Dùng bóng đèn Led kém chất lượng nguy hại khó lường

Với công nghệ tiên tiến nhất hiện nay, bóng đèn Led đang trở nên ưu việt, được nhiều người lựa chọn. Với ánh sáng dịu nhẹ, không nhấp nháy, không chứa tia cực tím có hại, nguyên liệu sử dụng thân thiện, nó hoàn toàn không gây hại cho người sử dụng. Tuy nhiên, tình trạng sản phẩm không có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng làm ảnh hưởng đến chất lượng chiếu sáng, và hoạt động mua hàng cũng như làm suy giảm sự tin cậy của người sử dụng.

Trước đó, GS.TS Phan Hồng Khôi, Giám đốc Điều hành Dự án chiếu sáng công cộng tại Việt Nam đã mua bóng đèn Led bày bán trên thị trường trôi nổi về kiểm tra. Các bóng đèn Led không có nguồn gốc xuất xứ sau khi kiểm tra cho ra kết quả không đạt tiêu chuẩn, như khả năng tiết kiệm điện không cao, bộ nguồn điện không đảm bảo, độ rọi kém, độ hoàn màu thấp, nhiệt độ màu không phù hợp, gây nhức mắt, dễ bị cận, ảnh hưởng cho mắt người.

Tỏa rất nhiều nhiệt, điển hình là những bóng đèn sợi đốt. Những bóng đèn Led kém chất lượng sẽ nảy sinh những vấn đề về sinh nhiệt lớn trong môi trường, làm người sử dụng không thoải mái, mất tập trung, mệt mỏi vì đèn có ánh sáng kém tự nhiên và tỏa quá nhiều nhiệt.

Đèn Led không rõ nguồn gốc còn bị nhấp nháy liên tục, ánh sáng không dứt khoát, mắt thường có thể khó nhận biết nhưng gây ảnh hưởng rất lớn đến thị lực của những người làm việc liên tục nhiều giờ dưới ánh đèn này.

Điều nguy hiểm hơn, các loại đèn Led kém chất lượng còn có thể gây ung thư do tia cực tím phát ra khi đèn sáng. Một số bóng đèn led kém chất lượng phát ra bức xạ tia cực tím hay ánh sáng xanh có thể gây ức chế cơ thể sản sinh melatonin, ảnh hưởng lớn đến nhịp sinh học và tác hại cực lớn đến mắt.

Ngoài những tác hại trên, theo cảnh báo của Cơ quan Thực phẩm, môi trường, sức khỏe và an toàn lao động Pháp (ANSES), ánh sáng xanh từ đèn Led có thể gây tổn hại võng mạc và làm rối loạn đồng hồ sinh học của con người.

Báo cáo của ANSES xác nhận những mối lo ngại sức khỏe do tiếp xúc với đèn Led có cường độ sáng quá mạnh trong những nghiên cứu trước đây.

ANSES khuyến cáo nên điều chỉnh thời gian tối đa tiếp xúc với ánh đèn Led, mặc dù những mức hạn chế như vậy không phù hợp với nhu cầu sử dụng tại nhà hoặc môi trường làm việc. Đối với mục đích sử dụng trong nhà, cơ quan trên khuyến cáo nên sử dụng đèn  Led với ánh sáng ngả vàng, hạn chế tiếp xúc với các nguồn Led ánh sáng xanh cường độ cao và tránh xa những màn hình  Led trước khi đi ngủ.

Theo ANSES, các nhà sản xuất nên giảm cường độ chiếu sáng của đèn pha ôtô do một số trường hợp ánh đèn quá sáng. Một bóng đèn Led (đi-ốt phát quang) chỉ sử dụng mất 1/5 lượng điện cần thiết để thắp sáng một bóng đèn sợi đốt với độ sáng tương đương.

Theo báo cáo, việc tiếp xúc thường xuyên với ánh đèn Led có nguy cơ đẩy nhanh tốc độ lão hóa của tế bào võng mạc, làm giảm thị lực cũng như gia tăng nguy cơ mắc các bệnh thoái hóa nhất định như thoái hóa điểm vàng liên quan đến tuổi tác.

Bác sỹ chuyên khoa mắt và trưởng nhóm chuyên gia thực hiện báo cáo trên, Francine Behar-Cohen cho biết, các màn hình Led của điện thoại, máy tính bảng và máy tính xách tay ít nguy cơ gây hại cho mắt do độ sáng thấp hơn so với những loại thiết bị phát sáng khác. Tuy nhiên, đèn chiếu sáng phía sau của những thiết bị này, đặc biệt khi được dùng vào ban đêm hoặc phòng tối, có thể gây rối loạn nhịp sinh học, do đó ảnh hưởng đến giấc ngủ. Đặc biệt, trẻ nhỏ và trẻ vị thành niên dễ bị tổn hại hơn do thủy tinh thể của mắt chưa phát triển đầy đủ.

Ngoài ra, một số tác động khác đến nhịp sinh học hằng ngày có thể kể đến bao gồm rối loạn về trao đổi chất như béo phì, bệnh tim mạch và một số loại bệnh ung thư. Một số đèn Led nhấp nháy do dòng điện không ổn định còn có thể gây đau đầu, mỏi mắt và nguy cơ xảy ra tai nạn cao hơn.

Điều quan trọng nhất, để bảo vệ mắt và sức khỏe cho những người thân và chính bản thân mình các bạn nên mua sản phẩm bóng đèn Led có thương hiệu uy tín, có nguồn gốc và xuất xứ rõ ràng. Tránh mua hàng kém chất lượng vừa tốn tiền, vừa gây hại sức khỏe.

Mặt hàng đèn Led phải kiểm tra chất lượng theo QCVN 19/2019/BKHCN Để lành mạnh thị trường đồng thời bảo vệ người tiêu dùng, Bộ Khoa học và Công nghệ đã ban hành thông tư 08/2019/BKHCN ngày 25/9/2019 ban hành Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia (QCVN 19/2019/BKHCN) về sản phẩm chiếu sáng bằng công nghệ Led. Đồng thời, theo quyết định 3810/QĐ- BKHCN ngày 18/12/2019 của Bộ KHCN, mặt hàng đèn Led phải kiểm tra chất lượng theo QCVN 19/2019/BKHCN. Theo đó, kể từ ngày 1/6/2020, các sản phẩm sản xuất trong nước và nhập khẩu phải đáp ứng yêu cầu về an toàn và giới hạn nhiễu điện từ (EMI) theo quy định của QCVN 19:2019/BKHCN trước khi lưu thông trên thị trường. Kể từ ngày 1/6/ 2021, các sản phẩm quy định tại Phụ lục ban hành kèm theo QCVN 19:2019/BKHCN phải đáp ứng các yêu cầu quy định tại Mục 2 của QCVN 19:2019/BKHCN trước khi lưu thông trên thị trường (bao gồm cả yêu cầu về an toàn, nhiễu điện từ EMI và miễn nhiễm điện từ EMS). Khuyến khích các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân sản xuất, nhập khẩu sản phẩm chiếu sáng bằng công nghệ Led áp dụng các quy định của QCVN 19:2019/BKHCN kể từ ngày Thông tư 08/2019/BKHCN có hiệu lực (kể từ ngày 25/9/2019). Các loại đèn Led thông dụng cố định và di động bao gồm bóng Led, Led tube, đèn rọi Led downlight, đèn điện Led Luminaire, và các loại loại đèn Led có ballast lắp liền đều thuộc phạm vi điều chỉnh của Quy chuẩn này. Các doanh nghiệp bắt buộc phải thực hiện thử nghiệm và chứng nhận hợp quy đèn Led theo QCVN 19:2019/BKHCN trước khi bán ra thị trường kể từ ngày 01/06/2020 và phải thực hiện yêu cầu về hiệu suất năng lượng tối thiểu và dán nhãn năng lượng cho đèn Led có ballast lắp liền có đầu đèn E27 và B22 cùng tuýp Led 2 đầu loại đầu đèn G5 và G13 theo quy định của Bộ Công Thương. Theo Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng, hiện nay có 18 TCVN cho đèn Led. Hệ thống TCVN về đèn Led có thể chia thành 4 loại: tiêu chuẩn an toàn, tiêu chuẩn tính năng, tiêu chuẩn phương pháp thử và tiêu chuẩn hiệu suất năng lượng.  Đèn Led hiện đã được đưa vào danh mục phương tiện thiết bị phải dán nhãn năng lượng theo quyết định số 04/2017/QĐ-TTG và việc dán nhãn này đã trở thành bắt buộc kể từ ngày 1/1/2020.

  An Dương (T/h)