Hàng giả hoành hành ở "chợ ảo"

07:43 03/12/2012

(VietQ.vn) - Chỉ cần một cú click chuột hoặc một cú điện thoại là khách hàng được chăm sóc đến tận nơi. Tuy nhiên, trong cái tiện ích ấy, đã không ít khách hàng bị mất tiền oan vì mua phải hàng giả, kém chất lượng…

Trà lan hàng hiệu giả

Thông tin trên báo Công an nhân dân, thời gian gần đây, Văn phòng khiếu nại NTD (Hội Bảo vệ quyền lợi NTD TP Hồ Chí Minh) đã liên tiếp nhận được nhiều phản ánh của NTD về việc bị lừa đảo qua việc mua hàng trên mạng. Theo khiếu nại của anh Nguyễn Ngọc Ảnh (ngụ quận Bình Tân), anh có đặt mua một sản phẩm kềm bấm mạng trên một trang web với giá 2,7 triệu đồng (chưa tính phụ thu 215.000đ) nhưng đến khi nhận hàng thì anh mới phát hiện đây là hàng giả.

Không chấp nhận bị lừa gạt, anh khiếu nại đến công ty điều hành trang web này để đòi lại tiền thì thật bất ngờ anh đã nhận được câu trả lời “đây là sàn mua bán toàn cầu. Website này không trực tiếp bán hàng mà chỉ là đơn vị trung gian nhập hàng hộ cho người mua”.

Chị Nguyễn Thị Dung (ngụ Bình Dương) cũng bức xúc khi gọi đến Văn phòng khiếu nại NTD: “Khi thấy dây nịt được chào bán trên trang mạng có giá hơn 2 triệu đồng nhưng được giảm đến 80% nên tôi đặt mua. Tuy nhiên, sau khi nhận hàng, tôi mới tá hỏa vì lớp da trên bề mặt của dây nịt bị bong tróc từng mảng không thể sử dụng được. Trong khi đơn vị bán hàng ở TP Hồ Chí Minh, còn mình ở tận Bình Dương nên đi lên xuống để đổi, trả hàng cũng không tiện nên thôi…”.

Sản phẩm các nhãn hiệu thời trang nổi tiếng bị rao bán với giá rẻ như bèo

Dạo qua các “chợ” trên mạng Internet, chúng tôi nhận thấy có rất nhiều trang chào bán nhiều loại sản phẩm quần áo, túi xách, mỹ phẩm, mắt kính… hàng hiệu nhưng giá bèo như: áo thun hiệu Lacoste chào bán giá 79.000 đ (trong khi hàng chính hãng giá hơn 2 triệu đồng). Nước hoa Lancôme - Trésor Midnight Rose (75ml) giá 220.000đ, giảm 45% còn 120.000đ/chai (trong khi hàng chính hãng giá hơn 2 triệu đồng/chai)… và hàng loạt sản phẩm nhãn hiệu cao cấp có giá chính hãng hàng triệu đồng/sản phẩm nhưng tại các trang web có giá bán rẻ mạt như: áo thun hiệu Adidas giá 76.000đ, thắt lưng hiệu Louis Vuitton giá 69.000đ; kính mát hiệu Gucci, Dior giá 79.000đ, nước hoa Lancôme, Chanel giá 47.000đ, kem tẩy da chết Loréal giá 115.000đ…

Với giá chênh lệch quá lớn như vậy, NTD không khỏi nghi ngờ hàng kém chất lượng. Tuy nhiên, để tạo sự yên tâm cho người mua, nhiều trang web lập lờ theo kiểu đây là hàng sale, hàng thanh lý giảm giá 80-90% so với giá gốc. Nhà cung cấp không tốn chi phí thuê mặt bằng, quảng cáo… nên có giá rẻ. Trong khi đó, đại diện pháp lý một số nhãn hiệu cao cấp tại Việt Nam như Loréal VN, Chanel, đều khẳng định hoàn toàn không bán hàng qua mạng.

Bà Nguyễn Thị Hương - Giám đốc Công ty Luật TNHH V.N.I.P, đại diện pháp lý về sở hữu trí tuệ của nhãn hiệu Lacoste và Louis Vuitton tại VN cũng khẳng định, sản phẩm Lacoste và Louis Vuitton bán trên các trang web chắc chắn là hàng giả. “Lacoste và Louis Vuitton không bán hàng qua mạng theo hình thức như các trang web này. Lacoste có nhà nhập khẩu chính thức và chỉ bán sản phẩm ở cửa hàng chính hãng. Louis Vuitton là nhãn hiệu không bao giờ bán sale sản phẩm”.

Cũng theo bà Hương, đối với nhãn hiệu Lacoste từ tháng 7/2011 đến nay phát hiện hơn 300 vụ sản xuất, kinh doanh hàng giả. Còn Louis Vuitton, từ đầu năm đến nay kiểm tra phát hiện hơn 20 vụ. Bà Hương cho rằng, tình trạng hàng giả bán qua Internet ngày càng phổ biến và tinh vi. Ông Lý Ngọc Thắng - Chi cục Quản lý thị trường TP Hồ Chí Minh cũng cho biết, lực lượng kiểm tra từng lần theo một số địa chỉ trên trang web nhưng đến nơi thì là địa chỉ “ma”, hoặc nếu là địa chỉ có thật thì lại không có hàng hoặc chỉ có một số ít hàng trưng bày nên rất khó bắt…

Liên quan đến vấn đề này, luật gia Phan Thị Việt Thu – Tổng thư ký Hội Bảo vệ quyền lợi NTD TP Hồ Chí Minh cho biết, phương thức mua bán hàng qua mạng hiện đang phổ biến tại các nước. Tại Việt Nam, đây là phương thức mua bán rất tốt nếu việc quản lý được chặt chẽ. Để tránh khiếu nại, NTD cần xem kỹ các thông tin trước khi quyết định mua sản phẩm để tránh “tiền mất tật mang”.

Sản xuất, buôn bán hàng giả có thể tử hình

Theo ông Lê Cao, chuyên gia Pháp lý, Công ty luật hợp danh FDVN (Đà Nẵng), hàng giả là loại hàng hóa được làm giống như một hàng hóa nguyên bản, khác với hàng thật nguyên bản. Hiện nay, chưa có một định nghĩa cụ thể về khái niệm “hàng giả” trong các quy định của pháp luật, tuy nhiên theo quy định tại Khoản 8, Điều 3 Nghị định số 06/2008/NĐ-CP thì hàng giả bao gồm các loại sau:

Thứ nhất, giả chất lượng và công dụng: hàng hoá không có giá trị sử dụng hoặc giá trị sử dụng không đúng với nguồn gốc, bản chất tự nhiên, tên gọi và công dụng của hàng hoá;

Công an kiểm tra lô hàng giả

Thứ hai giả mạo nhãn hàng hoá, bao bì hàng hoá: hàng hoá giả mạo tên, địa chỉ của thương nhân khác trên nhãn hoặc bao bì cùng loại hàng hoá; hàng hoá giả mạo chỉ dẫn về nguồn gốc hàng hoá hoặc nơi sản xuất, đóng gói, lắp ráp trên nhãn hoặc bao bì hàng hoá;

Thứ ba, giả mạo về sở hữu trí tuệ: bao gồm hàng hoá có gắn nhãn hiệu, dấu hiệu trùng hoặc khó phân biệt với nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý đang được bảo hộ dùng cho chính mặt hàng đó mà không được phép của chủ sở hữu nhãn hiệu hoặc của tổ chức quản lý chỉ dẫn địa lý; hàng hoá là bản sao được sản xuất mà không được phép của chủ thể quyền tác giả hoặc quyền liên quan;

Thứ tư, các loại đề can, nhãn hàng hoá, bao bì hàng hoá, tem chất lượng, tem chống giả, phiếu bảo hành, niêm màng co hàng hoá có nội dung giả mạo tên, địa chỉ thương nhân, nguồn gốc hàng hoá, nơi sản xuất, đóng gói, lắp ráp hàng hoá (sau đây gọi tắt là tem, nhãn, bao bì hàng hoá giả);

Thứ năm, các loại hàng hoá thuộc diện quản lý chuyên ngành, việc xác định hàng giả được tuân thủ các quy định riêng (nếu có).

Có thể thấy hàng hóa được làm giả dưới những hình thức, cách thức khác nhau và ngày càng tinh vi. Những hành vi làm giả hàng hóa nêu trên đều bị pháp luật cấm, nhưng việc đấu tranh để chống lại các hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến vấn đề này vẫn là một thách thức.

Về chế tài hành chính, theo quy định tại Điều 24 Nghị định số 06/2008/NĐ-CP (được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định số 112/2010/NĐ-CP) thì mức phạt thấp nhất đối với hành vi kinh doanh hàng giả là 300.000 đồng (hàng giả có giá trị đến 1.000.000 đồng), mức cao nhất là 30.000.000 đồng (hàng giả có giá trị từ 30.000.000 đồng trở lên nhưng thuộc trường hợp chưa bị truy cứu trách nhiệm hình sự).

Ngoài ra, mức phạt sẽ tăng gấp đôi tương ứng với từng mức khác nhau nếu như việc kinh doanh hàng giả thể hiện bằng: hành vi vi phạm là của cá nhân, tổ chức sản xuất, chế biến, pha trộn, gia công, lắp ráp, tái chế, chế tác, phân loại, sang chiết, nạp, đóng gói, nhập khẩu hàng giả; Hàng giả là lương thực, thực phẩm, thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh, thức ăn chăn nuôi, phân bón, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật, giống cây trồng, giống vật nuôi nếu không bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Bên cạnh đó, cá nhân tổ chức vi phạm còn bị buộc tiêu hủy, buộc loại bỏ yếu tố giả mạo, tịch thu tang vật.

Về trách nhiệm hình sự, theo quy định tại Bộ luật hình sự 1999 có các tội danh liên quan tương ứng với các chế tài khác nhau gồm: tội sản xuất, buôn bán hàng giả (Điều 156 BLHS 1999) bị phạt tù từ sáu tháng đến năm năm. Tùy theo các tình tiết tăng nặng có thể bị phạt tù mức cao nhất đến mười lăm năm tù;

Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh (Điều 157 BLHS 1999) bị phạt tù từ hai năm đến bảy năm. Tùy theo các tình tiết tăng nặng có thể bị phạt mức cao nhất lên đến tù chung thân hoặc tử hình;

Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thức ăn dùng để chăn nuôi, phân bón, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật, giống cây trồng, vật nuôi (Điều 158 BLHS 1999) bị phạt tiền từ mười triệu đồng đến một trăm triệu đồng hoặc phạt tù từ một năm đến năm năm. Tùy theo các tình tiết tăng nặng có thể bị xử phạt tù đến mười lăm năm; Tội làm tem giả, vé giả, tội buôn bán tem giả, vé giả (Điều 164 BLHS 1999) bị phạt tiền từ năm triệu đồng đến năm mươi triệu đồng hoặc phạt tù từ sáu tháng đến ba năm. Nếu có tình tiết tăng nặng có thể bị phạt tù đến mức cao nhất là năm năm.

Ngoài ra, người có hành vi làm hàng giả còn chịu trách nhiệm dân sự về bồi thường thiệt hại cho các chủ thể bị thiệt hại do hành vi làm hàng giả gây ra.

Người tiêu dùng nên làm gì?

Chúng ta nên quan tâm đến thói quen cẩn trọng trong mua sắm hàng hóa và sử dụng dịch vụ. Sự cẩn trọng của khách hàng sẽ làm cho hàng giả khó len lỏi, lấn ép hàng thật như hiện nay.

Bên cạnh đó, không ít người tiêu dùng hiện nay khi phát hiện hàng giả lại giữ thái độ im lặng, không lên tiếng. Người tiêu dùng cần báo ngay cho cơ quan quản lý thị trường, công an, hải quan... khi phát hiện hàng giả, phát hiện hành vi làm hàng giả, cá nhân, tổ chức làm hàng giả để các cơ quan này kịp thời xử lý, ngăn chặn hành vi làm hàng giả. Khi bị thiệt hại về sức khỏe, tài sản... người tiêu dùng có quyền đề nghị cá nhân, tổ chức vi phạm bồi thường thiệt hại cho mình, nếu các chủ thể vi phạm không thực hiện thì có thể khởi kiện ra tòa án để đòi quyền lợi. Nếu chúng ta im lặng, cam chịu hàng giả thì hàng giả sẽ còn tiếp tục bành trướng.

Mai Anh Tuân (t/h)