Áp dụng TPM hiệu quả: Không chỉ là công cụ, mà là phương pháp cần nắm vững

Việc duy trì hiệu quả thiết bị sản xuất đóng vai trò then chốt đối với sự phát triển bền vững của doanh nghiệp trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng khốc liệt của nền công nghiệp hiện đại. Một trong những công cụ được đánh giá cao trong việc nâng cao hiệu suất máy móc và giảm thiểu lãng phí là TPM (Total Productive Maintenance) – Bảo trì năng suất toàn diện. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả thực sự khi áp dụng TPM, các doanh nghiệp cần nắm vững phương pháp triển khai đúng đắn, phù hợp với đặc thù vận hành của mình.

Để TPM có hiệu quả, cần có sự hỗ trợ đầy đủ của toàn bộ lực lượng lao động. Điều này sẽ dẫn đến việc hoàn thành mục tiêu của TPM: "Nâng cao khối lượng sản xuất, tinh thần nhân viên và sự hài lòng trong công việc". TPM giúp nâng cao khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp sản xuất thông qua loại bỏ lãng phí liên quan đến thiết bị và cải tiến chất lượng sản phẩm, do đó mọi doanh nghiệp, nhà máy sản xuất đều có thể triển khai áp dụng. Trước khi hoàn thiện quá trình thực hiện TPM, doanh nghiệp cần tiến hành đào tạo nhằm cải thiện kỹ năng sản xuất và bảo dưỡng.

Theo các chuyên gia năng suất, tại Nhật Bản các nhà máy sản xuất, đặc biệt là ngành thép và đồ điện tử thường trang bị cho công nhân những khóa huấn luyện kỹ thuật rất bài bản tại trung tâm đào tạo có hệ thống máy móc để thực hành. Khóa đào tạo này dành cho cả người chuyên trách bảo dưỡng và vận hành máy móc thiết bị. Mỗi khóa đào tạo đều được thiết kế phù hợp với vị trí công việc và mức độ kỹ năng của người được đào tạo. 

Khóa đào tạo cho người vận hành máy đôi khi do người bảo dưỡng giảng dạy và một vài phần trong chương trình đào tạo cho người chuyên trách bảo dưỡng lại do chính người vận hành máy giảng dạy. Sự luân phiên trong đào tạo này rất có ích cho sự phối hợp các công việc thực hiện TPM. 

Công việc cuối cùng trong giai đoạn triển khai TPM tại doanh nghiệp là quản lý thiết bị mới. Khi một thiết bị mới được lắp đặt, đôi khi hỏng hóc xảy ra ngay trong quá trình chạy thử và khởi động máy, cho dù trong suốt giai đoạn thiết kế, chế tạo và lắp đặt mọi việc đều diễn ra một cách êm xuôi. Đây cũng chính là cơ hội để bộ phận vận hành hiểu được rõ hơn cấu trúc và các dữ liệu kỹ thuật của thiết bị.

Những kiến thức về quản lý thiết bị mới chủ yếu do bộ phận chế tạo máy và bảo dưỡng cung cấp, bao gồm những hiểu biết về bảo dưỡng phòng ngừa. Hình thức đào tạo này được thực hiện thông qua các đợt tập dượt khác nhau. Để đạt được kết quả tốt trong bảo dưỡng phòng ngừa, doanh nghiệp nên cho bộ phận vận hành máy sớm tham gia những đợt tập huấn từ khâu lập kế hoạch và thiết kế để quá trình chạy thử máy được tiến hành tại nơi sản xuất. 

Bước cuối cùng trong chương trình áp dụng TPM tại doanh nghiệp là hoàn thiện quá trình triển khai TPM và đặt ra các mục tiêu cao hơn trong thời gian tiếp theo. Khi các hoạt động TPM đã được thực hiện ổn định, thành quả do áp dụng TPM mang lại tiếp tục phát huy và nâng cao, doanh nghiệp nên dành thời gian tổng kết, đánh giá lại công việc đã làm. Hoạt động này giúp doanh nghiệp phổ biến, thúc đẩy mạnh mẽ việc duy trì thực hiện TPM.

Một số lưu ý khi triển khai TPM đó chính là không nóng vội: TPM là hành trình dài hạn, không phải chiến dịch ngắn ngày. Cần xác định rõ mục tiêu theo từng giai đoạn. Bên cạnh đó, không áp dụng máy móc: Phương pháp phải được linh hoạt tùy theo loại hình sản xuất, văn hóa tổ chức và mức độ sẵn sàng của đội ngũ. 

Cùng với đó, đánh giá định kỳ: Cần có hệ thống đánh giá định kỳ để theo dõi tiến độ triển khai, ghi nhận kết quả và điều chỉnh phù hợp. Ngoài ra, gắn kết với các hệ thống khác: TPM nên được tích hợp với Lean, 5S, Kaizen, ISO để tạo thành một hệ thống quản lý toàn diện, tránh chồng chéo hoặc mâu thuẫn phương pháp.

Trong thời gian gần đây, nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam đã áp dụng hiệu quả công cụ TPM và đạt được những kết quả rất tích cực. Tiêu biểu là Công ty TNHH Nam Long, chuyên sản xuất găng tay cao su, đã triển khai TPM từ năm 2019 với sự hỗ trợ từ Viện Năng suất Việt Nam. Nhờ cải tiến quy trình đóng gói và sắp xếp lại thao tác làm việc, công ty đã nâng năng suất từ 80.000 đôi găng/12 giờ lên 115.000 đôi/10 giờ, đồng thời giảm thời gian làm việc và tăng thu nhập cho công nhân khoảng 40%.

Một ví dụ khác là Công ty TNHH Công nghiệp Trí Cường (TCI), hoạt động trong lĩnh vực cơ khí CNC. Doanh nghiệp này bắt đầu với các bước cơ bản như bảo trì tự quản và cải thiện quản lý trực quan trên máy phay và tiện CNC. Kết quả cho thấy sự thay đổi rõ rệt về tác phong làm việc, hiệu suất thiết bị và môi trường làm việc.

Ngoài ra, Công ty Dệt Phú Thọ cũng ghi nhận hiệu quả ấn tượng khi giảm sự cố thiết bị từ 27 lần/tháng xuống chỉ còn 5 lần/tháng, trong khi Công ty Cổ phần 26 – đơn vị sản xuất giày da đã tái cấu trúc nhà xưởng theo hướng tinh gọn, giúp tăng năng suất từ 10–15% và cải thiện tính linh hoạt trong quản lý.

Những thành công này cho thấy, dù ở các ngành nghề và quy mô khác nhau, TPM vẫn có thể mang lại hiệu quả vượt trội nếu được áp dụng đúng phương pháp và phù hợp với thực tế doanh nghiệp.

TPM là một công cụ mạnh mẽ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa hiệu suất thiết bị, nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Tuy nhiên, để TPM phát huy hiệu quả thực sự, điều quan trọng là phải nắm vững phương pháp triển khai, hiểu rõ từng trụ cột, từng bước thực hiện, từ đó xây dựng một lộ trình phù hợp với thực tế doanh nghiệp. TPM không phải là một “chiếc đũa thần” giải quyết mọi vấn đề ngay tức thì, mà là một hành trình cải tiến liên tục đòi hỏi sự kiên trì, cam kết và hiểu biết đúng đắn.

 Tiểu My