Bác sĩ chỉ ra sai lầm khi không ăn tinh bột, chỉ ăn ngũ cốc thô gây ảnh hưởng tới sức khỏe

Bác sĩ Nguyễn Xuân Tuấn, Giảng viên Trường Đại học Y Dược, Đại học Quốc gia Hà Nội cho biết, hiện nhiều người có những quan niệm sai lầm, không ăn tinh bột, chỉ ăn ngũ cốc thô có lợi cho việc giảm lượng đường trong máu và giảm cân, tránh bệnh tim mạch, huyết áp, tiểu đường...

Chính vì vậy có không ít người đã thay hoàn toàn các loại cơm gạo trắng, bún gạo... bằng các loại ngũ cốc thô. Tuy nhiên nếu ăn các loại ngũ cốc, hạt thô quá nhiều sẽ rất dễ dẫn đến đầy bụng, khó tiêu, thậm chí ảnh hưởng đến chức năng tiêu hóa, gây hại cho sức khỏe.

Bác sĩ Tuấn phân tích, không nên giảm cân bằng cách cắt giảm tinh bột. Bởi những thực phẩm chứa nhiều tinh bột đều có giá cả phải chăng và cung cấp dinh dưỡng cần thiết cho gan và thận.

Đồng thời, nguồn năng lượng duy nhất cho các tế bào thần kinh trung ương là lượng đường trong máu. Cắt giảm thức ăn chứa nhiều tinh bột đồng nghĩa với việc cắt giảm thức ăn cho não, khiến não trì trệ, mệt mỏi.

Chính vì vậy, việc cắt giảm tinh bột để giảm cân là điều không nên. Chúng ta chỉ nên bổ sung các loại hạt thô vào khẩu phần ăn, giảm bớt lượng tinh bột trắng để tăng cảm giác no, đồng thời cũng cung cấp đầy đủ dưỡng chất, chất xơ cần thiết cho cơ thể.

Hơn nữa, trong bữa cơm đa phần mọi người đều có thói quen lựa chọn ăn thực phẩm tinh bột đầu tiên trong mỗi bữa ăn vì chúng có thể nhanh chóng mang lại cảm giác no. Tuy nhiên, đây không phải thứ tự ăn lành mạnh và dinh dưỡng.

Thứ tự ăn đúng trong mỗi bữa cơm là: canh, rau, thịt, tinh bột. Bởi khi dạ dày rỗng sẽ kích thích sự thèm ăn, người ta thường có xu hướng ăn nhanh và khó kiểm soát lượng thực phẩm hấp thụ. Nếu lúc này lựa chọn ăn tinh bột hoặc các thực phẩm chứa nhiều chất béo, protein sẽ dễ dẫn đến tình trạng hấp thụ quá mức cần thiết, không tốt cho sức khỏe.

Chính vì vậy nên ăn rau trước. Đặc biệt đối với người cao tuổi, có thể uống một chút canh đầu bữa để có thể thúc đẩy tiết dịch tiêu hóa, hạn chế việc thực phẩm kích thích niêm mạc dạ dày một cách quá mức.

Sau khi uống canh, dạ dày đã no một nửa, lúc này có thể ăn thêm những thực phẩm chứa nhiều calo như các loại thịt để bổ sung protein cần thiết cho cơ thể. Đồng thời, ăn thêm cơm lúc này có thể giảm thiểu nguy cơ lượng đường trong máu tăng một cách đột ngột cũng như giảm lượng calo nạp vào cơ thể.

Đặc biệt, những thực phẩm chứa nhiều tinh bột khi được chế biến bằng phương pháp chiên xào với nhiều dầu mỡ như mì xào, cơm rang, các loại bánh rán… không chỉ tăng lượng mỡ và calo cho cơ thể mà trong quá trình chiên rán, vitamin, khoáng chất cũng bị phá hủy rất nhiều khiến thực phẩm mất đi các chất dinh dưỡng vốn có. Cùng với đó, khi tinh bột được chiên rán ở nhiệt độ cao có thể tạo ra acryline - một chất có thể gây ung thư cho con người.

Bác sĩ Cao Hồng Phúc, Bệnh viện 103 cũng nhấn mạnh, dinh dưỡng là phần sống còn của cơ thể, là điều kiện cơ bản để một cơ thể sống tồn tại. Ăn đủ dinh dưỡng rất quan trọng vì giúp ta đạt được sự khỏe mạnh. Cả thừa và thiếu dinh dưỡng đều gây ra bệnh tật. Có ba thành phần dinh dưỡng cơ bản mang lại năng lượng là chất đường, chất đạm và chất béo. Trong một bữa ăn cần phải có đủ cả ba chất trên, đặc biệt là chất bột đường.

Chất bột đường là chất sinh năng lượng cơ bản nhất. Đây là năng lượng sống thiết yếu của tim, não, là năng lượng cho mọi quá trình sống. Xây mới cơ quan, tái tạo tế bào, vận chuyển chất, đào thải chất, nhập xuất… đều cần tới năng lượng từ chất bột đường.

Việc sinh nhiệt sưởi ấm cơ thể cũng từ chất này mà ra. Chế độ ăn chuẩn dinh dưỡng là đảm bảo: 60% chất bột đường, 20% chất đạm và 20% chất béo.

Bác sĩ Phúc phân tích, ăn kiêng bột đường dễ gây gan nhiễm mỡ và bệnh tim mạch. Bởi thông thường gan chuyển hóa đường (từ các thức ăn giàu tinh bột đường như gạo, mì, hoa quả…) để tạo năng lượng.

Nếu áp dụng kiêng tinh bột sẽ không có đủ đường để chuyển hóa, nên gan buộc phải thu thập mỡ dùng thay thế. Khi đó, mỡ được dồn về gan quá nhiều, tích tụ lại trong tế bào gan và gây ra chứng bệnh gan nhiễm mỡ.

Hơn nữa, nếu "tuyệt thực" với thực phẩm có tinh bột đường nên lượng đường trong máu quá thấp làm tăng phân giải mỡ thành năng lượng cung cấp cho cơ thể.

Hệ quả lượng acid béo đi vào máu quá nhiều làm acid béo tự do trong máu tăng, tích trữ mỡ trong gan và máu, làm tăng cholesterol xấu LDL, dẫn tới nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.

Đồng thời, tăng cường các thực phẩm làm tăng vận động ruột, bổ sung các thực phẩm như đậu nành, cá biển (tăng vận chuyển mỡ xấu); rau cải, bắp cải, súp lơ (giảm hấp thu mỡ vào máu, tăng vận động ruột); trà xanh, gừng, sả (tăng tiêu tan mỡ). Một ngày 2 cốc đậu nành và 1 tuần ăn từ 3-5 lần cá hữu ích cho giảm béo.

Công ty Cổ Phần Dược Phẩm FPT Long Châu cũng chia sẻ, thực phẩm chứa tinh bột không chỉ cung cấp năng lượng mà còn là nguồn cung cấp nhiều vitamin và khoáng chất thiết yếu cho cơ thể. Đặc biệt, các vitamin nhóm B chủ yếu có trong các thực phẩm giàu tinh bột. Cắt tinh bột trong thời gian dài có thể khiến cơ thể bị mất cân bằng dinh dưỡng, suy nhược, rối loạn chuyển hóa…

Ngoài ra, việc cắt giảm tinh bột quá mức sẽ khiến cơ thể sử dụng hết năng lượng được dự trữ lâu dài từ chất béo. Khi các thể keton được tạo ra từ chất béo nhiễm keton máu, người bệnh dễ rơi vào trạng thái hôn mê. Biến chứng nguy hiểm nhất là đe dọa đến tính mạng.

Khi cắt hoàn toàn tinh bột, não không được cung cấp đủ năng lượng nên bị suy giảm chức năng. Tình trạng không tập trung, giảm trí nhớ, không thể sáng tạo, học tập và làm việc kém hiệu quả là điều dễ hiểu. Thiếu tinh bột ở mức độ nặng, chúng ta còn hay bị đau đầu, chóng mặt, khó thở và tiềm ẩn nguy cơ teo não.

Ngoài việc giảm khả năng nhận thức, ghi nhớ, tập trung, tinh thần cũng sẽ bị ảnh hưởng đáng kể. Thiếu tinh bột khiến việc giải phóng serotonin trong não bị hạn chế. Điều này làm tăng nguy cơ rối loạn cảm xúc, mang đến những cảm xúc tiêu cực và có thể gây trầm cảm nhẹ.

Người áp dụng thực đơn ăn kiêng không tinh bột thời gian dài dẫn đến thiếu hụt tinh bột cũng làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý về gan. Cắt giảm tinh bột một cách đột ngột và quá mức mang đến cảm giác đói và thèm ăn dữ dội. Nếu các bữa chính bạn không ăn tinh bột sẽ nhanh chóng muốn ăn các bữa phụ, ăn vặt, ăn đồ ăn nhanh. Như vậy, thay vì giúp giảm cân thì việc cắt tinh bột lại gây tăng cân.

Ngọc Nga (t/h)