Chuyển đổi số năm 2025: Dấu ấn nổi bật và định hướng trọng tâm năm 2026

Năm 2025, công cuộc chuyển đổi số quốc gia tiếp tục đi vào chiều sâu, đạt được nhiều chỉ tiêu quan trọng về chính phủ số, kinh tế số và xã hội số. Ảnh minh họa.

1. Kết quả hoạt động nổi bật

1.1. Hoạt động nổi bật

Bộ KH&CN đã tổ chức thành công chuỗi Hội nghị tập huấn về chuyển đổi số toàn quốc tại 3 miền Bắc - Trung - Nam cho 34 tỉnh/thành phố.

Tổ chức đo lường, đánh giá, công bố xếp hạng mức độ chuyển đổi số cấp bộ, cấp tỉnh và của quốc gia (DTI) năm 2025. Giúp bộ, tỉnh, quốc gia thấy được các điểm mạnh cần phát huy, những điểm yếu cần khắc phục; Cung cấp thông tin hỗ trợ cho bộ, tỉnh và các cơ quan liên quan thực hiện các giải pháp phù hợp nhằm hoàn thành các mục tiêu đã đặt ra tại Chương trình Chuyển đổi số quốc gia.

Vận hành hiệu quả Nền tảng tích hợp chia sẻ dữ liệu quốc gia (NDXP) và Hệ thống giám sát, đo lường dịch vụ chính phủ số (EMC).

Tổ chức thành công 04 phiên họp Ban Chỉ đạo của Chính phủ về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và Đề án 06.

Tổ chức thành công Ngày Chuyển đổi số quốc gia năm 2025 với chủ đề “Chuyển đổi số: Nhanh hơn - hiệu quả hơn - gần dân hơn”.

Tại Kỳ họp 10, Quốc hội khóa XV đã chính thức thông qua Chuyển đổi số và Luật Trí tuệ nhân tạo (AI) với tỷ lệ đại biểu tham dự và biểu quyết tán thành rất cao.

1.2. Số liệu phát triển ngành

Năm 2025, công cuộc chuyển đổi số quốc gia tiếp tục đi vào chiều sâu, đạt được nhiều chỉ tiêu quan trọng về chính phủ số, kinh tế số và xã hội số:

Về Chuyển đổi số và Chính phủ số:

Kết nối chia sẻ dữ liệu: Tổng giao dịch qua Nền tảng tích hợp chia sẻ dữ liệu quốc gia (NDXP) ước đạt 1,2 tỷ giao dịch (vượt 30% kế hoạch năm).

Dịch vụ công trực tuyến: Tỷ lệ hồ sơ trực tuyến toàn trình trên tổng số hồ sơ của các DVCTT toàn trình đạt 77,8%1; tỷ lệ dịch vụ công có phát sinh hồ sơ trực tuyến đạt 83,9%2.

Ký số: Đã hoàn thành tích hợp giải pháp ký số từ xa vào 100% hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính (TTHC) của bộ, ngành, địa phương, tạo thuận lợi tối đa cho người dân thực hiện TTHC trên môi trường mạng.

Về Kinh tế số:

Quy mô kinh tế số trong GDP3 Quý I/2025 ước đạt 18,72% (trong đó kinh tế số ICT là 8,63%, kinh tế số ngành khác là 10,09%). Các ứng dụng di động Việt Nam tiếp tục khẳng định vị thế với tổng lượng người dùng thường xuyên (MAU) chiếm khoảng 20,5% so với các nền tảng nước ngoài.

Về Xã hội số và Giao dịch điện tử:

Tính đến tháng 12/2025, cả nước đã cấp trên 26,45 triệu chứng thư chữ ký số và khoảng 31 triệu chữ ký điện tử trong các lĩnh vực. Như vậy, tổng số chứng thư chữ ký số và chữ ký điện tử đã được cấp tại Việt Nam đạt khoảng 57,45 triệu, tương đương 76,6% dân số trưởng thành có chữ ký số hoặc chữ ký điện tử, đạt và vượt chỉ tiêu được giao tại Quyết định số 411/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ: Phê duyệt Chiến lược quốc gia phát triển kinh tế số và xã hội số đến năm 2025, định hướng đến năm 2030.

1.3. Kết quả công tác chỉ đạo điều hành

Năm 2025, Bộ KH&CN đã thể hiện vai trò dẫn dắt mạnh mẽ trong công cuộc chuyển đổi số quốc gia thông qua việc tham mưu ban hành hệ thống văn bản pháp lý đồng bộ và các giải pháp chỉ đạo điều hành quyết liệt:

Xây dựng và hoàn thiện thể chế:

Luật Chuyển đổi số được Quốc hội thông qua ngày 11/12/2025 (Luật số 148/2025/QH15), Việt Nam đã đi trước và trở thành quốc gia tiên phong trên thế giới trong việc tạo ra khuôn khổ pháp lý toàn diện, thống nhất cho quốc gia số. Đây là Luật khung đặc biệt, là tổng công trình sư về thể chế cho chuyển đổi số, xử lý những vấn đề mới về chính phủ số, kinh tế số, xã hội số bảo đảm chuyển đổi số đúng hướng, an toàn, hiệu quả.

Bộ KH&CN đã tham mưu trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành hàng loạt văn bản quan trọng nhằm kiến tạo hành lang pháp lý và tháo gỡ điểm nghẽn:

Về thể chế chiến lược: Trình Chính phủ ban hành Nghị quyết số 03/NQ CP và Nghị quyết số 71/NQ-CP về Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, tạo bước đột phá trong phát triển KH,CN&ĐMST và chuyển đổi số. Đồng thời, tham gia xây dựng cơ chế đặc thù tại Nghị quyết số 193/2025/QH15 của Quốc hội và dự thảo Nghị định số 88/2025/NĐ-CP hướng dẫn thi hành.

Về dữ liệu và giao dịch điện tử: Trình ban hành Nghị định số 194/2025/NĐ-CP quy định chi tiết Luật Giao dịch điện tử về cơ sở dữ liệu quốc gia và dữ liệu mở.

Về tháo gỡ vướng mắc: Trình Chính phủ ban hành Nghị quyết số 04/2025/NQ-CP tháo gỡ khó khăn trong triển khai dự án CNTT sử dụng vốn ngân sách (Giải quyết ngay các vấn đề vướng mắc, điểm nghẽn về đầu tư ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số để thực hiện các nhiệm vụ chuyển đổi số triển khai xây dựng chính quyền địa phương 02 cấp); Trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 09/2025/QĐ-TTg ngày 14/4/2025 và hướng dẫn các bộ, ngành, địa phương điều chỉnh mã định danh điện tử của cơ quan tổ chức (Phù hợp với việc sáp nhập các đơn vị hành chính, các bộ, ngành, đảm bảo duy trì ổn định hệ thống trao đổi văn bản trong cơ quan nhà nước).

Về các chương trình quốc gia: Trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình phát triển Chính phủ số (Quyết định số 2629/QĐ-TTg); Chương trình chuyển đổi sang nền tảng điện toán đám mây (Quyết định số 1121/QĐ TTg); Kế hoạch nâng cao chất lượng dịch vụ công trực tuyến toàn trình (Quyết định số 1565/QĐ-TTg).

Về chỉ đạo đôn đốc: Trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số 33/CT-TTg đôn đốc thực hiện nhiệm vụ chuyển đổi số và Quyết định số 2266/QĐ-TTg về quy trình xét chọn sáng kiến đột phá.

Công tác ban hành văn bản hướng dẫn và quản lý chuyên ngành:

Bộ KH&CN đã chủ động ban hành các văn bản hướng dẫn kỹ thuật, định hướng cho các bộ, ngành, địa phương:

Về kiến trúc và nền tảng: Ban hành Khung kiến trúc Chính phủ số phiên bản 4.0 và Khung kiến trúc tổng thể quốc gia số phiên bản 1.0; Công bố Danh mục các Nền tảng số quốc gia dùng chung (Quyết định số 2618/QĐ BKHCN) đã giải quyết được tình trạng chồng lấn, cát cứ các phần mềm, hệ thống của TW, địa phương.

Về hướng dẫn địa phương: Ban hành các văn bản hướng dẫn quan trọng phục vụ sắp xếp đơn vị hành chính: hướng dẫn sửa đổi mã định danh điện tử, kết nối hệ thống EMC, và hợp nhất hạ tầng số, đảm bảo sự thông suốt của hệ thống chính trị trong quá trình sáp nhập; Hướng dẫn việc số hóa hồ sơ, tài liệu thống nhất trong hệ thống chính trị; Hướng dẫn, tổng hợp đề xuất kinh phí chuyển đổi số bổ sung năm 2025 và ngân sách năm 2026 của các bộ, cơ quan trung ương, địa phương; Hướng dẫn hoạt động “thử nghiệm” trong quản lý đầu tư ứng dụng CNTT, chuyển đổi số.

Về Trí tuệ nhân tạo (AI): Ban hành kế hoạch thu hút 100 chuyên gia AI hàng đầu; Hướng dẫn công chức sử dụng trợ lý ảo (chatbot AI) trong công việc.

Công tác Kinh tế số và Xã hội số:

Kinh tế số: Phê duyệt Bộ chỉ số đánh giá mức độ chuyển đổi số doanh nghiệp (Quyết định số 1567/QĐ-BKHCN ngày 01/07/2025); Ban hành Khung tiêu chí thí điểm và quy trình xác định nền tảng số xuất sắc thúc đẩy chuyển đổi số các doanh nghiệp, cửa hàng, hộ kinh doanh bán buôn, bán lẻ năm 2025 (Quyết định số 225/QĐ-BTTTT ngày 15/2/2025); Phê duyệt Bộ tiêu chí kỹ thuật của Nền tảng đánh giá sát hạch kỹ năng số (Quyết định số 284/QĐ BKHCN ngày 25/3/2025).

Xã hội số: Ban hành khung kiến thức, kỹ năng số cơ bản và hướng dẫn đánh giá, xác nhận hoàn thành mức độ phổ cập kỹ năng số (Quyết định số 757/QĐ-BKHCN ngày 29/4/2025); Ban hành Kế hoạch phổ cập kỹ năng số và hỗ trợ thiết bị đầu cuối cho hộ nghèo, hộ cận nghèo, gia đình chính sách xã hội và các đối tượng chính sách đặc biệt khác (Quyết định số 2972/QĐ-BKHCN).

Công tác đo lường, giám sát và kiểm tra:

Công tác giám sát, đánh giá được thực hiện bài bản, dựa trên dữ liệu thực:

Đánh giá DTI: Đã công bố kết quả xếp hạng chuyển đổi số (DTI) năm 2024, tạo động lực thi đua giữa các bộ, ngành, địa phương.

Giám sát tự động: Vận hành hiệu quả Hệ thống giám sát, đo lường dịch vụ chính phủ số (EMC), cấp tài khoản cho các đơn vị tự theo dõi hiệu quả hoạt động.

Kiểm tra thực địa: Tổ chức các đoàn kiểm tra theo Kế hoạch của Ban Chỉ đạo TƯ, chỉ rõ 28 nhóm vướng mắc và đôn đốc các địa phương khắc phục.

Đánh giá người đứng đầu: Đề xuất Thủ tướng Chính phủ cơ chế chấm điểm hằng tháng đối với bộ, ngành, địa phương và người đứng đầu dựa trên dữ liệu tự động, nâng cao trách nhiệm giải trình.

Công tác đào tạo, tập huấn và hỗ trợ:

Tổ chức thành công chuỗi Hội nghị tập huấn chuyển đổi số tại 3 miền Bắc - Trung - Nam cho lãnh đạo sở, ngành và cán bộ chuyên trách của 34 tỉnh/thành phố. Hỗ trợ triển khai trợ lý ảo AI (hợp tác với Viettel, VNPT) để giải đáp thủ tục hành chính cho người dân tại các địa phương thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính.

Phối hợp với Bộ Công Thương và UBND tỉnh Thái Nguyên triển khai kế hoạch thí điểm hỗ trợ cửa hàng, hộ kinh doanh bán buôn, bán lẻ chuyển đổi số tại tỉnh Thái Nguyên.

Lĩnh vực Giao dịch điện tử và Chứng thực chữ ký số:

Tiếp tục triển khai thi hành Luật Giao dịch điện tử 2023; Tham mưu cấp phép đối với 05 Hồ sơ đề nghị cấp/sửa đổi/bổ sung/gia hạn Giấy phép cung cấp dịch vụ chứng thực chữ ký số; Tham gia ý kiến hồ sơ đăng ký thử nghiệm giải pháp cho vay ngang hàng của 03 Công ty.

2. Khó khăn, vướng mắc

Dịch vụ công: Tỷ lệ hồ sơ trực tuyến toàn trình mới đạt 51,7% (thấp hơn mục tiêu); người dân vẫn có thói quen nộp hồ sơ giấy.

Triển khai: Tiến độ số hóa, tái cấu trúc quy trình còn chậm. Việc triển khai các nền tảng số dùng chung tại các bộ, ngành còn rời rạc (mới có 39/84 nền tảng ban hành kế hoạch).

Chính sách: Tốc độ chuyển đổi số nhanh hơn tốc độ điều chỉnh của thể chế, chính sách.

3. Bài học kinh nghiệm

Vai trò người đứng đầu: Sự quyết liệt, gương mẫu của người đứng đầu là yếu tố then chốt.

Phương châm triển khai: "Doanh nghiệp làm nền tảng, Nhà nước thúc đẩy sử dụng dựa trên niềm tin"; làm từ dễ đến khó, từ điểm đến diện. Từ Dịch vụ công thụ động đến Dịch vụ công chủ động và gia tăng giá trị.

Cải cách thủ tục: Thực hiện nghiêm phân cấp, phân quyền; tập trung hậu kiểm thay vì tiền kiểm để đưa thủ tục lên môi trường số.

Từ Hướng dẫn, Đôn đốc đến "Cùng làm" và đồng hành chiến lược. Chuyển vai trò từ một đơn vị hành chính ban hành hướng dẫn, đôn đốc và giám sát sang một đối tác, "cùng làm", đồng hành và chịu trách nhiệm chung về kết quả chuyển đổi số với từng đơn vị lớn trong và ngoài Bộ KH&CN.

Về dịch vụ công trực tuyến: Chuyển từ “có dịch vụ” sang “người dân sử dụng thực chất”.

4. Nhiệm vụ trọng tâm năm 2026

Mục tiêu, chỉ tiêu cụ thể:

Chính phủ số: Xếp hạng Chính phủ điện tử/Chính phủ số của Việt Nam theo đánh giá của Liên hợp quốc: thuộc Top 65; Xếp hạng Chỉ số Dịch vụ công trực tuyến của Việt Nam: thuộc Top 65; Tỷ lệ hồ sơ trực tuyến toàn trình trên tổng số hồ sơ giải quyết thủ tục hành chính của cả nước: đạt 70%.

Ứng dụng AI: 100% dịch vụ công thiết yếu ứng dụng AI hỗ trợ giải quyết.

Dữ liệu số: 100% bộ, ngành, địa phương đạt cấp độ 3 về quản trị dữ liệu.

Nhân lực số: 100% cán bộ, công chức được đào tạo kỹ năng số cơ bản.

Nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu:

Thể chế: Xây dựng Luật Chuyển đổi số và các văn bản hướng dẫn; cập nhật Khung kiến trúc số quốc gia và cấp bộ/tỉnh.

Tham mưu các nhiệm vụ, giải pháp để nâng cao chất lượng, hiệu quả của DVCTT, nhất là các DVCTT toàn trình như: Tổ chức triển khai nhiệm vụ được giao tại Quyết định số 1565/QĐ-TTg ngày 18/7/2025 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Kế hoạch nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ công trực tuyến toàn trình; cung cấp dịch vụ số mới được cá nhân hóa, dựa trên dữ liệu cho người dân và doanh nghiệp. Triển khai đo lường tự động và định kỳ hằng tháng công bố công khai hiệu quả sử dụng dịch vụ công trực tuyến của từng bộ, ngành, địa phương; Ban hành TCVN về Chất lượng trải nghiệm của người dùng dịch vụ công trực tuyến và tổ chức triển khai đánh giá DVCTT.

Nền tảng số: Phát triển Trợ lý ảo hỗ trợ người dân và cán bộ công chức; vận hành hiệu quả Nền tảng tích hợp chia sẻ dữ liệu (NDXP) và Hệ thống giám sát Chính phủ số (EMC).

Phổ cập kỹ năng: Phát triển nền tảng “Bình dân học vụ số” để đào tạo kỹ năng số miễn phí cho toàn dân.

Bồi dưỡng, phổ cập kỹ năng số: Phối hợp với các cơ quan liên quan xây dựng nội dung để phổ cập kỹ năng số miễn phí trên nền tảng “Bình dân học vụ số”; Tổ chức các chương trình bồi dưỡng, nâng cao kiến thức, kỹ năng số cơ bản tại một số tỉnh, thành phố.

Thanh Tùng