Liên kết không gian mạng: Các biện pháp nhằm hướng tới một EU hoạt động hiệu quả, đoàn kết, bền vững

Đạo luật đoàn kết trên không gian mạng sẽ hỗ trợ phát hiện và nâng cao nhân thức về các mối đe dọa, tăng cường sự chuẩn bị sẵn sàng ứng phó khi có sự cố xảy ra, cũng như củng cố sự đoàn kết, quản lý, xử lý khủng hoảng phối hợp và khả năng ứng phó giữa các quốc gia thành viên. Đạo luật đoàn kết trên không gian mạng thiết lập các khả năng của EU để làm cho Châu Âu trở nên kiên cường và phản ứng nhanh hơn trước các mối đe dọa trên mạng, đồng thời củng cố cơ chế hợp tác hiện có. Nó sẽ góp phần đảm bảo một bối cảnh kỹ thuật số an toàn và bảo mật cho công dân và doanh nghiệp, đồng thời bảo vệ những nhân tố quan trọng và các dịch vụ thiết yếu, chẳng hạn như bệnh viện và các tiện ích công cộng.

Ủy ban Châu Âu cũng đã giới thiệu Học viện kỹ năng an ninh mạng, như một phần của "Năm kỹ năng Châu Âu trong năm 2023", nhằm đảm bảo tiếp cận và phối hợp hiệu quả hơn, thu hẹp khoảng cách an ninh mạng, một điều kiện tiên quyết để tăng cường khả năng phục hồi của Châu Âu. Học viện sẽ tập hợp nhiều sáng kiến hiện có khác nhau nhằm thúc đẩy các kỹ năng an ninh mạng và sẽ cung cấp chúng trên nền tảng trực tuyến, từ đó tăng khả năng hiển thị và thúc đẩy số lượng chuyên gia an ninh mạng lành nghề ở EU.

Theo Liên minh an ninh Châu Âu, EU cam kết đảm bảo rằng tất cả công dân và doanh nghiệp Châu Âu đều được bảo vệ tốt, cả trực tuyến và ngoại tuyến, đồng thời thúc đẩy một không gian mạng mở, an toàn và ổn định. Tuy nhiên, mức độ, tần suất và tác động ngày càng tăng của các sự cố an ninh mạng là mối đe dọa lớn đối với hoạt động của các hệ thống mạng và thông tin cũng như đối với thị trường chung Châu Âu. 

Dựa trên khuôn khổ chiến lược, chính sách và pháp lý mạnh mẽ đã có sẵn, Đạo luật đoàn kết trên không gian mạng của EU và Học viện kỹ năng an ninh mạng được đề xuất sẽ góp phần tăng cường khả năng phát hiện các mối đe dọa trên không gian mạng, tắng cường khả năng phục hồi và chuẩn bị sẵn sàng ở tất cả các cấp trong hệ sinh thái an ninh mạng của EU.

Đạo luật đoàn kết không gian mạng của EU

Đạo luật đoàn kết trên mạng của EU sẽ tăng cường sự đoàn kết ở cấp Liên minh để phát hiện, chuẩn bị và ứng phó tốt hơn với các sự cố an ninh mạng quy mô lớn hoặc nghiêm trọng, bằng cách tạo "Lá chắn an ninh mạng Châu Âu" và "Cơ chế khẩn cấp mạng toàn diện". Để phát hiện các mối đe dọa mạng lớn một cách nhanh chóng và hiệu quả, Ủy ban đề xuất thành lập "Lá chắn mạng Châu Âu", là cơ sở hạ tầng toàn Châu Âu bao gồm các trung tâm điều hành an ninh quốc gia và xuyên biên giới (SOC) trên khắp EU. Đây là những thực thể được giao nhiệm vụ phát hiện và hành động trước các mối đe dọa trên mạng. Họ sẽ sử dụng công nghệ tiên tiến, chẳng hạn như trí tuệ nhân tạo (AI) và phân tích dữ liệu nâng cao, để phát hiện và chia sẻ cảnh báo kịp thời về các mối đe dọa và sự cố mạng xuyên biên giới. Đổi lại, các cơ quan chức năng và các đơn vị liên quan sẽ có thể ứng phó hiệu quả hơn với các sự cố lớn.

Các trung tâm này có thể đi vào hoạt động vào đầu năm 2024. Là giai đoạn chuẩn bị của lá chắn mạng Châu Âu, vào tháng 4 năm 2023, Ủy ban đã chọn, theo "Chương trình Châu Âu kỹ thuật số" và "Ba tập đoàn trung tâm điều hành an ninh xuyên biên giới" (SOC), tập hợp các cơ quan công quyền từ 17 quốc gia thành viên và Iceland. Đạo luật đoàn kết trên mạng của EU cũng bao gồm việc tạo ra: "Cơ chế khẩn cấp trên mạng" để tăng cường sự sẵn sàng và tăng cường khả năng ứng phó sự cố ở EU. Nó sẽ hỗ trợ:

Các hành động chuẩn bị, bao gồm thử nghiệm các thực thể trong các lĩnh vực cực kỳ quan trọng (chăm sóc sức khỏe, giao thông, năng lượng, v.v.) để tìm các lỗ hổng tiềm ẩn, dựa trên các phương pháp và kịch bản rủi ro phổ biến. Tạo một Khu bảo tồn an ninh mạng mới của EU bao gồm các dịch vụ ứng phó sự cố từ các nhà cung cấp đáng tin cậy đã ký hợp đồng trước, do đó họ sẽ sẵn sàng can thiệp, theo yêu cầu của một Quốc gia thành viên hoặc tổ chức, cơ quan và tổ chức của Liên minh, trong trường hợp xảy ra sự cố an ninh mạng quy mô lớn hoặc nghiêm trọng.

Cung cấp hỗ trợ tài chính để hỗ trợ lẫn nhau, trong đó một quốc gia thành viên có thể cung cấp hỗ trợ cho một quốc gia thành viên khác. Hơn nữa, quy định được đề xuất thiết lập cơ chế đánh giá sự cố an ninh mạng để tăng cường khả năng phục hồi của Liên minh bằng cách xem xét và đánh giá các sự cố an ninh mạng quy mô lớn hoặc nghiêm trọng sau khi chúng xảy ra, rút ra bài học kinh nghiệm và khi thích hợp, đưa ra các khuyến nghị để cải thiện tình hình không gian mạng của Liên minh.

Tổng ngân sách cho tất cả các hành động theo Đạo luật đoàn kết mạng của EU là 1,1 tỷ EUR, trong đó khoảng 2/3 sẽ được EU tài trợ thông qua "Chương trình Châu Âu kỹ thuật số". Nghị viện và Hội đồng Châu Âu hiện sẽ xem xét Quy định được đề xuất về "Đạo luật đoàn kết trên không gian mạng" của EU, cũng như sửa đổi có mục tiêu đối với Đạo luật an ninh mạng. Trung tâm năng lực an ninh mạng châu Âu sẽ tổ chức mua sắm chung các công cụ và cơ sở hạ tầng với các Trung tâm điều hành an ninh xuyên biên giới được chọn để xây dựng khả năng phát hiện không gian mạng.

Bối cảnh đề ra Đạo luật đoàn kết trên không gian mạng

Cơ quan an ninh mạng EU (ENISA) và Trung tâm Năng lực An ninh mạng Châu Âu sẽ tiếp tục làm việc về các kỹ năng an ninh mạng, góp phần triển khai Học viện Kỹ năng an ninh mạng, phù hợp với nhiệm vụ tương ứng của họ và hợp tác chặt chẽ với Ủy ban và các quốc gia thành viên. Ủy ban đề xuất rằng Học viện nên hình thành một tập đoàn cơ sở hạ tầng kỹ thuật số châu Âu (EDIC), một khung pháp lý mới để thực hiện các dự án đa quốc gia. Khả năng này sẽ được thảo luận với các quốc gia thành viên.

Với Đạo luật đoàn kết không gian mạng của EU được đề xuất, Ủy ban đáp ứng lời kêu gọi của các quốc gia thành viên nhằm tăng cường khả năng phục hồi không gian mạng của EU và thực hiện cam kết của mình được thể hiện trong thông báo chung về phòng thủ không gian mạng gần đây để chuẩn bị sáng kiến đoàn kết không gian mạng của EU.

Đạo luật đoàn kết trên mạng của EU và Học viện kỹ năng an ninh mạng được xây dựng dựa trên chiến lược An ninh mạng của EU cũng như khuôn khổ pháp lý của EU nhằm tăng cường khả năng phục hồi tập thể của EU trước các mối đe dọa an ninh mạng ngày càng gia tăng. Điều này bao gồm chỉ thị về các biện pháp cho mức độ an ninh mạng chung cao trên toàn Liên minh (NIS 2) và Đạo luật an ninh mạng.

Khánh Mai (Theo: ec.europa.eu)