Ngành ngân hàng đẩy mạnh giải pháp kiểm soát tiền ảo và phát hiện giao dịch giả mạo

Tại Công điện số 139/CĐ-TTg về việc tăng cường phòng ngừa và xử lý các hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản sử dụng công nghệ cao trên không gian mạng, Thủ tướng yêu cầu Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) nghiên cứu và đề xuất lộ trình kiểm tra, đối chiếu sinh trắc học đối với các tài khoản thanh toán và ví điện tử thực hiện giao dịch điện tử.

Cùng với đó, cần bổ sung quy định kiểm tra, đối chiếu yếu tố sinh trắc học khi mở tài khoản mới, thay đổi thông tin giấy tờ tùy thân, số điện thoại nhận mã OTP, thiết bị sử dụng Mobile Banking và rút tiền tại quầy giao dịch; nghiên cứu, đề xuất sửa đổi các quy định pháp luật nhằm xử lý các hành vi cho thuê, mượn, mua bán tài khoản ngân hàng, ví điện tử vi phạm pháp luật.

NHNN cần nghiên cứu, ban hành quy trình rà soát, nhận diện và giám sát tài khoản doanh nghiệp cũng như các giao dịch nghi vấn liên quan đến hoạt động phạm tội, hoàn thành chậm nhất quý I/2025.

NHNN cũng phải chỉ đạo hệ thống các ngân hàng thương mại và tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán thực hiện việc định danh và xác thực thông tin khách hàng, kiên quyết loại bỏ tài khoản không chính chủ và tài khoản có thông tin sai lệch.

Ngoài ra, cần tăng cường hiệu quả phối hợp với Bộ Công an và các bộ, ngành liên quan trong việc xác minh, phong tỏa tài khoản, tạm dừng giao dịch để kịp thời ngăn chặn việc rút hoặc chuyển tiền có dấu hiệu vi phạm pháp luật; Chủ động phát hiện, trao đổi và cung cấp thông tin cho cơ quan Công an về các tài khoản thanh toán và ví điện tử có dấu hiệu liên quan đến lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo quy định pháp luật.

Ngành ngân hàng tăng cường kiểm soát giao dịch liên quan đến tiền ảo trong thời gian tới. Ảnh minh họa 

Áp dụng kiểm tra, đối chiếu sinh trắc học đối với người đại diện hợp pháp trong các giao dịch Internet Banking của tài khoản doanh nghiệp; Nghiên cứu giải pháp kỹ thuật để phát hiện, phân loại, và cảnh báo các tài khoản có giao dịch từ địa chỉ IP nước ngoài. Tăng cường kiểm soát giao dịch liên quan đến tiền ảo. Hoàn thiện các quy trình quản lý nội bộ nhằm ngăn ngừa nhân viên ngân hàng tiếp tay cho hành vi lừa đảo, hoàn thành chậm nhất quý I/2025.

Thêm vào đó, NHNN cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra để kịp thời phát hiện và khắc phục các lỗ hổng, thiếu sót trong các hoạt động cho vay, thanh toán, rút tiền, chuyển tiền, nhận tiền; đồng thời, đẩy mạnh tuyên truyền và nâng cao nhận thức của khách hàng về phòng ngừa lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Các biện pháp cần thiết để bảo vệ khách hàng giao dịch trên môi trường mạng

Ngoài các quy định về xác thực sinh trắc học, NHNN đã và đang triển khai một số giải pháp như: NHNN đã chỉ đạo các tổ chức tín dụng (TCTD) phối hợp với đơn vị chức năng Bộ Công an triển khai các giải pháp công nghệ ứng dụng dữ liệu dân cư theo định hướng tại Đề án 06 của Chính phủ nhằm làm sạch dữ liệu khách hàng, loại bỏ các tài khoản ngân hàng không chính chủ.

Bên cạnh đó, NHNN cũng chỉ đạo các TCTD triển khai giải pháp phát hiện, cảnh báo và ngăn chặn sử dụng ứng dụng mobile banking đối với các thiết bị bị phá khóa (jailbreak) hoặc thiết bị đã kích hoạt quyền trợ năng. Áp dụng các cơ chế phát hiện đăng nhập trên thiết bị lạ.

Để nâng cao an toàn bảo mật trong thanh toán trực tuyến trong thời gian tới, NHNN cần nghiên cứu ban hành quy định về việc TCTD không gửi tin nhắn SMS, thư điện tử cho khách hàng có nội dung chứa đường dẫn liên kết (Hyperlink) truy cập các trang tin điện tử, trừ trường hợp theo yêu cầu của khách hàng. Quy định này là hết sức cần thiết để bảo vệ khách hàng, khách hàng chỉ cần nhận được bất cứ tin nhắn SMS, thư điện tử có nội dung chứa đường dẫn liên kết thì có thể xác định ngay là tin nhắn, thư điện tử giả mạo.

Nghiên cứu ban hành quy định về triển khai các giải pháp nhằm phòng, chống, phát hiện các hành vi can thiệp trái phép vào ứng dụng Mobile Banking đã cài đặt trong thiết bị di động của khách hàng. Đồng thời, triển khai mở rộng hệ thống giám sát các tài khoản thanh toán, ví điện tử nghi ngờ gian lận, giả mạo (SIMO). Hệ thống SIMO cho phép các tổ chức thành viên tham gia thực hiện báo cáo thông tin về các tài khoản đáng ngờ khi phát hiện và chia sẻ thông tin tới các thành viên khác. Trên cơ sở nguồn dữ liệu tập trung của hệ thống SIMO và nguồn dữ liệu về danh sách tài khoản đã tham gia vào quá trình luân chuyển dòng tiền lừa đảo đã được Bộ Công an thu thập, các TCTD có thể đưa ra các quyết định thực hiện ngăn chặn giao dịch ngay lập tức hoặc yêu cầu xác thực, định danh tài khoản trước thực hiện giao dịch trực tuyến.

Ngành Ngân hàng cũng đang phối hợp với các cơ quan chức năng của Bộ Công an, Bộ Thông tin và truyền thông và các tổ chức liên quan trong công tác bảo đảm an ninh, an toàn thông tin và phòng, chống tội phạm công nghệ cao trong ngành Ngân hàng.

Hiện nay, hơn 87% người trưởng thành ở Việt Nam đã có tài khoản tại ngân hàng và nhiều nhà băng có tỷ lệ giao dịch trên kênh số trên 95%. Trong thời gian qua, số lượng và giá trị giao dịch trên kênh số tăng trưởng đều đặn hai con số.

Để an toàn tài khoản và bảo vệ chính mình khi giao dịch ngân hàng điện tử, khách hàng cần tuân thủ các biện pháp bảo mật cơ bản. Theo đó, khách hàng cần lưu ý các quy tắc như:

Lưu ý khi đặt mật khẩu: Sử dụng mật khẩu mạnh, không chia sẻ thông tin tài khoản với bất kỳ ai, tiến hành thay đổi mật khẩu khoảng 3 tháng/lần để hạn chế lộ mật khẩu;

Lựa chọn đăng nhập trên các thiết bị an toàn: Đăng nhập vào tài khoản của mình chỉ trên các thiết bị an toàn và tự nhập địa chỉ website vào trình duyệt, không truy cập vào tài khoản của bạn từ các mạng Wifi công cộng không an toàn; không mở, cho thuê, bán tài khoản ngân hàng cho người khác. Nếu ít khi sử dụng giao dịch thanh toán thẻ trực tuyến thì có thể khóa chức năng thanh toán hoặc giảm hạn mức thanh toán. Khi có nhu cầu sử dụng thì mới mở đăng ký. Các tính năng này có sẵn trên ứng dụng Mobile Banking;

Diệt virus thường xuyên: Sử dụng các phần mềm diệt virus trên thiết bị và thoát khỏi ứng dụng khi không sử dụng; (iv) Đọc các hướng dẫn sử dụng dịch và bảo mật trên website ngân hàng điện tử chính thức của ngân hàng;

Lựa chọn phần mềm cài đặt: Không cài các phần mềm hoặc các ứng dụng từ các trang web kém tin cậy trên thiết bị, không nên sử dụng các thiết bị đã bị phá khóa để tải và sử dụng ngân hàng điện tử.

Khánh Mai