Huy động nguồn lực thực hiện chuyển đổi năng lượng công bằng

Ngày 11/8/2023 tại Hà Nội, Bộ Tài nguyên và môi trường phối hợp Chương trình phát triển Liên hiệp quốc (UNDP) tổ chức Hội thảo tham vấn dự thảo Kế hoạch huy động nguồn lực thực hiện Tuyên bố chính trị thiết lập quan hệ đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP).

Sự kiện có sự tham dự của các Đại sứ, đại diện Nhóm các đối tác quốc tế (IPG) và nhóm Liên minh tài chính Glasgow vì mục tiêu phát thải ròng bằng “0” (GFANZ) cùng hơn 200 đại diện từ các cơ quan thuộc Chính phủ Việt Nam, các đối tác phát triển, khu vực tư nhân, các viện nghiên cứu, trường đại học, đại diện nhóm thanh niên và các tổ chức phi chính phủ. 

Tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Lê Công Thành cho biết, Tuyên bố JETP được thông qua ngày 14/12/2022. Đây là nỗ lực chung của Việt Nam và Nhóm các đối tác quốc tế (IPG) bao gồm Canada, Pháp, Đức, Ý, Nhật Bản, Vương quốc Anh, Hoa Kỳ, Liên minh Châu Âu, Đan Mạch và Na Uy sau hơn một năm đàm phán. 

Thực hiện Tuyên bố JETP, các đối tác quốc tế sẽ giúp Việt Nam hoàn thiện chính sách nhằm thu hút đầu tư vào chuyển đổi và nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng, củng cố hạ tầng lưới điện, giáo dục và đào tạo nghề, huy động tham gia của khu vực tư nhân vào phát triển các trung tâm năng lượng tái tạo, lưu trữ, cất trữ và sử dụng các-bon, sản xuất thiết bị và pin lưu trữ năng lượng, sản xuất hydrogen xanh và amoniac xanh, phát triển điện gió ngoài khơi…  

Các đối tác cam kết huy động số tiền ban đầu 15,5 tỷ USD trong vòng 3 đến 5 năm tới để giải quyết nhu cầu chuyển đổi năng lượng công bằng của Việt Nam. Trong đó có 7,75 tỷ USD do Nhóm các đối tác quốc tế (Nhóm IPG) huy động với điều kiện vay hấp dẫn hơn so với thị trường vốn hiện tại; Liên minh tài chính Glasgow vì mục tiêu phát thải ròng bằng “0” (GFANZ) huy động ít nhất 7,75 tỷ USD tài chính tư nhân hỗ trợ trực tiếp cho các doanh nghiệp thông qua khoản đầu tư của các tập đoàn, doanh nghiệp quốc tế.

Số tiền cho giai đoạn sau có thể cao hơn nếu Việt Nam sử dụng tốt các khoản huy động ban đầu và đáp ứng các điều kiện của đối tác và các định tế tài chính quốc tế. Cả IPG và GFANZ sẽ hợp tác chặt chẽ với Chính phủ Việt Nam để xác định các cơ hội triển khai tài chính một cách nhanh chóng.

Để triển khai thực hiện Tuyên bố JETP, Ban Thư ký JETP đã được thành lập tại Quyết định số 845/QĐ-TTg ngày 14/7/2023 của Thủ tướng Chính phủ; Đề án triển khai thực hiện Tuyên bố JETP cũng đang được Thủ tướng Chính phủ xem xét và sớm ban hành.

Đối với Kế hoạch huy động nguồn lực, ngày 20/02/2023, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành Quyết định số 288/QĐ-BTNMT thành lập Tổ soạn thảo xây dựng Đề án triển khai tuyên bố chính trị thiết lập quan hệ đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP). Theo đó, Tổ soạn thảo có nhiệm vụ xây dựng Đề án triển khai JETP, bao gồm Kế hoạch huy động nguồn lực thực hiện JETP.

Tại Phiên họp lần thứ 4 của Ban chỉ đạo quốc gia triển khai thực hiện cam kết của Việt Nam tại Hội nghị COP26, Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với các Bộ, đối tác xây dựng và hoàn thành Kế hoạch trong tháng 9/2023.

Cho tới nay, dự thảo Kế hoạch huy động nguồn lực thực hiện JETP đã được xây dựng để đưa ra tham vấn. Kế hoạch này sẽ đề ra lộ trình nhằm đạt được các mục tiêu chuyển đổi năng lượng công bằng của JETP và huy động nguồn tài chính cần thiết để thực hiện JETP. 

Thứ trưởng Bộ TNMT cho biết, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 (Quy hoạch điện VIII) và Quy hoạch tổng thể năng lượng quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, trong đó xác định việc triển khai tích cực, hiệu quả Tuyên bố JETP là một trong những giải pháp quan trọng cho quá trình chuyển dịch năng lượng công bằng ở Việt Nam.

”Ban Thư ký thực hiện JETP mong muốn nhận được đề xuất các dự án đưa vào Kế hoạch huy động nguồn lực thực hiện JETP. Các dự án này cần phù hợp với bộ tiêu chí khung giúp Việt Nam triển khai thực hiện tốt Quy hoạch điện VIII và Quy hoạch tổng thể năng lượng quốc gia, phù hợp ưu tiên của Việt Nam, các đối tác, đảm bảo tính khả thi về công nghệ, nguồn lực thực hiện và có thể triển khai được ngay; ưu tiên các dự án mang tính đột phá, có tác động lan tỏa thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng ở Việt Nam”- Thứ trưởng Bộ TN&MT nhấn mạnh. 

Ngài Iain Frew- Đại sứ Anh tại Việt Nam chia sẻ, đại diện Nhóm các đối tác quốc tế (IPG) rất vui mừng được bước vào giai đoạn tiếp theo của việc thực hiện JETP với việc chuẩn bị cho Kế hoạch Huy động Nguồn lực (RMP) hiện đang được tiến hành một cách toàn diện. RMP là cơ hội để vạch ra con đường hiện thực hóa tham vọng của Việt Nam về chuyển đổi năng lượng công bằng giúp thúc đẩy tăng trưởng, hỗ trợ các mục tiêu kinh tế-xã hội của quốc gia, đồng thời tăng cường an ninh năng lượng và năng lực cạnh tranh”. 

Ngài Thomas Wiersing- Đại biện lâm thời của Phái đoàn EU tại Việt Nam nói thêm rằng: "Đại diện Nhóm các đối tác quốc tế (IPG) tại Hà Nội và các thủ đô khác sẵn sàng hợp tác chặt chẽ với tất cả các bộ chủ chốt của Việt Nam, cũng như với xã hội nói chung bao gồm cả các tổ chức phi chính phủ (NGO), doanh nghiệp nhà nước, khu vực tư nhân, các nhóm nghiên cứu..., để đảm bảo sự đồng thuận rộng rãi trong xã hội".

Lê Kim Liên