Phát triển nhân lực chất lượng cao, đón sóng đầu tư công nghiệp bán dẫn

Tập trung đào tạo nguồn nhân lực ngành bán dẫn

Trong bối cảnh cuộc CMCN 4.0 đang phát triển mạnh mẽ, ngành công nghiệp bán dẫn trở thành yếu tố cốt lõi quyết định sức mạnh của nền kinh tế số, đồng thời ảnh hưởng đến sự phát triển của các ngành công nghệ đột phá, từ trí tuệ nhân tạo (AI), internet vạn vật (IoT), dữ liệu lớn (Big Data) đến tự động hoá. Bên cạnh đó, diễn biến phức tạp về địa chính trị thế giới đã thúc đẩy các quốc gia đa dạng hóa chuỗi cung ứng và tìm kiếm nguồn cung ứng linh kiện ổn định và bền vững hơn.

Việt Nam với lợi thế là quốc gia có nền chính trị ổn định, kinh tế tăng trưởng tốt liên tục trong nhiều năm, có nguồn nhân lực trẻ, dồi dào, có đam mê sáng tạo đang là điểm đến đầy hứa hẹn cho các nhà đầu tư trong lĩnh vực bán dẫn. Ông Nguyễn Chí Dũng, Bộ trưởng KH&ĐT cho biết: Thời gian qua, Chính phủ đã ban hành Chiến lược phát triển ngành công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050, với mục tiêu đưa Việt Nam trở thành trung tâm nhân lực bán dẫn toàn cầu vào năm 2030 và trung tâm về công nghiệp bán dẫn, điện tử toàn cầu đến năm 2040.

Để làm được điều này, Chính phủ xác định phát huy thế mạnh văn hóa và con người Việt Nam để trở thành đột phá chiến lược trong phát triển kinh tế - xã hội đất nước trong kỷ nguyên mới. Trong đó, tập trung đầu tư phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành công nghiệp bán dẫn để đáp ứng nhu cầu trong và ngoài nước.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình phát triển nguồn nhân lực ngành bán dẫn của Việt Nam với mục tiêu đến năm 2030 đào tạo được ít nhất 50.000 nhân lực có trình độ từ đại học trở lên, 1.300 giảng viên được đào tạo chuyên sâu về bán dẫn, xây dựng các phòng thí nghiệm cấp quốc gia và cấp cơ sở phục vụ đào tạo nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn.

Việt Nam cần đẩy nhanh hơn nữa quá trình đào tạo nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn.

Trong quá trình triển khai, Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia cũng hợp tác chặt chẽ và tập hợp được sự tham gia, hỗ trợ của nhiều doanh nghiệp bán dẫn lớn như Cadence, Synopsys, Qorvo, Siemens, Marvell, ARM, Samsung… Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã giao Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia phối hợp với Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, Đại học bang Arizona khởi động và triển khai chương trình tại Việt Nam, với mục tiêu đào tạo hơn 4.000 kỹ sư đóng gói, kiểm thử vi mạch từ nay đến hết năm 2025.

“Chúng tôi tin tưởng rằng, với nền tảng đào tạo trình độ cao và sự tham gia của các đối tác uy tín, mỗi sinh viên, mỗi kỹ sư sẽ là một viên gạch xây dựng nên tòa nhà công nghiệp bán dẫn Việt Nam vững chắc”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nói.

Đẩy mạnh kết nối trường Đại học và doanh nghiệp bán dẫn

Với định hướng xây dựng hệ sinh thái công nghiệp bán dẫn tiên tiến, hấp dẫn của khu vực và thế giới, vị trí và vai trò của các trường Đại học trong nước sẽ rất quan trọng. Tuy nhiên, một số trường Đại học đang phải đối mặt với một số khó khăn khi tham gia vào “cuộc đua” đào tạo ngành bán dẫn. Thiếu tướng, GS. TS Trần Xuân Nam, Phó Giám đốc Học viện Kỹ thuật Quân sự (KQH) nhận định: Ngành công nghiệp bán dẫn đòi hỏi công nghệ rất cao, thế nhưng Việt Nam chưa thực sự có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực nghiên cứu, sản xuất cũng như đào tạo nguồn nhân lực cho ngành này.

Tại Học viện Kỹ thuật Quân sự mặc dù có kinh nghiệm nhiều năm đào tạo trong lĩnh vực công nghiệp bán dẫn nói chung và chuyên ngành vi mạch nói riêng, tuy nhiên chủ yếu là đào tạo sau Đại học, ở các bậc Thạc sĩ và Tiến sĩ. Ở bậc Đại học, Học viện Kỹ thuật Quân sự cũng có các ngành đào tạo liên quan tới lĩnh vực bán dẫn, như: Công nghệ thông tin, điện tử viễn thông, khoa học máy tính, vật liệu bán dẫn.

Trước thực trạng này, Thiếu tướng, GS. TS Trần Xuân Nam đánh giá rất cao hành động của Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia khi xây dựng mô hình kết nối giữa các trường Đại học trong nước với các doanh nghiệp nước ngoài hàng đầu trong lĩnh vực công nghiệp bán dẫn. Ông Nam nhấn mạnh, đây là mô hình từ trước tới nay chưa từng có tiền lệ. “Đây là mô hình rất cần thiết hiện nay. Mô hình này có thể giúp các trường Đại học ở Việt Nam kết nối trực tiếp với các doanh nghiệp hàng đầu thế giới trong ngành bán dẫn, giúp các trường Đại học có thể tiếp cận được các công nghệ mới nhất, tiên tiến nhất của họ để phục vụ cho công tác đào tạo, cũng như nghiên cứu”, ông Nam nói.

Dù vậy, để ngành bán dẫn tại Việt Nam có thể bứt phá mạnh mẽ trong giai đoạn tới, Thiếu tướng, GS.TS Trần Xuân Nam mong muốn Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, NIC đẩy mạnh hơn nữa việc kết nối các trường Đại học tại Việt Nam với doanh nghiệp bán dẫn hàng đầu thế giới, để các trường có thể tiếp cận công nghệ tiên tiến nhất trong lĩnh vực sản xuất vi mạch, biến các trường Đại học thực sự trở thành trung tâm kết nối đào tạo nguồn nhân lực bán dẫn, đưa các trường Đại học sánh ngang với các “cường quốc” bán dẫn trong khu vực và cả thế giới.

Ông Vũ Quốc Huy, Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC), Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết: Trên thế giới và trong khu vực châu Á hiện nay đã có nhiều “cường quốc” trong ngành công nghiệp bán dẫn. Trong khi đó, Việt Nam là quốc gia đi sau, nếu đi theo cách thông thường sẽ rất khó bắt nhịp được họ. Vì vậy, Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã xác định muốn thành công, Việt Nam phải phát triển được đội ngũ nhân lực đủ mạnh, đủ sức hấp dẫn để cạnh tranh với các “cường quốc” trong ngành công nghiệp bán dẫn.

“Thế mạnh của Việt Nam là lực lượng lao động trẻ và đang trong giai đoạn dân số vàng. Tuy nhiên, như thế vẫn chưa đủ, Việt Nam cần phải nâng cao trình độ, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực để đáp ứng được nhu cầu của các doanh nghiệp bán dẫn đang đi tìm “tổ”. Nếu làm được điều này, tôi tin rằng Việt Nam sẽ có lợi thế lớn trong cuộc đua phát triển ngành công nghiệp bán dẫn”, ông Huy nhấn mạnh.

Cũng liên quan tới vấn đề này, Thiếu tướng, GS. TS Trần Xuân Nam tin rằng, trong khoảng 5 năm nữa, đợt “sóng” đầu tư của các “ông lớn” trong ngành bán dẫn sẽ xuất hiện. Do đó, ở thời điểm hiện nay, Việt Nam phải đẩy nhanh hơn nữa quá trình đào tạo nguồn nhân lực trong ngành công nghiệp bán dẫn, nhằm tạo ra lợi thế. “Trong 5 năm tới sẽ có đợt “sóng” đầu tư trong ngành công nghiệp bán dẫn, nếu Việt Nam tập trung đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao ngay từ bây giờ, khi đợt “sóng” đó tới, chúng ta mới có thể đáp ứng được yêu cầu của họ”, ông Nam nói.

ThS. Hoàng Thị Lâm Oanh