Phát triển Hydrogen xanh- Thúc đẩy nhanh quá trình chuyển dịch năng lượng

Chiều 28/10/2023, Diễn đàn cấp cao “Chuyển dịch năng lượng và phát triển ngành năng lượng Hydrogen xanh tại Việt Nam” đã diễn ra trong khuôn khổ các hoạt động của Triển lãm quốc tế Đổi mới sáng tạo Việt Nam 2023 kết hợp Khánh thành Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) tại Khu Công nghệ cao Hoà Lạc.

Theo Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, Diễn đàn là sự kiện hết sức có ý nghĩa trong bối cảnh các nước đang cạnh tranh mạnh mẽ để đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, hướng tới phát triển bền vững và bao trùm.

Xu hướng chuyển dịch năng lượng toàn cầu

Tại Diễn đàn, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, theo đánh giá gần đây của Ủy ban châu Âu, quy mô thị trường toàn cầu hiện nay cho các sản phẩm và dịch vụ xanh ước tính đạt trên 5 ngàn tỷ đô la Mỹ và có tốc độ tăng trưởng cao hơn nhiều so với các thị trường truyền thống. Dự báo đến năm 2030, nền kinh tế xanh sẽ tạo ra khoảng 24 triệu việc làm mới trên toàn cầu.

Tại Mỹ, kinh tế xanh tạo việc làm cho khoảng 9,5 triệu lao động, đóng góp vào GDP tương đương 1.300 tỷ đô la Mỹ/năm; với các nước OECD con số này là 17,5 triệu lao động, tương đương 2.900 tỷ đô la/năm. Kinh tế xanh còn tạo cơ hội thu hút mạnh mẽ các nhà đầu tư vào nhiều lĩnh vực mới như năng lượng tái tạo, giao thông thông minh/sạch, nông nghiệp thông minh, đô thị - công trình xanh, tài chính xanh…

Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân nhấn mạnh, trên thế giới, hydrogen đã được xem là nguồn năng lượng sạch, không thể thiếu trong cơ cấu năng lượng của nhiều quốc gia để thực hiện mục tiêu trung hòa các-bon vào năm 2050. Tính đến đầu năm 2023, đã có hơn 40 quốc gia ban hành Chiến lược quốc gia về hydrogen cùng các chính sách hỗ trợ về tài chính lớn nhằm hình thành và phát triển ngành công nghiệp hydrogen.

Các quốc gia điển hình và đi đầu như EU, Đức, Đan Mạch, Hà Lan, Úc, Canada, Hoa Kỳ, Hàn Quốc và Nhật Bản. EU tập trung phát triển hydrogen xanh và đặt mục tiêu đạt 13-14% trong cơ cấu năng lượng vào năm 2050. Nhật Bản và Hàn Quốc phát triển hydrogen sạch, bao gồm cả hydrogen xanh và hydrogen lam, với mục tiêu đạt lần lượt là 10% và 33% cơ cấu năng lượng quốc gia vào năm 2050.

Mới đây, Hoa Kỳ đã công bố chiến lược phát triển hydrogen với mục tiêu đạt 10 triệu tấn hydrogen sạch/năm vào năm 2030 để loại bỏ các-bon trong các lĩnh vực sản xuất amoniac và lọc dầu, và tăng lên 50 triệu tấn/năm để mở rộng phạm vi ứng dụng hydrogen vào năm 2050- Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân cho hay.

Hydrogen- Giải pháp để giảm phát thải khí nhà kính lĩnh vực năng lượng

Việc phát triển năng lượng hydrogen tại Việt Nam đã được Bộ Chính trị chỉ đạo tại Nghị quyết số 55-NQ/TW ngày 11/2/2020 về định hướng Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, cụ thể là thực hiện nghiên cứu công nghệ, xây dựng một số đề án thử nghiệm sản xuất và khuyến khích sử dụng năng lượng hydrogen phù hợp với xu thế chung của thế giới.

Tại Hội nghị COP26, Thủ tướng Chính phủ đã cam kết Việt Nam cùng với các quốc gia khác trên thế giới, sẽ hướng tới nền kinh tế không phát thải các-bon vào năm 2050. Theo đó, sản xuất và sử dụng hydrogen được xem là giải pháp để giảm phát thải khí nhà kính lĩnh vực năng lượng, với định hướng từng bước sử dụng hydrogen thay thế than trong công nghiệp luyện kim, trong các ngành dịch vụ, thương mại.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng chia sẻ, với những nỗ lực trong hồi phục kinh tế sau đại dịch, Việt Nam hiện đang được đánh giá cao với quy mô nền kinh tế đứng thứ ba trong ASEAN, quy mô FDI trên 445 tỷ USD, độ mở nền kinh tế trên 200%, vị thế địa- chính trị ngày càng quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Trong thời gian qua, Việt Nam đã thực hiện nhiều cơ chế, chính sách để thúc đẩy đổi mới tư duy, ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, và khả năng chống chịu của nền kinh tế, đóng góp trực tiếp vào giảm phát thải khí nhà kính để hướng tới nền kinh tế trung hòa các-bon trong dài hạn. 

Với vai trò là cơ quan đầu mối quốc gia về tăng trưởng xanh, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã tham mưu cho Thủ tướng Chính phủ ban hành Chiến lược quốc gia về Tăng trưởng Xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050 và Kế hoạch hành động quốc gia về Tăng trưởng Xanh giai đoạn 2021-2030.

Trong đó, xác định rõ tăng trưởng xanh phải lấy con người làm trung tâm, phải dựa vào thể chế và quản trị hiện đại, khoa học và công nghệ tiên tiến, nguồn nhân lực chất lượng cao, chuyển đổi số, kết cấu hạ tầng thông minh và bền vững. Đồng thời, tăng trưởng xanh cần được cụ thể hóa bằng những giải pháp chuyển đổi xanh dựa trên nền tảng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Để đạt được mục tiêu tại Chiến lược, Việt Nam cần có những bước đi đột phá, quyết liệt hơn nữa để đưa nền kinh tế xanh từ quy mô 6,7 tỷ USD đóng góp vào tổng GDP quốc gia năm 2020 lên đến 300 tỷ USD vào năm 2050. Trong đó hệ sinh thái hydro sạch dựa trên nền tảng năng lượng tái tạo có tiềm năng đóng góp 40-45 tỷ USD vào GDP hàng năm, tạo ra khoảng 40-50 nghìn việc làm cho thị trường nội địa. Hydrogen xanh còn có tiềm năng lớn để xuất khẩu đến các nước phát triển, là nhân tố chính thúc đẩy nhanh quá trình chuyển dịch năng lượng tại Việt Nam- Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nói.

Để tiến trình “hydrogen hóa” diễn ra một cách hiệu quả, theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, các doanh nghiệp cần sự chuẩn bị và trang bị kỹ càng về vốn, công nghệ, nguồn nhân lực kỹ thuật cao để tổ chức thực hiện sản xuất kinh doanh; đồng thời, không ngừng học hỏi và cập nhật kinh nghiệm từ các quốc gia, tổ chức, doanh nghiệp đi trước để tối ưu hóa trong nghiên cứu và thử nghiệm, đạt hiệu quả cao trong quá trình đổi mới sáng tạo.

Trong khuôn khổ Diễn đàn cấp cao Chuyển dịch năng lượng và phát triển ngành năng lượng Hydrogen xanh tại Việt Nam, đại diện các Tập đoàn năng lượng, các chuyên gia đầu ngành trong và ngoài nước đã chia sẻ về các xu hướng công nghệ hydrogen, các dòng vốn đầu tư về hydrogen, cũng như các kinh nghiệm quốc tế về cơ chế chính sách phát triển hydrogen xanh.

Bên cạnh bức tranh toàn cảnh về chuyển dịch năng lượng trên thế giới, Diễn đàn đã chia sẻ nhiều góc nhìn về vai trò của hydrogen trong quy hoạch tổng thể năng lượng quốc gia; tiềm năng công nghệ này mang lại, từ đó đề xuất các chính sách và cơ chế hỗ trợ thúc đẩy quá trình “hydrogen hóa” nhanh chóng và mạnh mẽ hơn ở Việt Nam.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng bày tỏ hy vọng, Diễn đàn cấp cao này sẽ đặt nền móng vững chắc cho các hoạt động nghiên cứu, đầu tư hợp tác sản xuất, kinh doanh trong ngành năng lượng sạch mà Việt Nam có cơ hội tham gia vào chuỗi giá trị; từ đó đóng góp vào việc tăng cường hợp tác giữa các đơn vị liên quan của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, đặc biệt là Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia với các tổ chức về năng lượng sạch và khí hậu, các viện nghiên cứu và trường đại học; các quỹ đầu tư, quỹ tài chính - khí hậu để hỗ trợ  doanh nghiệp thực hiện việc chuyển dịch năng lượng một cách nhanh chóng và hiệu quả.

Lê Kim Liên