnh minh họa

Theo các chuyên gia, việc xác thực danh tính sẽ giúp thị trường minh bạch hơn, cạnh tranh lành mạnh hơn và giúp người bán hàng có thể an tâm đầu tư, kinh doanh trong khi người mua hàng được đảm bảo quyền lợi của mình.

"Thứ nhất là bảo vệ quyền lợi cho cả người bán lẫn người mua bởi khi việc định danh được làm một cách chặt chẽ thì người bán cũng yên tâm hơn khi chuyển hàng đến cho người mua, đồng thời người mua cũng sẽ biết nguồn gốc hàng như thế nào, những quyền lợi của mình sẽ được đảm bảo ra sao", ông Hoàng Tùng, Sáng lập Pizza Home chia sẻ. 

Bà Mai Thị Thanh Oanh - Phó Tổng giám đốc nền tảng Cốc Cốc cho biết: "Theo đó người dùng sẽ phải có trách nhiệm hơn, sẽ tránh được những tin giả mạo, tin sai sự thật và hạn chế được những chiêu trò lừa đảo trên không gian mạng".

Theo thống kê của Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Việt Nam hiện có hơn 61 triệu người dùng, tức là cứ 5 người thì có 3 người đã tham gia mua bán trên thương mại điện tử. Để xác thực 61 triệu người này có vẻ sẽ đòi hỏi rất nhiều thời gian và công sức. Nhưng vào thời điểm hiện tại, công nghệ hoàn toàn có thể giải sớm bài toán này.

Trên thực tế, gần như 100% người dân đã được cấp căn cước công dân gắn chip hoặc mã số định danh cá nhân. Vì vậy, việc xác thực cơ bản là đồng bộ tài khoản với các dữ liệu này. Việc định tài khoản thanh toán, ngân hàng - thứ gắn liền với hoạt động thương mại điện tử cũng đã được triển khai thành công.

"Tôi nghĩ về mặt công nghệ thì không phải vấn đề khó vì các dịch vụ tương tự đã được thực hiện rồi. Chủ yếu ở đây là người ta có e dè việc cung cấp các thông tin, các giao dịch mua bán. Đặc biệt một số dịch vụ mang tính chất riêng tư thì có thể một số người mua bán người ta cũng không muốn cung cấp thông tin. Cơ bản về mặt kỹ thuật những việc định danh đấy không phải là khó khăn", ông Nguyễn Minh Đức - Chuyên gia an ninh mạng, Công ty Cổ phần Cyradar cho hay.

Ông Nguyễn Bình Minh - Uỷ viên Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam cho biết: "Nền tảng công nghệ của chúng ta hiện nay đã theo kịp với sự phát triển của thương mại điện tử, giúp cho việc cải thiện các hoạt động giao dịch mang tính an toàn hơn, tín nhiệm cao hơn. Chính vì vậy nó sẽ thúc đẩy người ta tin tưởng vào thương mại điện tử và tiếp tục mua sắm ở trong nền kinh tế số của chúng ta".

Tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử đầu năm nay đạt gần 40% và liên tục duy trì tốc độ tăng trưởng 2 con số trong nhiều năm. Theo Nghị định 147 của Chính phủ, để giao tiếp trên các mạng xã hội người dùng phải định danh. Bạn sẽ phải hiểu rõ mình là ai và vì thế sẵn sàng chịu trách nhiệm cho mọi hành động của mình trên internet. Mọi hoạt động giao dịch, mua bán sẽ đạt mức độ tin cậy cao hơn, thị trường thương mại điện tử vì sẽ thế sẽ không chỉ tăng trưởng về lượng mà sẽ còn có những bước đột phá về chất.

Khánh Mai (t/h)