Hoàn thiện chính sách thúc đẩy doanh nghiệp xanh hóa nền kinh tế

Hoàn thiện chính sách và cơ chế hỗ trợ cho doanh nghiệp

Việt Nam đang thể hiện quyết tâm mạnh mẽ trong công cuộc “xanh hóa” nền kinh tế, từng bước hiện thực hóa cam kết đạt mức phát thải ròng bằng 0 (Net Zero) vào năm 2050. Chính phủ đã và đang nỗ lực ban hành các chính sách, chiến lược nhằm thúc đẩy tăng trưởng xanh trong cả giai đoạn ngắn hạn và dài hạn.

Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021 - 2030 với tầm nhìn đến năm 2035 và Kế hoạch hành động quốc gia về tăng trưởng xanh là những bước đi quan trọng giúp định hướng cho toàn bộ nền kinh tế đi theo con đường bền vững. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy, các chính sách này vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế và chưa thực sự chặt chẽ trong việc triển khai, đồng thời thiếu đi những cơ chế ưu đãi rõ ràng cho doanh nghiệp.

Ảnh minh họa

Theo ý kiến của đại diện Bộ Tài chính, bước đầu tiên cần triển khai trong thời gian tới là xây dựng hệ thống phân loại xanh quốc gia. Hệ thống này sẽ giúp phân định rõ ràng các tiêu chí về môi trường và tăng trưởng xanh, từ đó tạo điều kiện cho việc áp dụng các cơ chế ưu đãi dành cho doanh nghiệp một cách minh bạch và hiệu quả. Khi có cơ chế phân loại rõ ràng, doanh nghiệp sẽ dễ dàng tiếp cận các chính sách hỗ trợ như ưu đãi thuế, giảm lãi suất vay vốn hay các chương trình đào tạo, chuyển giao công nghệ từ các đối tác trong và ngoài nước.

Nhà nước cũng đã cho phép áp dụng cơ chế thí điểm đối với các dự án đầu tư đáp ứng tiêu chí tăng trưởng xanh. Những dự án thí điểm này không chỉ là cơ hội để doanh nghiệp kiểm nghiệm công nghệ mới mà còn là cơ sở để Chính phủ mở rộng quy mô chính sách hỗ trợ. Điều này đặc biệt quan trọng đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ vốn thường gặp khó khăn trong việc tự triển khai các sáng kiến bảo vệ môi trường do hạn chế về nguồn lực và chuyên môn.

Một khía cạnh quan trọng nữa là việc điều chỉnh các quy định pháp lý, bổ sung và làm rõ các tiêu chuẩn kỹ thuật về bảo vệ môi trường. Khi các doanh nghiệp biết rõ ràng các yêu cầu, họ sẽ có động lực và định hướng để đầu tư vào các giải pháp công nghệ xanh, từ đó giảm thiểu tác động đến môi trường và tạo ra lợi thế cạnh tranh trong bối cảnh hội nhập quốc tế. Sự thay đổi này không chỉ giúp giảm phát thải CO2 mà còn mở ra nhiều cơ hội hợp tác kinh doanh, đặc biệt khi các hiệp định thương mại tự do yêu cầu sự tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn môi trường.

Sáng kiến xanh và vai trò của doanh nghiệp trong kỷ nguyên phát triển bền vững

Song song với việc hoàn thiện cơ chế chính sách, các doanh nghiệp cần chủ động thay đổi tư duy, chuyển mình để tận dụng cơ hội từ nền kinh tế xanh. Nhiều doanh nghiệp lớn đã và đang triển khai các sáng kiến bảo vệ môi trường, từ việc áp dụng công nghệ sản xuất hiện đại, giảm phát thải, cho đến việc chuyển đổi sang các nguồn năng lượng sạch. Những sáng kiến này không chỉ góp phần giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường mà còn tạo nên lợi thế cạnh tranh trên thị trường toàn cầu.

Ông Quách Quang Đông - Phó Vụ trưởng Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững -  Bộ Công Thương, nhận định rằng các doanh nghiệp cần “đổi mới tư duy” để đáp ứng các yêu cầu về phát triển bền vững. Điều này có nghĩa là doanh nghiệp phải tích cực ứng dụng công nghệ cao, đầu tư vào các giải pháp tiết kiệm năng lượng, cũng như nghiên cứu và phát triển các sản phẩm thân thiện với môi trường. Việc chuyển đổi này không chỉ giúp doanh nghiệp giảm chi phí vận hành mà còn gia tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế, khi mà các tiêu chuẩn về chất lượng hàng hóa và bảo vệ môi trường ngày càng được siết chặt.

Sự thay đổi trong tư duy quản trị còn được khuyến khích thông qua việc hợp tác đa phương. Theo ông Binu Jacob - Tổng Giám đốc Công ty Nestlé Việt Nam, không có doanh nghiệp nào có thể đơn phương giải quyết mọi vấn đề liên quan đến phát triển xanh. Do đó, việc hợp tác với các đối tác chiến lược, các chuyên gia trong lĩnh vực công nghệ và môi trường là yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp nhanh chóng chuyển đổi và thích ứng với xu hướng kinh tế mới. Thêm vào đó, việc thu hút nguồn nhân lực trẻ, đặc biệt là thế hệ Z với tinh thần sáng tạo và cam kết vì môi trường, sẽ tạo ra luồng năng lượng tích cực cho các dự án xanh.

Không chỉ dừng lại ở đó, các doanh nghiệp còn cần chú trọng đến việc giáo dục và nâng cao nhận thức của người tiêu dùng về lợi ích của nền kinh tế xanh. Khi người tiêu dùng hiểu và ủng hộ các sản phẩm xanh, doanh nghiệp sẽ có động lực lớn hơn trong việc đầu tư vào công nghệ sạch, cải tiến quy trình sản xuất và xây dựng thương hiệu bền vững. Điều này đồng nghĩa với việc không chỉ doanh nghiệp mà toàn bộ cộng đồng cùng chung tay góp phần hiện thực hóa cam kết Net Zero.

Trong năm 2024, các công ty thuộc hệ sinh thái của Vingroup đã triển khai hàng loạt sáng kiến xanh, với mục tiêu giảm phát thải tương đương gần 420.000 tấn CO2. Một trong những giải pháp hiệu quả là gia tăng độ che phủ của cây rừng – biện pháp thiết thực giúp phục hồi hệ sinh thái, hấp thụ CO2 và tạo điều kiện bảo vệ nguồn nước. Những chương trình như “Rừng xanh lên” và “Hồi sinh đại ngàn” không chỉ góp phần giảm khí thải mà còn hỗ trợ phát triển kinh tế địa phương thông qua việc tạo sinh kế cho cộng đồng.

Từ đó có thể thấy, hành trình hướng đến Net Zero vào năm 2050 không chỉ là nhiệm vụ của riêng Chính phủ hay các doanh nghiệp lớn mà cần sự chung tay của toàn bộ cộng đồng. Việc hoàn thiện chính sách, xây dựng cơ chế ưu đãi đồng bộ kết hợp với các sáng kiến xanh của doanh nghiệp sẽ tạo nên một tương lai bền vững, nơi mà sự phát triển kinh tế hòa quyện cùng bảo vệ môi trường, hướng tới một xã hội văn minh và thịnh vượng.

Với tinh thần “Toàn quốc – Toàn dân – Toàn diện”, mỗi thành phần của xã hội đều có thể đóng góp vào hành trình xanh hóa nền kinh tế, từ việc cải tiến sản xuất cho đến thay đổi nhận thức tiêu dùng. Chính những bước đi thiết thực này sẽ là nền tảng vững chắc để Việt Nam hiện thực hóa cam kết Net Zero và tạo dựng một tương lai xanh, sạch, và bền vững cho các thế hệ mai sau.

Duy Trinh