Cảnh báo: Khoảng 4,6% tổng lượng phát thải khí nhà kính gây hại từ y tế

TS Lỗ Văn Tùng- Trưởng khoa sức khỏe môi trường và cộng đồng, Viện Sức khỏe nghề nghiệp và môi trường quốc gia cho biết, biến đổi khí hậu đang diễn ra toàn cầu và ngày càng thể hiện các ảnh hưởng tiêu cực đến kinh tế - xã hội, môi trường và sức khỏe con người. Trong đó Việt Nam là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất bởi biến đổi khí hậu, đã hứng chịu nhiều hiện tượng thời tiết cực đoan, như mưa bão, nắng nóng, hạn hán, xâm nhập mặn.

Ông Tôn Tuấn Nghĩa- cán bộ kỹ thuật sức khỏe môi trường, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam cho hay, 4,6% tổng lượng phát thải khí nhà kính toàn cầu là từ ngành y tế. Nếu coi ngành y tế là một quốc gia thì đó sẽ là quốc gia phát thải lớn thứ 5 trên trái đất này. Vì vậy, các cơ sở y tế sẽ giữ vai trò rất quan trọng trong việc đạt được mục tiêu mức phát thải ròng bằng 0 từ ngành y tế.

"Chuyển đổi sang năng lượng sạch, tái tạo là một trong các can thiệp lớn nhất mà chúng ta có thể làm, không chỉ để giảm phát thải mà còn cải thiện kết quả dịch vụ y tế. Tuy nhiên, cơ sở y tế còn phát thải khí nhà kính từ các nguồn khác nữa, như phát thải khí từ thiết bị làm lạnh, khí gây mê, chất thải và thiết bị cung ứng y tế. Ngoài ra, việc tái sử dụng thiết bị y tế và đồ bảo hộ lao động theo quy định có thể vừa an toàn vừa hiệu quả kinh tế", ông Nghĩa nhấn mạnh.

Tiến sĩ Angela Pratt (đại diện WHO tại Việt Nam) cũng cho rằng, nguồn cung nước sạch an toàn là một điều kiện tiên quyết để mang đến các dịch vụ chăm sóc sức khỏe chất lượng cao, giúp người dân dễ dàng tiếp cận các dịch vụ y tế ngay tại nơi mình đang sống. Đầu tư vào thích ứng biến đổi khí hậu cũng giúp giảm chi phí và đóng góp vào việc xây dựng hệ thống y tế hiệu quả và công bằng hơn.

Theo số liệu thống kê của Cục Quản lý Môi trường Y tế (Bộ Y tế), cả nước có 13.511 cơ sở y tế bao gồm các cơ sở khám chữa bệnh và dự phòng từ tuyến Trung ương đến địa phương, trong đó có hơn 1.500 bệnh viện.

Lượng chất thải rắn y tế phát sinh tại các bệnh viện, cơ sở y tế khoảng 600 tấn/ngày và lượng rác thải y tế ngày càng gia tăng ở hầu hết các địa phương do số lượng cơ sở y tế, giường bệnh và việc sử dụng các sản phẩm dùng một lần trong y tế tăng cao...

Theo một nghiên cứu gần đây, tổng lượng chất thải y tế phát sinh tại mỗi bệnh viện trung bình là 1,77 ± 0,90kg/giường bệnh/ngày, trong đó lượng chất thải y tế thông thường chiếm tỷ trọng cao nhất (1,53 ± 0,83kg/giường bệnh/ngày), tiếp đến là chất thải y tế lây nhiễm (0,22 ± 0,15kg/giường bệnh/ngày), thấp nhất là chất thải y tế nguy hại không lây nhiễm (0,02 ± 0,04kg/giường/ngày).

Chất thải nhựa trong lĩnh vực y tế phát sinh từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm từ các hoạt động sinh hoạt thường ngày của nhân viên y tế, người bệnh, người nhà người bệnh, người sử dụng dịch vụ y tế; từ các hoạt động chuyên môn y tế như bao bì, dụng cụ bao gói, chứa, đựng thuốc, hóa chất, trang thiết bị, vật tư, vật liệu, đồ dùng trong y tế; từ hoạt động nghiên cứu, sản xuất, kinh doanh thuốc, nguyên liệu làm thuốc, hóa chất…

Bộ Y tế cho biết trong thời gian qua Bộ Y tế đã chỉ đạo, hướng dẫn các cơ sở y tế triển khai nhiều hoạt động nhằm giảm thiểu ô nhiễm không khí và giảm thiểu tác động của ô nhiễm không khí đến sức khỏe như triển khai cơ sở y tế Xanh - Sạch - Đẹp trên toàn quốc. Nhiều cơ sở y tế đã sử dụng công nghệ thân thiện với môi trường để xử lý chất thải.

Cách xử lý rác thải y tế hiện nay ở Việt Nam chủ yếu là đốt hoặc đem chôn lấp. Các đơn vị xử lý chất thải y tế lây nhiễm đều hướng tới thực hiện rác sẽ được phân loại và có thể tái chế được 30%-40%. Việc phân loại rác tại nguồn là điều kiện tiên quyết. Nhiều sáng kiến, mô hình đang cố gắng làm giảm lượng rác thải ra, làm sạch nó và tái chế nhiều nhất.

Theo Cục Quản lý Môi trường Y tế, việc phân loại rác thải y tế tại nguồn cũng được hướng dẫn, tập huấn cho tất cả các cơ sở y tế thực hiện để chung tay góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường cũng như hạn chế tác động của ô nhiễm môi trường tới sức khỏe.

Thạc sỹ Nguyễn Thị Thanh Tâm - Cục Quản lý môi trường y tế (Bộ Y tế) cho biết việc triển khai mô hình bao gồm cả việc đào tạo, tập huấn cho cán bộ nhân viên y tế, tuyên truyền ý thức cho bệnh nhân, người nhà bệnh nhân và người dân về phân loại chất thải ngay tại nguồn, nhận biết phân loại được rác thải hữu cơ, vô cơ, thực hiện giảm thiểu chất thải nhựa. Điều này sẽ giúp môi trường trong bệnh viện đảm bảo thực sự trong sạch, tránh tối đa việc lây nhiễm và ảnh hưởng đến sức khỏe, bệnh tật của bệnh nhân và người dân.

An Dương (T/h)