Tôm càng đỏ Trung Quốc có thể gây 'họa' - các chuyên gia nói gì?

Trên báo VnExpress, TS Bùi Quang Tề, Viện Nghiên cứu Nuôi trồng Thủy sản I cho biết, tôm hùm đất hay còn gọi là tôm càng đỏ có tên khoa học Cherax quadricarinatus. Loại tôm này từng được nuôi thử nghiệm tại tỉnh Phú Thọ năm 2012. Sau đó xác định đây là loài ngoại lai nguy hại, các nhà khoa học đề nghị không nhân giống phát triển.

Loài tôm này di chuyển nhanh dưới đáy ao hồ, sông suối, ưa đào hang, có khả năng sinh sản nhanh chóng và chống chịu trước biến động môi trường. Với đôi càng màu đỏ to khỏe, chúng có thể cắt ngang thân lúa cứng, ăn tất cả loại búp cây non, thậm chí cả tôm, cá nhỏ.

Ông Tề thông tin thêm, hiện Trung Quốc vất vả đối phó với nạn tôm hùm đất phát triển dọc sông Trường Giang. Nếu loài này phát tán ra đồng ruộng Việt Nam sẽ nguy hại hơn ốc bươu vàng, làm lây lan mầm bệnh nấm tôm, virus gây bệnh đốm trắng gây thiệt hại nặng nề cho các đầm nuôi tôm.

Còn theo GS Đặng Huy Huỳnh, nguyên Viện trưởng Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật, nếu không ngăn chặn kịp thời, tôm hùm đất sẽ trở thành "đại họa" cho nền nông nghiệp và hệ sinh thái.

"Chúng ăn tất cả thủy sinh, cạnh tranh nguồn thức ăn với sinh vật bản địa. Những loài tôm, cá đặc trưng của Việt Nam có thể biến mất khi tôm hùm đất xâm lấn", GS Huỳnh nói.

Liên quan tới tôm hùm này, bà Hoàng Thị Thanh Nhàn, Cục phó Bảo tồn thiên nhiên và Đa dạng sinh học (Bộ Tài nguyên và Môi trường) cho biết: "Việc kiểm soát tôm hùm đất gặp khó khăn vì thường được nhập qua đường tiểu ngạch. Khi phát hiện hành vi buôn bán, nuôi loài này, người dân cần báo ngay với UBND cấp xã gần nhất để kịp thời ngăn chặn”.

Trao đổi với báo Đất Việt, một số chuyên gia tỏ ra bất ngờ với thông tin tôm hùm đất đang trở thành đặc sản ở Việt Nam. Trung Quốc hiện là thị trường nhập khẩu tôm đứng thứ 6 thế giới và Việt Nam là một trong những nhà cung cấp tôm chính cho quốc gia đông dân nhất thế giới này. Năm 2017, Trung Quốc đứng ở vị trí thứ 3 về nhập khẩu tôm Việt Nam và năm 2018, quốc gia này giữ vị trí thứ 4.

Đặc biệt, điều khiến các chuyên gia ngạc nhiên là tôm hùm đất, loại thủy sản mà nhiều người Việt Nam đang coi là đặc sản vốn là loài không có tên trong danh mục loài thủy sản được phép kinh doanh tại Việt Nam và được xác định là loại ngoại lai xâm hại.

Trong khi đó, chuyên gia sinh học - nông nghiệp - GS.TS Nguyễn Lân Hùng khẳng định, Việt Nam đã có nhiều bài học từ ốc bươu vàng, rùa tai đỏ... nên đối với những loài nguy hại như tôm hùm đất tuyệt đối không thể đưa vào Việt Nam.

Đặt câu hỏi: Tại sao đã xác định là sinh vật ngoại lai xâm hại mà tôm hùm đỏ vẫn vào được Việt Nam?, vị chuyên gia cũng bày tỏ băn khoăn về trách nhiệm của cơ quan quản lý.

"Trách nhiệm ở đây phải là toàn dân, từ người dân đến cán bộ quản lý. Điều quan trọng trước tiên là cả người dân và cán bộ, lãnh đạo quản lý phải có ý thức, hiểu được cặn kẽ, thay vì chỉ nhìn thấy mặt tích cực mà quên mặt tiêu cực của loài sinh vật đó", GS.TS Nguyễn Lân Hùng nhấn mạnh.

Trong một diễn biến mới, ngày 17/5, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn (NN-PTNT) Nguyễn Xuân Cường đã có công văn hỏa tốc gửi các tỉnh, thành phố, tổng cục hải quan, quản lý thị trường yêu cầu tăng cường kiểm soát tăng cường tôm càng đỏ (tôm hùm đất) tại Việt Nam.

An Dương (T/h)