Cảnh báo vàng lậu, chất lượng không đảm bảo gây rủi ro cho người dùng

Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã hoàn tất kết luận điều tra và đề nghị truy tố 8 người về hành vi buôn lậu hơn 500 kg vàng từ Trung Quốc vào Việt Nam qua Cửa khẩu quốc tế Lào Cai.

Theo kết luận điều tra, một lượng vàng lên tới 564 kg, trị giá hơn 1.200 tỷ đồng, đã được vận chuyển tinh vi từ Trung Quốc vào Việt Nam qua cửa khẩu quốc tế Lào Cai. Số vàng này không qua các kênh kiểm định hợp pháp mà được giấu trong giày dép, trên người và các kiện hàng nhập lậu, sau đó được đưa trực tiếp về nội địa để tiêu thụ.

Vụ việc liên quan đến bà Trần Thị Hoàn, chủ một cơ sở kinh doanh vàng bạc tại Lào Cai, cùng ông Phạm Tuấn Hải, nguyên Giám đốc một công ty thương mại tại Hà Nội. Hai người này được xác định vận hành hai đường dây nhập vàng từ Trung Quốc, trong đó bà Hoàn mua hơn 97 kg và ông Hải cung cấp gần 450 kg vàng nguyên liệu.

Sau khi vượt biên, các nhân viên tại Công ty Hoàn Huế tiến hành khò nhiệt trực tiếp lên bề mặt thỏi vàng nhằm xóa sạch thông tin xuất xứ, khiến việc truy xuất nguồn gốc trở nên gần như không thể. Phần lớn số vàng sau đó được chuyển về Hà Nội và giao dịch qua nhiều kênh cá nhân, không có hóa đơn hay chứng từ hợp pháp.

Không chỉ dừng lại ở đó, dữ liệu điều tra còn cho thấy một lượng lớn vàng được đưa vào sổ sách riêng của Công ty Vàng Việt Nam – nơi các giao dịch không minh bạch được theo dõi nội bộ qua phần mềm, tách biệt hoàn toàn khỏi báo cáo tài chính chính thức. Các lãnh đạo cấp cao tại công ty này, gồm bà Trần Như My, bà Phùng Thị Thuyết và bà Nguyễn Thị Hợp, được cho là đã chỉ đạo theo dõi các giao dịch “ngoài sổ sách”, sử dụng hơn 30 tài khoản cá nhân mượn danh để thanh toán, giao nhận và cập nhật các giao dịch vàng nguyên liệu không có giấy tờ hợp pháp.

Theo Cục Hải quan, tình hình buôn lậu và gian lận thương mại thời gian qua diễn biến phức tạp, nổi bật là việc lợi dụng các hình thức trung chuyển, chuyển khẩu, quá cảnh để vận chuyển, buôn bán hàng giả và hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ qua các cửa khẩu như Móng Cái (Quảng Ninh), Hữu Nghị (Lạng Sơn). Thủ đoạn chủ yếu gồm khai sai hoặc không khai báo hàng hóa có nhãn hiệu được bảo hộ trên tờ khai, trà trộn hàng vi phạm với hàng hợp pháp, hoặc lợi dụng khai báo hải quan theo thủ tục đơn giản để tránh kiểm tra nhãn hiệu.

Đặc biệt, thị trường vàng thế giới và trong nước gần đây có nhiều diễn biến bất thường. Sự chênh lệch giữa giá vàng trong nước và thế giới tiềm ẩn nhiều nguy cơ buôn lậu, vận chuyển trái phép vàng và tiền tệ qua biên giới. Vi phạm tập trung tại các tuyến đường bộ, đường thủy nội địa ở các tỉnh biên giới phía Nam giáp Campuchia (cửa khẩu Tịnh Biên, Khánh Bình, tỉnh An Giang) và giáp Lào (cửa khẩu Lao Bảo, tỉnh Quảng Trị). Các đối tượng thường giấu vàng trên phương tiện vận tải hoặc hành lý cá nhân.

Trên tuyến hàng không, tại sân bay quốc tế Nội Bài (Hà Nội) và Tân Sơn Nhất (TP.HCM), các đối tượng sử dụng thủ đoạn giấu vàng trong người, quần áo, hoặc ngụy trang trong hành lý xách tay dưới dạng đồ dùng cá nhân.

Trên tuyến biển, hàng hóa tập trung qua các cảng lớn như Vạn Gia, Đình Vũ, Nam Hải Đình Vũ, Tân Vũ, VIP Green, Cát Lái, ICD Phước Long, Hiệp Phước, Vict, Cái Mép... Ở đây, nổi lên các vi phạm về điều kiện, tiêu chuẩn, quy chuẩn nhập khẩu và quy định về nhãn mác hàng hóa.

Các chuyên gia tài chính vàng bạc cảnh báo, việc lưu hành lượng lớn vàng không rõ nguồn gốc, không kiểm định, không kiểm soát chất lượng là mối đe dọa nghiêm trọng đối với thị trường trong nước. Đây không chỉ là vấn đề về tính minh bạch của thị trường vàng mà còn có thể gây nhiễu loạn giá cả, làm xáo trộn tỷ giá và giảm lòng tin của người dân đối với hệ thống giao dịch chính thống.

Khi vàng không rõ nguồn gốc được đưa vào lưu thông, người tiêu dùng có nguy cơ mua phải vàng bị pha tạp, không đảm bảo độ tinh khiết. Thậm chí, do đã bị can thiệp nhiệt để xóa dấu vết, các thỏi vàng này có thể bị từ chối kiểm định hoặc không được mua lại, gây thiệt hại lớn cho người sở hữu.

Thực tế, nhiều giao dịch vàng “xách tay” hiện nay được quảng cáo với giá thấp hơn thị trường hoặc được giới thiệu là vàng nguyên liệu không qua trung gian. Tuy nhiên, chính những sản phẩm này tiềm ẩn nguy cơ mất giá trị, khó bán lại và có thể khiến người tiêu dùng vô tình tiếp tay cho các hoạt động buôn bán phi chính thức.

Trong bối cảnh giá vàng trong nước dao động quanh ngưỡng 150–154 triệu đồng mỗi lượng, chỉ một sơ suất nhỏ trong việc lựa chọn nơi mua có thể khiến người tiêu dùng thiệt hại hàng chục triệu đồng mỗi lượng.

Các chuyên gia khuyến cáo người dân chỉ nên mua vàng tại các cơ sở có giấy phép, kiểm định chất lượng và đầy đủ hóa đơn. Tránh tiếp xúc với các nguồn hàng không rõ xuất xứ, đặc biệt là những sản phẩm có dấu hiệu can thiệp vật lý như mài, khò hoặc làm mờ bề mặt.

Vụ việc là lời cảnh báo nghiêm trọng cho toàn ngành kinh doanh vàng tại Việt Nam: sự thiếu minh bạch và buông lỏng kiểm soát trong giao dịch nguyên liệu có thể gây hậu quả nghiêm trọng không chỉ về mặt kinh tế mà còn ảnh hưởng đến niềm tin thị trường và an toàn tài chính quốc gia.

An Dương (T/h)