Rà soát, sửa đổi tiêu chuẩn để nông nghiệp Việt chuyển mình

Rà soát tiêu chuẩn, quy định

Theo ông Lê Minh Hoan, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, thời gian qua, thực phẩm bẩn, rau dởm gắn mác VietGAP vào siêu thị gây ảnh hưởng tới tâm lý người tiêu dùng. Cho rằng bản thân có phần trách nhiệm nhưng ông cũng nhìn nhận rất khó để kiểm soát chặt chất lượng khi nền nông nghiệp Việt Nam còn nhỏ lẻ. Vì vậy, để định hướng lâu dài, theo ông Hoan, cần có cách tiếp cận khác. Đặc biệt là từ khâu sản xuất phải siết chặt hơn.

 Bộ trưởng NN&PTNT Lê Minh Hoan.

Bộ trưởng dẫn chứng tại Nhật Bản, có một ngôi làng hẻo lánh thay đổi thần kỳ nhờ trồng xà lách sạch. Tại đây, họ tự đứng ra tổ chức, xây dựng bộ tiêu chí riêng cho canh tác. Đây là những tiêu chí khắt khe khiến rau xà lách của làng dù không theo tiêu chuẩn phổ biến nào nhưng chất lượng vẫn cao.

"Họ có quy tắc nếu một hộ nào trong làng vi phạm, không tuân thủ tiêu chí sẽ bị cấm canh tác. Nhờ vậy, Kawakami đã trở thành ngôi làng trồng rau sạch giàu nhất ở Nhật Bản. Thu nhập người dân nơi đây là 25 triệu yen một năm (hơn 200.000 USD) từ trồng xà lách", ông Hoan thông tin.

Tại Việt Nam, ông Hoan cho rằng, doanh nghiệp và nông dân cũng nên hợp tác bằng tư duy tạo ra chuỗi giá trị chung như mô hình trên thay vì chỉ mua đứt bán đoạn. Thời gian đầu, doanh nghiệp cần tiếp cận nông dân, hiểu tâm tư và hướng họ sản xuất theo chuỗi giá trị.

"Khi mọi thứ đã theo quy trình và cả hai đều hướng tới người tiêu dùng, sản phẩm làm ra dù giá cao vẫn được đón nhận. Doanh nghiệp phải tiên phong, hướng dẫn, đặt hàng người nông dân để cho ra những thực phẩm sạch", ông Hoan nhận định.

Góc độ cơ quan quản lý, người đứng đầu ngành nông nghiệp cho biết đã và đang rà soát lại tất cả tiêu chuẩn, quy định, chế tài của ngành từ trung ương đến địa phương, sau đó sẽ kiến nghị Chính phủ sửa đổi cho phù hợp để nông nghiệp Việt chuyển mình.

Ảnh minh hoạ

Tăng cường chất lượng, tính minh bạch của hàng hoá

Theo ông Nguyễn Như Tiệp, Cục trưởng Cục Quản lý Chất lượng nông sản - lâm sản - thủy sản (Nafiqad), chất lượng, an toàn và minh bạch nguồn gốc thực phẩm tại Việt Nam đã từng bước cải thiện, góp phần bảo đảm an ninh lương thực và an ninh dinh dưỡng, tăng giá trị xuất khẩu hằng năm.

Tuy nhiên, ngành sản xuất nông sản - thực phẩm Việt Nam chủ yếu ở quy mô nhỏ, chất lượng không ổn định, thiếu minh bạch; tỉ lệ vi phạm an toàn thực phẩm, ngộ độc thực phẩm giảm nhưng còn ở mức cao so với các quốc gia phát triển. Nguyên nhân là do nhiều cơ sở sản xuất - kinh doanh nông sản - thực phẩm hoạt động tự phát; cơ sở hạ tầng của ngành còn thiếu, lạc hậu trong khi hệ thống giám sát, kiểm tra, thanh tra chưa chặt chẽ, hiệu quả.

Để khắc phục tình trạng trên, Cục trưởng Nafiqad nêu giải pháp huy động nguồn lực đầu tư nâng cấp hạ tầng sản xuất, kinh doanh, logistics; tổ chức liên kết sản xuất, tiêu thụ, xây dựng và phát triển chuỗi giá trị. Bên cạnh đó, cơ quan quản lý nhà nước sẽ rà soát, hoàn thiện chính sách, pháp luật trên quan điểm hài hòa tiêu chuẩn, quy chuẩn Việt Nam với chuẩn mực quốc tế; chuẩn hóa hệ thống giám sát, thanh tra, kiểm tra an toàn thực phẩm.

Theo bà Vũ Kim Hạnh, Chủ tịch Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam chất lượng cao, để cải thiện chất lượng, an toàn thực phẩm thì cần thay đổi "não trạng" của người sản xuất, kinh doanh. "Có doanh nghiệp có tư tưởng đi mua giấy chứng nhận hàng đạt tiêu chuẩn để nộp hồ sơ nhằm đối phó. Nếu không làm thật, không thay đổi sẽ bị loại khỏi thị trường", bà Hạnh nói.

Ông John G. Keogh, Giám đốc dự án An toàn thực phẩm vì sự phát triển (dự án của Canada nhằm tài trợ Việt Nam xây dựng, phát triển một số chuỗi giá trị bền vững) cho hay, tại Canada, để tham gia sản xuất nông sản, thực phẩm cung cấp ra thị trường, các cơ sở phải được cấp phép và có các văn bằng, chứng chỉ liên quan để ngăn ngừa nguy cơ mất an toàn. Trong đó, quan trọng nhất là phải truy xuất được nguồn gốc thực phẩm và có khả năng triệu hồi sản phẩm khi có vấn đề.

"Tôi rất ngạc nhiên khi 5 năm qua, Việt Nam đã tiến bộ rất lớn trong việc truy xuất nguồn gốc ở kênh bán lẻ hiện đại. Mã QR được áp dụng rất phổ biến tại các siêu thị, giúp truy xuất nguồn gốc hàng hóa nhanh chóng. Theo các doanh nghiệp nước ngoài, Việt Nam đã đi trước nhiều nước trong việc truy xuất nguồn gốc bằng mã QR và họ phải tuân thủ nếu muốn bán hàng vào Việt Nam", ông John G. Keogh cho hay.

Bảo Lâm