Tác dụng phụ tiềm ẩn khi bổ sung quá nhiều acid folic

Acid folic là một loại vitamin B thường chứa nhiều trong các loại thực phẩm như đậu khô, đậu Hà Lan, đậu lăng, cam hoặc các sản phẩm từ lúa mì nguyên chất, gan, măng tây, củ cải đường, rau cải xanh, rau bina...

Acid folic góp phần giúp cơ thể sản xuất các tế bào mới để thay thế cho những tế bào cũ đã già và chết đi, đồng thời ngăn ngừa những biến đổi bất thường về ADN của tế bào – nguyên nhân dẫn đến sự xuất hiện của các tế bào ung thư. Bổ sung acid folic là biện pháp để điều trị thiếu folate và thiếu máu.

Acid folic cũng có thể được sử dụng kết hợp với một số loại thuốc khác theo chỉ dẫn của bác sĩ để điều trị bệnh thiếu máu ác tính, thiếu máu bất sản hoặc thiếu máu do thiếu hồng cầu. Tuy nhiên acid folic không được sử dụng trong điều trị thiếu vitamin B12 và những tổn thương của tủy sống. Đặc biệt không nên bổ sung quá nhiều vì những bất lợi mà nó mang lại. 

Đối với phụ nữ mang thai

Bổ sung đầy đủ acid folic trong thai kỳ là cần thiết cho sự phát triển trí não của thai nhi và làm giảm nguy cơ dị tật bẩm sinh. Do nhiều phụ nữ không đáp ứng được nhu cầu folate thông qua các nguồn thực phẩm, nên những người trong độ tuổi sinh đẻ thường được khuyến khích bổ sung acid folic. Tuy nhiên, bổ sung quá nhiều acid folic khi đang mang thai lại gây hại đáng kể như làm rối loạn hệ thần kinh ở người mẹ và thai nhi, mẹ có thể gặp phải tình trạng bị co giật. Tăng nguy cơ nhẹ cân ở trẻ vì khi mẹ thừa acid folic sẽ dẫn đến việc thai nhi bị hấp thụ kẽm kém, gây nguy cơ thiếu kẽm làm sinh con bị nhẹ cân.

Bị rối loạn hệ tiêu hóa, dễ buồn nôn, đầy hơi, cơ thể chán ăn và sút cân. Khi mang thai vấn đề ăn uống, cân nặng của mẹ lại rất quan trọng, bởi nó ảnh hưởng đến sự phát triển và nhu cầu dinh dưỡng của thai nhi. Vậy nên khi mẹ bị thừa acid folic không chỉ ảnh hưởng đến mẹ mà thai nhi cũng sẽ bị tác động rất lớn.

Có thể làm chậm sự phát triển trí não ở trẻ em

Bổ sung quá nhiều acid folic khi đang mang thai có thể làm tăng tình trạng kháng insulin và làm chậm sự phát triển trí não ở trẻ. Trong một nghiên cứu, những đứa trẻ 4 và 5 tuổi có mẹ bổ sung hơn 1.000 mcg acid folic mỗi ngày khi mang thai đạt điểm thấp hơn trong các bài kiểm tra phát triển não bộ so với con của những phụ nữ dùng 400 – 999 mcg mỗi ngày.

Một nghiên cứu khác liên hệ nồng độ folate trong máu cao hơn trong thời kỳ mang thai với nguy cơ kháng insulin cao hơn ở trẻ em từ 9-13 tuổi. Mặc dù cần nghiên cứu thêm, nhưng tốt nhất nên tránh dùng nhiều hơn liều khuyến cáo hàng ngày là 600 mcg chất bổ sung acid folic trong khi mang thai, trừ khi có lời khuyên khác của chuyên gia y tế.

Có thể che giấu sự thiếu hụt vitamin B12

Dùng nhiều acid folic có thể che giấu sự thiếu hụt vitamin B12. Cơ thể sử dụng vitamin B12 để tạo ra các tế bào hồng cầu và giữ cho tim, não và hệ thần kinh hoạt động tối ưu. Nếu không được điều trị, thiếu hụt vitamin B12 có thể dẫn đến tổn thương thần kinh không thể phục hồi, điều này làm cho việc chẩn đoán chậm trễ trở nên đặc biệt đáng lo ngại.

Vì lý do này, các chất bổ sung acid folic có thể che giấu chứng thiếu máu nguyên bào khổng lồ do vitamin B12 gây ra và gây ra tình trạng thiếu hụt vitamin B12 cơ bản mà không bị phát hiện.

Thiếu máu nguyên bào khổng lồ là một tình trạng đặc trưng bởi các tế bào hồng cầu mở rộng. Nó có thể gây ra các triệu chứng như suy nhược, mệt mỏi, khó tập trung và khó thở. Nếu bổ sung acid folic và nhận ra bất kỳ triệu chứng nào trong số này, hãy cân nhắc kiểm tra nồng độ vitamin B12.

Có thể đẩy nhanh sự suy giảm tinh thần liên quan đến tuổi tác

Lượng acid folic dư thừa có thể làm tăng tốc độ suy giảm tinh thần do tuổi tác, đặc biệt là ở những người có mức vitamin B12 thấp. Một nghiên cứu ở những người trên 60 tuổi liên kết nồng độ folate hoặc UMFA trong máu cao với sự suy giảm tinh thần ở những người có mức vitamin B12 thấp. Liên kết này không được nhìn thấy ở những người có mức B12 bình thường.

Một nghiên cứu khác cho thấy những người có lượng folate cao và lượng vitamin B12 thấp có thể bị mất chức năng não cao hơn 3,5 lần so với những người có các chỉ số máu bình thường. Tuy nhiên, hãy nhớ rằng cần phải có thêm nhiều nghiên cứu trước khi có thể khẳng định chắc chắn rằng việc bổ sung một lượng acid folic cao có thể gây hại cho sức khỏe tâm thần.

Có thể làm tăng khả năng tái phát ung thư

Trong khi một số nghiên cứu ghi nhận sự gia tăng nhỏ nguy cơ ung thư ở những người bổ sung acid folic, hầu hết các nghiên cứu không tìm thấy mối liên hệ. Do vậy, các nhà khoa học suy đoán rằng nguy cơ có thể phụ thuộc vào loại ung thư và tiền sử sức khỏe của người bệnh.

Ví dụ, một số nghiên cứu cũ hơn cho thấy những người trước đây được chẩn đoán mắc bệnh ung thư tuyến tiền liệt hoặc ung thư đại trực tràng bổ sung hơn 1.000 mcg acid folic mỗi ngày có nguy cơ tái phát ung thư cao hơn 1,7-6,4%. Tuy nhiên, ăn nhiều thực phẩm giàu folate dường như không làm tăng nguy cơ ung thư, thậm chí có thể làm giảm nguy cơ này. Do vậy, cần có thêm nghiên cứu về mối liên hệ tiềm ẩn giữa folate, các chất bổ sung acid folic, với nguy cơ và sự tái phát ung thư.

An Dương (T/h)