Nghe trộm 14.000 điện thoại: Nên xử lý thế nào?

Liên quan đến vụ việc Công ty TNHH công nghệ Việt Hồng (đường Tô Vĩnh Diện, Khương Trung, quận Thanh Xuân, Hà Nội) kinh doanh phần mềm ptraker, giúp người dùng có thể xem tin nhắn, danh bạ, ghi âm cuộc gọi, định vị điện thoại, quay phim, chụp ảnh, bật-tắt 3G/GPRS của điện thoại bị giám sát và thu lợi bất chính từ hoạt động phạm pháp này gần 1 tỷ đồng, PV VTC News đã có cuộc phỏng vấn với Luật sư Lê Văn Thiệp, Trưởng Văn phòng luật sư Toàn Cầu, Đoàn luật sư TP Hà Nội.

- Dưới góc độ pháp lý, luật sư đánh giá thế nào về mức độ ảnh hưởng đối với xã hội về hoạt động vi phạm pháp luật của công ty Việt Hồng sau khi bị cơ quan công an phát giác?

Có thể đánh giá những hành vi lập trình, phát tán phần mềm Ptracker để thu thập dữ liệu, theo dõi, nghe lén các cuộc gọi và tin nhắn của người khác là hành vi nguy hiểm cho xã hội. 

Đây là một vấn đề rất nghiêm trọng, nó xâm phạm đến quyền tự do thư tín, bí mật riêng tư  mà pháp luật bảo vệ, việc sử dụng các phần mềm để truy nhập, kiểm soát, thu thập dữ liệu các thiết bị điện tử viễn thông của người dân trong bối canh hiện nay, khi mà việc ứng dụng các thành tựu khoa học kỹ thuật hiện đại đã trở lên phổ biến, đặc biệt là nhu cầu sử dụng điện thoại thông minh để khai thác các tiện ích công nghệ này của người tiêu dùng ngày càng phát triển mạnh.

Mọi người đều biết rõ ngoài những tác động tích cực thì bản thân công nghệ hiện đại luôn có những lỗ hổng về kỹ thuật là mảnh đất màu mỡ để tội phạm công nghệ cao sử dụng vào mục đích phạm tội.

Cho nên việc loại trừ những rủi ro, bịt những lỗ hổng kỹ thuật, hoàn thiện pháp luật đang là nhiệm vụ cấp bách hiện nay của các cơ quan quản lý nhà nước các cấp cũng như các cơ quan tiến hành tố tụng trong việc đấu tranh phòng, chống loại tội phạm mới này, có như vậy mới bảo đảm được các quyền cơ bản của người dân nói chung và người sử dụng thiết bị điện tử viễn thông nói riêng. 

- Công ty Việt Hồng đã vi phạm vào điều khoản nào của pháp luật Việt Nam hiện hành? Nếu vi phạm, công ty này sẽ bị xử lý ra sao?

Với những gì báo chí đăng tải thì chưa đủ để đưa ra các nhận định, đánh giá hoặc kết luận ai đó có vi phạm pháp luật hình sự hay không vì cần tiếp cận đánh giá đầy đủ, khách quan, toàn diện các chứng cứ, tài liệu liên quan. 

Tuy nhiên thì việc phát tán các phần mềm có tính năng theo dõi, nghe lén, thu thập thông tin, dữ liệu của người khác rõ ràng là hành vi trái pháp luật, vi phạm các quy định của Luật Công nghệ thông tin cũng như các quy định khác của pháp luật.

Việc đánh giá mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi là việc làm đòi hỏi sự thận trọng, khách quan của các cơ quan liên quan nhằm xác định xem có cần thiết phải khởi tố vụ án, khởi tố bị can và điều tra, truy tố, xét xử hay không. 

Cá nhân tôi thì cho rằng việc không xử lý hình sự vụ việc này sẽ tạo tiền lệ xấu, không phù hợp với yêu cầu đấu tranh phòng và chống loại tội phạm này trong giai đoạn hiện nay.

- Những người mua phần mềm của Công ty Việt Hồng sử dụng vào mục đích theo dõi, nghe lén điện thoại người khác đã phải là hành vi vi phạm pháp luật hay chưa?

Để xác định xem những đối tượng biết rõ tính năng trái pháp luật của phần mềm nhưng vẫn mua, tải về, cài đặt vào những thiết bị viễn thông của người khác để đạt được những mục đích cụ thể của mình thì cần xem xét nhiều vấn đề mới có thể kết luận được. 

Giao diện của Công ty Việt Hồng

Nếu việc theo dõi đó của các chủ thể đặc biệt liên quan đến an ninh quốc gia thì hoàn toàn phù hợp pháp luật và thông lệ quốc tế. 

Ngoài ra có một số phụ huynh muốn giám sát con em mình, nếu chỉ về phương diện đạo đức và tình cảm thì không có vấn đề gì, nhưng trên phương diện pháp lý thì hành vi đó ít nhiều xâm phạm đến các quyền cơ bản của trẻ em, quyền con người được pháp luật quy định và bảo vệ dù là trẻ nhỏ hay đã thành niên.

Riêng trong quan hệ hôn nhân thì việc theo dõi vợ, chồng bằng các thiết bị điện tử, viễn thông đều trái pháp luật nghiêm trọng.

Việc sử dụng các thông tin cá nhân để trục lợi, chiếm đoạt tài sản, cạnh tranh không lành mạnh...đều trái pháp luật. Tuy nhiên cần căn cứ vào mức độ, tính chất cũng như xác định quan hệ xã hội bị tội phạm xâm hại để định tội danh trong trường hợp cụ thể. 

Theo tôi thì phải xem hậu quả mà các hành vi này trực tiếp hoặc gián tiếp gây ra như thế nào, quan điểm của người bị hại ra sao mới có thể đánh giá được.

- Vậy vụ việc trên đã đủ dấu hiệu để cơ quan điều tra khởi tố vụ án hình sự hay chưa?

Theo tôi thì để xác định một hành vi của một người nào đó thỏa mãn các dấu hiệu cấu thành tội phạm, phạm vào các điều cụ thể trong Bộ Luật Hình sự hay không thì cần rất nhiều thông tin, tài liệu, chứng cứ cũng như cấc thủ tục tố tụng hình sự ngặt nghèo khác.

Bởi lẽ, việc lập trình, phát tán phần mềm này của những chủ thể liên quan trong Công ty Việt Hồng là vi phạm pháp luật, tuy nhiên thì những người biết rõ tính năng nghe lén, thu thập dữ liệu, kiểm soát vị trí cũng như quyền điều khiển thiết bị viễn thông nhưng vẫn mua và cài đặt để sử dụng vào mục đích của mình cũng phải chịu trách nhiệm trước pháp luật với lỗi cố ý trực tiếp. 

Hậu quả nghiêm trọng hay rất nghiêm trọng là do các cơ quan có thẩm quyền đánh giá, giám định.

Theo quan điểm của tôi thì chỉ những người bị cài đặt trái phép hoặc bị lừa dối do nhà cung cấp phần mềm cung cấp thông tin sai lệc về các chức năng của sản phẩm, dịch vụ dẫn đến việc cài đặt thì mới không bị xử lý, còn đối với những người cố ý mua, tải phần mềm, sử dụng phần mềm với đúng các tính năng như báo chí và cơ quan quản lý về thông tin truyền thông nêu thì cần phải điều tra, xác minh làm rõ và xử lý nghiêm minh trước pháp luật những đối tượng này.

Theo VTC News