Phân biệt hàng chính hãng và hàng xách tay

(VietQ.vn) - Hàng xách tay vào Việt Nam ngày càng phổ biến, người tiêu dùng cần hiểu rõ đặc điểm, pháp lý và tác động của hàng hóa chính hãng và xách tay để có lựa chọn an toàn và hợp lý.
Cách phân biệt thuốc giả Cefuroxim 500mg và thuốc giả Cefixim 200
Cách phân biệt sách giáo khoa thật và giả
Phân biệt giữa Tiêu chuẩn quốc gia và Tiêu chuẩn cơ sở
Infographic: Phân biệt giữa tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật
Phân biệt hàng xách tay và hàng chính hãng
Để phân biệt giữa hàng chính hãng và hàng xách tay, người tiêu dùng cần dựa vào các đặc điểm pháp lý, nguồn gốc hàng hóa và những tiêu chí rõ ràng.
Về nhãn hàng hóa, theo Nghị định số 43/2017/NĐ-CP ngày 14/4/2017 của Chính phủ về nhãn hàng hóa, hàng hóa lưu thông tại Việt Nam phải có nhãn ghi đầy đủ các nội dung bắt buộc bằng tiếng Việt, bao gồm: Tên hàng hóa; Tên và địa chỉ của tổ chức, cá nhân chịu trách nhiệm về hàng hóa; Xuất xứ hàng hóa.
Sản phẩm chính hãng khi nhập về Việt Nam sẽ có nhãn phụ tiếng Việt theo quy định.
Hàng chính hãng thường có nhãn phụ bằng tiếng Việt với đầy đủ thông tin theo quy định này. Ngược lại, hàng xách tay thường thiếu nhãn phụ hoặc thông tin bằng tiếng Việt.
Về hóa đơn, chứng từ, theo Nghị định số 123/2020/NĐ-CP ngày 19/10/2020 của Chính phủ về hóa đơn, chứng từ hàng hóa hợp pháp phải có hóa đơn, chứng từ chứng minh nguồn gốc, xuất xứ. Hàng chính hãng được phân phối qua các kênh chính thức sẽ có hóa đơn giá trị gia tăng (VAT) hoặc hóa đơn bán hàng hợp lệ theo Điều 10 Nghị định này. Hàng xách tay thường không có hóa đơn, chứng từ hợp lệ theo quy định pháp luật Việt Nam.
Về bảo hành sản phẩm, theo Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2023, tổ chức, cá nhân kinh doanh có trách nhiệm cung cấp hướng dẫn sử dụng; chính sách bảo hành theo quy định tại Điều 30 của Luật này trong trường hợp sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ có bảo hành.
Hàng chính hãng thường đi kèm với phiếu bảo hành và được hỗ trợ tại các trung tâm bảo hành ủy quyền trong nước. Hàng xách tay có thể không được hưởng chế độ bảo hành chính thức tại Việt Nam.
Về nhập khẩu hàng hóa, theo Nghị định số 69/2018/NĐ-CP ngày 15/5/2018 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Quản lý ngoại thương, hàng hóa nhập khẩu phải tuân thủ các quy định về kiểm tra chất lượng, an toàn thực phẩm và các quy định khác liên quan. Hàng chính hãng được nhập khẩu chính thức sẽ đáp ứng các tiêu chuẩn này. Hàng xách tay có thể không qua các quy trình kiểm tra chất lượng nghiêm ngặt như hàng nhập khẩu chính thức.
Còn hàng xách tay là những mặt hàng được mua trực tiếp từ nước ngoài bởi cá nhân, sau đó mang về Việt Nam. Những cá nhân đó có thể là du học sinh, tiếp viên hàng không, người đi du lịch, hoặc những người có người thân sinh sống ở nước ngoài.
Hàng xách tay, nhờ không chịu các khoản thuế nhập khẩu và chi phí phân phối, thường có giá thấp hơn hàng chính hãng. Sự chênh lệch này có thể dao động từ vài chục nghìn đồng đến hàng triệu đồng tùy loại sản phẩm. Điều này tạo lợi thế cạnh tranh lớn cho các cửa hàng kinh doanh hàng xách tay, đặc biệt trong bối cảnh mua sắm trực tuyến ngày càng phổ biến. Đây cũng là nguyên nhân khiến các nhà phân phối chính hãng phải đối mặt với áp lực cạnh tranh không nhỏ.
Dù giá thành hấp dẫn, hàng xách tay đi kèm nhiều rủi ro. Rủi ro lớn nhất là hàng xách tay là không có bảo hành do các sản phẩm này đã được mang từ nước ngoài về Việt Nam để bán lại, nên người mua sẽ không có chế độ bảo hành hoặc chỉ được hỗ trợ bảo hành tại nước xuất xứ. Hiện tại, nhu cầu mua lớn nên nhiều "đại lý hàng xách tay" có thêm chế độ bảo hành cho khách tuy nhiên thời gian bảo hành sẽ không lâu và chất lượng bảo hành không đảm bảo như bảo hành chính hãng.
Bên cạnh đó, người tiêu dùng có thể gặp phải sản phẩm không rõ nguồn gốc, không có hóa đơn chứng từ hoặc không đảm bảo chất lượng. Ngoài ra, hàng xách tay thường không được tư vấn sử dụng và không chịu trách nhiệm nếu xảy ra sự cố liên quan đến sức khỏe. Điều này khiến người tiêu dùng dễ rơi vào tình trạng "tiền mất, tật mang."
Tuy nhiên, theo cơ quan quản lý thị trường, bán hàng xách tay chỉ hợp pháp khi đáp ứng đủ các điều kiện sau:
Hàng hóa thông quan hợp lệ: Sản phẩm phải được làm thủ tục hải quan theo quy định tại Điều 59 Nghị định số 08/2015/NĐ-CP ngày 21/01/2015 của Chính phủ, được sửa đổi bổ sung bởi Nghị định số 59/2018/NĐ-CP ngày 20/4/2018 của Chính phủ.
Không thuộc danh mục cấm: Hàng hóa không nằm trong danh mục cấm nhập khẩu hoặc tạm ngừng nhập khẩu theo quy định của pháp luật.
Hóa đơn, chứng từ đầy đủ: Hàng xách tay hợp lệ cần có chứng từ kèm theo và đáp ứng các quy định pháp luật về hóa đơn.
Số lượng và chủng loại phù hợp: Hàng hóa phải đảm bảo đúng số lượng, chủng loại khi làm thủ tục hải quan.
Nếu hàng xách tay không đáp ứng các điều kiện trên, hoạt động kinh doanh sẽ bị coi là vi phạm pháp luật, thậm chí được xếp vào nhóm hàng hóa nhập lậu.
Thách thức và giải pháp trong kiểm soát hàng xách tay
Việc kiểm tra và xử lý kinh doanh hàng xách tay gặp nhiều khó khăn, đặc biệt trong bối cảnh thương mại điện tử bùng nổ. Hàng hóa thường được lưu trữ tại nhà riêng hoặc các địa điểm thuê tạm thời, khiến lực lượng quản lý thị trường khó tiếp cận. Muốn kiểm tra các trường hợp này, cơ quan chức năng cần có quyết định khám xét được ký bởi chủ tịch quận, một quy trình phức tạp và không dễ thực hiện.
Ngoài ra, nhiều cá nhân kinh doanh hàng xách tay dễ dàng bỏ trốn khi bị phát hiện vi phạm, khiến việc thực thi các biện pháp xử phạt hành chính trở nên kém hiệu quả.
Theo luật sư Nguyễn Văn Hậu - Chủ tịch Hội Trọng tài thương mại TP. Hồ Chí Minh, việc xử phạt hành chính là cần thiết nhưng không đủ để giải quyết tận gốc vấn đề. Để ngăn chặn buôn lậu và buôn bán hàng hóa trái phép, cần có những giải pháp đồng bộ, bao gồm:
Tăng cường thanh tra, kiểm tra: Các cơ quan chức năng cần đẩy mạnh giám sát và kiên quyết xử lý nghiêm các vi phạm.
Chính sách thương mại và thuế minh bạch: Xây dựng hệ thống chính sách đồng bộ giữa thương mại, thị trường và hải quan để giảm thiểu kẽ hở cho hàng xách tay bất hợp pháp.
Tuyên truyền và nâng cao nhận thức: Chính phủ và các tổ chức liên quan cần đẩy mạnh tuyên truyền để người tiêu dùng hiểu rõ rủi ro của hàng xách tay và lợi ích khi sử dụng hàng chính hãng.
Bên cạnh đó, các doanh nghiệp và người bán hàng cũng cần tuân thủ nghiêm chỉnh các quy định pháp luật, xây dựng môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng. Người tiêu dùng, với vai trò trung tâm của thị trường, cần nâng cao ý thức, ưu tiên lựa chọn hàng chính hãng để bảo vệ quyền lợi của chính mình.
Hàng chính hãng và hàng xách tay là hai lựa chọn phổ biến trên thị trường hiện nay, mỗi loại có những đặc điểm và tác động riêng. Tuy nhiên, để xây dựng một thị trường tiêu dùng minh bạch và an toàn, sự phối hợp giữa Chính phủ, cơ quan chức năng, doanh nghiệp và người tiêu dùng là điều kiện tiên quyết. Bằng cách tuân thủ pháp luật và nâng cao ý thức, chúng ta không chỉ bảo vệ quyền lợi cá nhân mà còn góp phần phát triển kinh tế bền vững.
Duy Trinh (t/h)