TCVN 14488:2025 về ngân hàng lõi và dịch vụ tài chính di động

Trong kỷ nguyên chuyển đổi số, dịch vụ tài chính di động đang trở thành trụ cột quan trọng trong chiến lược số hóa ngành ngân hàng Việt Nam. Cùng với sự phổ biến của ngân hàng số, ví điện tử, thanh toán QR và giao dịch từ xa, nhu cầu đảm bảo an toàn bảo mật cho hệ thống ngân hàng lõi (core banking) trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.

Ngân hàng lõi chính là “bộ não” của hệ thống tài chính – nơi lưu trữ, xử lý toàn bộ dữ liệu giao dịch, tài khoản, thông tin khách hàng và điều hành các hoạt động nghiệp vụ. Khi trung tâm này bị xâm phạm, không chỉ dữ liệu khách hàng bị đe dọa, mà còn ảnh hưởng tới uy tín tổ chức, tính ổn định của hệ thống tài chính và niềm tin của xã hội. Những sự cố tấn công mạng, rò rỉ dữ liệu từng xảy ra trên thế giới và trong khu vực là lời cảnh tỉnh rõ ràng rằng: bảo mật ngân hàng lõi không thể chậm trễ.

Để đáp ứng nhu cầu phát triển an toàn của dịch vụ tài chính số, Việt Nam đã chính thức ban hành bộ tiêu chuẩn quốc gia TCVN 14488:2025, xây dựng khung chuẩn cho ngân hàng lõi và dịch vụ tài chính di động. Bộ tiêu chuẩn gồm hai phần: TCVN 14488-1:2025 và TCVN 14488-2:2025, tập trung vào dịch vụ tài chính di động, bảo mật dữ liệu và nâng cao độ tin cậy. Đây là bước tiến quan trọng, tạo nền tảng pháp lý, kỹ thuật và quản lý thống nhất, hướng tới xây dựng một hệ sinh thái tài chính số an toàn, tin cậy và bền vững tại Việt Nam.

TCVN 14488-1:2025 – Khung phát triển dịch vụ tài chính di động

Tiêu chuẩn TCVN 14488-1:2025 được xem là “xương sống” cho hoạt động triển khai và quản lý các dịch vụ tài chính di động tại Việt Nam. Tiêu chuẩn này xác định rõ phạm vi, cấu trúc, định nghĩa và thành phần của hệ thống MFS, bao gồm các loại hình như thanh toán lân cận (NFC), thanh toán từ xa, ngân hàng di động, ví điện tử và các công nghệ hỗ trợ.

Điểm cốt lõi của tiêu chuẩn là thiết lập khung vận hành thống nhất cho toàn bộ hệ sinh thái, từ ngân hàng lõi, tổ chức tài chính, nhà mạng, doanh nghiệp fintech cho đến người sử dụng. Khi các bên cùng tuân thủ một khung chuẩn, quá trình tích hợp và kết nối giữa ngân hàng với đối tác công nghệ trở nên minh bạch, đồng bộ và đáng tin cậy hơn.

Ngân hàng lõi chính là “bộ não” của hệ thống tài chính nên việc bảo mật nên đáp ứng các yêu cầu theo tiêu chuẩn. Ảnh minh họa

Với ngân hàng lõi, việc áp dụng TCVN 14488-1:2025 giúp xác định rõ mô hình dịch vụ di động phù hợp, tiêu chuẩn kỹ thuật khi kết nối hệ thống lõi với ứng dụng bên ngoài, cũng như quy trình kiểm soát rủi ro trong quá trình truyền dữ liệu và thực hiện giao dịch. Nhờ đó, ngân hàng có thể mở rộng quy mô hoạt động số mà vẫn đảm bảo sự an toàn, ổn định và tuân thủ pháp lý.

Ngoài ra, tiêu chuẩn còn định nghĩa vai trò và trách nhiệm của từng bên trong chuỗi giá trị – từ đơn vị cung cấp dịch vụ, nhà cung cấp hạ tầng đến người tiêu dùng – giúp hình thành cơ chế quản lý toàn diện, minh bạch và có thể kiểm soát được. Đây là yếu tố nền tảng để các dịch vụ tài chính di động tại Việt Nam phát triển nhanh nhưng vẫn bền vững, hướng đến các tiêu chuẩn quốc tế.

TCVN 14488-2:2025 – Bảo mật và bảo vệ dữ liệu trong dịch vụ tài chính di động

Nếu TCVN 14488-1:2025 là khung vận hành, thì TCVN 14488-2:2025 chính là “lá chắn” bảo vệ cho toàn bộ hệ thống tài chính di động. Tiêu chuẩn này tập trung vào các yêu cầu kỹ thuật và quản lý nhằm đảm bảo an toàn thông tin, bảo mật dữ liệu và tính toàn vẹn của giao dịch trong môi trường ngân hàng lõi và dịch vụ di động.

Cụ thể, TCVN 14488-2:2025 đưa ra bộ yêu cầu về mã hóa dữ liệu, xác thực người dùng và thiết bị, chứng nhận bảo mật, quản lý khóa mật mã, cũng như cơ chế bảo vệ dữ liệu nhạy cảm trong quá trình lưu trữ, xử lý và truyền tải. Tiêu chuẩn này còn liên kết với các quy định quốc tế và pháp luật Việt Nam về phòng chống rửa tiền, chống tài trợ khủng bố và bảo vệ quyền riêng tư của người tiêu dùng.

Đối với hệ thống ngân hàng lõi, việc áp dụng tiêu chuẩn này giúp ngân hàng chủ động bảo vệ dữ liệu khách hàng ở cả ba tầng: dữ liệu tại chỗ, dữ liệu khi truyền và dữ liệu đang xử lý. Khi được triển khai đồng bộ với khung chung của phần 1, TCVN 14488-2:2025 tạo ra một lớp bảo mật toàn diện, giúp hệ thống vận hành ổn định ngay cả khi mở rộng quy mô hoặc tích hợp với nhiều nền tảng fintech khác nhau.

Không chỉ dừng lại ở yêu cầu kỹ thuật, tiêu chuẩn này còn hướng đến việc xây dựng văn hóa an toàn thông tin trong tổ chức tài chính – nơi mọi hoạt động thiết kế, phát triển và vận hành dịch vụ đều phải được đặt trong tư duy “bảo mật từ gốc”. Điều đó giúp ngân hàng chuyển từ thế bị động sang chủ động, kiểm soát rủi ro ngay từ khâu đầu, thay vì chỉ xử lý khi sự cố xảy ra.

Việc đồng bộ triển khai hai tiêu chuẩn TCVN 14488-1:2025 và TCVN 14488-2:2025 không chỉ giúp hệ thống ngân hàng lõi của Việt Nam vận hành an toàn hơn, mà còn tạo nền tảng pháp lý – kỹ thuật vững chắc cho các doanh nghiệp fintech, tổ chức tài chính và cơ quan quản lý. Khi các chuẩn mực về khung vận hành và bảo mật được thiết lập, dịch vụ tài chính di động sẽ có điều kiện mở rộng nhanh hơn, tiếp cận nhiều người dùng hơn, đặc biệt là khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa – nơi nhu cầu tiếp cận tài chính số đang tăng mạnh.

Hai tiêu chuẩn mới là bước khởi đầu quan trọng trong hành trình hiện đại hóa hệ thống ngân hàng Việt Nam. Chúng không chỉ giúp bảo vệ khách hàng và tài sản số, mà còn góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng Việt trên thị trường quốc tế. Khi bảo mật trở thành yếu tố cốt lõi trong mọi hoạt động tài chính, niềm tin của người dân vào ngân hàng số sẽ được củng cố, mở đường cho một tương lai tài chính an toàn, thông minh và toàn diện.

An Dương