Ngành dệt may tìm đường... 'về đích'

Kịch bản ba tháng cuối năm

Số liệu thống kê của Hiệp hội Dệt may Việt Nam (Vitas) cho thấy, tổng kim ngạch xuất hàng dệt may của Việt Nam 9 tháng năm 2021 ước đạt 29 tỷ USD, tăng 13,2% so với cùng kỳ năm 2020 và giảm 0,04% so với cùng kỳ năm 2019.

Ba tháng cuối năm 2021 được nhận định là khoảng thời gian cực kỳ khó khăn đối với ngành dệt may. Trong rất nhiều nguy cơ, nguy cơ cao nhất là khả năng đứt gãy chuỗi cung ứng do khách hàng chuyển đơn hàng đi nơi khác cùng việc thiếu nguồn nhân lực do người lao động về quê tránh dịch, không dễ quay trở lại làm việc ngay…

Dù nhiều doanh nghiệp các tỉnh phía Nam cố gắng bố trí sản xuất “3 tại chỗ”, “một cung đường - hai điểm đến” hoặc phương án sản xuất “4 xanh”, nhưng cũng chỉ duy trì được khoảng 10% đến 30% số lao động đi làm với chi phí tốn kém hơn nhiều so với bình thường.

"Tổn thất không những về kinh tế mà cả uy tín đối với khách hàng. Đặc biệt, kim ngạch xuất khẩu tháng 8/2021 của ngành ước giảm 15,9% so với tháng 7/2021 và giảm 2,63% so với tháng 8/2020. Kim ngạch xuất khẩu tháng 9 ước đạt 3 tỷ USD tiếp tục giảm 9,2% so với tháng 8/2021 và giảm 10,5% so với tháng 9/2020”.

Hiện nay, ngành dệt may đang đối mặt với hai khó khăn chính là lao động và việc duy trì chuỗi cung ứng. Với tình hình dịch bệnh như hiện nay, mục tiêu năm 2021 đạt mức thực hiện 39 tỷ USD của năm 2019 sẽ rất khó khăn. Do đó có 3 kịch bản có thể xảy ra trong năm 2021.

Kịch bản tích cực nhất là Việt Nam khống chế được dịch bệnh và thực hiện “bình thường mới” từ đầu tháng 10/2021, khả năng kim ngạch xuất khẩu sẽ đạt khoảng 37,5 - 38 tỷ USD. Kịch bản trung bình nếu tình hình dịch bệnh còn phức tạp, còn có một số địa phương, khu công nghiệp bị phong tỏa, cách ly trong tháng 11/2021, kim ngạch xuất khẩu năm 2021 dự kiến sẽ đạt khoảng 36 - 36,5 tỷ USD.

Kịch bản kém tích cực nhất là tình hình dịch bệnh còn phức tạp đến đầu tháng 12/2021, kim ngạch xuất khẩu của ngành dự kiến chỉ đạt 33,5 - 34 tỷ USD. Dự báo năm 2022, nếu tình hình sản xuất kinh doanh trở lại bình thường ngành dệt may sẽ phấn đấu đạt kim ngạch xuất khẩu từ 39 tỷ - 42 tỷ USD.

Cần những chính sách phù hợp

Để tháo gỡ khó khăn hiện nay, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa doanh nghiệp và chính quyền địa phương trong việc thực hiện các phương án chống dịch, phương án sản xuất để thực hiện mục tiêu kép và chủ trương “sống chung an toàn với dịch để phục hồi kinh tế” của Chính phủ.

Đối với doanh nghiệp, tìm mọi cách không để cho chuỗi cung ứng ngành dệt may bị đứt gãy. Bố trí sản xuất theo các phương án “3 tại chỗ” “một cung đường - hai điểm đến”, “4 xanh” ở những nơi có thể bố trí được, doanh nghiệp hỗ trợ nhau thực hiện đơn hàng dang dở...

Đồng thời, làm việc với khách hàng để tranh thủ sự chia sẻ trong lúc khó khăn để họ chấp nhận giãn tiến độ giao hàng, không hủy đơn hàng chuyển đi nơi khác. Mặt khác, quan tâm đến người lao động đang còn làm việc tại doanh nghiệp, cũng như những người nghỉ không lương, ngừng chờ việc, người về quê, kể cả người không tuân thủ phương án sản xuất như “3 tại chỗ” của doanh nghiệp để họ gắn bó với doanh nghiệp sẵn sàng đi làm khi hết dịch. Tập trung rà soát, làm thủ tục kịp thời cho những người là đối tượng được hưởng trợ cấp nhà nước.

Bên cạnh việc doanh nghiệp “tự cứu mình”, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Vũ Đức Giang cho rằng, các doanh nghiệp cũng rất cần sự hỗ trợ của Chính phủ và các bộ, ngành, địa phương để vượt qua đại dịch. Để thực hiện “mục tiêu kép”, vấn đề cấp bách là khai thác nguồn vaccine nhiều nhất, nhanh nhất và tiêm đúng đối tượng. Đồng thời, dừng các khoản thu không phải chi ngay mà để kết dư như dừng đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất 1 năm từ khi nộp hồ sơ; đối với các doanh nghiệp nằm trong địa phương áp dụng Chỉ thị 16/TTg được giảm 50% số tiền phải nộp, cùng với việc dừng thu kinh phí công đoàn và đoàn phí công đoàn đến ngày 30/6/2022 và miễn đóng đến ngày 31/12/2021…

Để giảm bớt khó khăn cho doanh nghiệp, Vitas đề nghị Nhà nước tiếp tục giảm giá điện và thuế VAT từ 20-30% cho các doanh nghiệp ở các địa phương phải thực hiện Chỉ thị 16 đến hết tháng 6/2022. Các địa phương không điều chỉnh giá thuê đất trong điều kiện doanh nghiệp phải gồng mình chống dịch và nghiên cứu giảm tiền thuê đất 50% cho doanh nghiệp ở các địa phương áp dụng Chỉ thị 16 đến hết tháng 6/2022.

 Nguyễn Hương (t/h)