Nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt: Cần loại bỏ tư duy ‘làm ăn chộp giật’

Từ đầu năm đến nay, hoạt động xuất nhập khẩu tiếp tục duy trì mức tăng trưởng cao so với cùng kỳ và tăng trưởng đồng đều ở tất cả ngành hàng quan trọng, đáp ứng nhu cầu sản xuất cho tiêu dùng và xuất khẩu. Tuy nhiên, yếu tố tác động bất lợi nhất đối với lĩnh vực thương mại hiện nay của Việt Nam, chính là tình hình dịch bệnh còn chưa được kiểm soát trên thế giới. Khi kinh tế Việt Nam hội nhập sâu, sự phụ thuộc giữa hoạt động sản xuất, xuất khẩu của Việt Nam sẽ gắn chặt cả về đầu vào là nguồn cung nguyên liệu lẫn đầu ra là các thị trường xuất khẩu.

Doanh nghiệp cần có sự đầu tư cả về nhân lực và khoa học công nghệ, hướng đến sự phát triển bền vững. Ảnh minh họa. 

Theo ông Đỗ Thắng Hải, Thứ trưởng Bộ Công Thương, nhận thức của người tiêu dùng cũng như của Chính phủ các nước về bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng và bảo vệ môi trường ngày càng cao, dẫn đến việc áp dụng các tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm và về bảo vệ môi trường ngày càng khắt khe.

Đơn cử như Ủy ban châu Âu (EC) siết chặt mức dư lượng thuốc bảo vệ thực vật đối với nông sản nhập khẩu, áp dụng các quy định về đánh bắt thủy sản hợp pháp (IUU) và sử dụng gỗ nguyên liệu hợp pháp (FLEGT). Bên cạnh đó, nhiều quốc gia khác cũng đã ban hành quy định về truy xuất nguồn gốc...

Do đó, ông Hải cho biết, thời gian tới để thúc đẩy xuất khẩu mạnh mẽ và bền vững, Bộ Công Thương sẽ cùng các Bộ, ngành, địa phương triển khai các chương trình, hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ, khai thác và tận dụng hiệu quả ưu đãi từ các Hiệp định thương mại tự do (FTA). Đồng thời tiếp tục đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, nhập khẩu và tháo gỡ các rào cản để thâm nhập các thị trường mới. Hỗ trợ các doanh nghiệp về thông tin thị trường cũng như xúc tiến thương mại nhằm tận dụng tốt cơ hội phục hồi của nền kinh tế.

Bên cạnh đó, để giúp hoạt động xuất khẩu của Việt Nam bền vững hơn, TS. Lê Quốc Phương, nguyên Phó Giám đốc Trung tâm Thông tin Công nghiệp và Thương mại (Bộ Công Thương), cho rằng cần có 2 giải pháp chính. Trước tiên là phát triển công nghiệp hỗ trợ. “Phát triển tốt công nghiệp hỗ trợ mới giúp Việt Nam nâng cao giá trị giá tăng trong xuất khẩu, tăng hàm lượng nội địa từ đó giảm nhập khẩu nguyên phụ liệu, linh phụ kiện, bớt phụ thuộc nước ngoài. Việt Nam sẽ dần chuyển từ nền kinh tế gia công, lắp ráp xuất khẩu sang trình độ sản xuất cao hơn. Vấn đề này thời gian qua đã có nhiều hô hào phát triển, nhiều chính sách, giải pháp nhưng chưa làm được như kỳ vọng”, ông Phương nói.

Giải pháp thứ hai, theo ông Phương, chính là việc nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp Việt Nam. Trên thực tế, điểm mấu chốt cơ bản là năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam còn rất yếu. Bên cạnh sự hỗ trợ của Chính phủ thì bản thân các doanh nghiệp phải nỗ lực rất nhiều nếu không sẽ bị thua doanh nghiệp FDI trên chính “sân nhà”.

“Trong vấn đề này, Việt Nam chưa có giải pháp quyết liệt, đột phá. Chính phủ đề ra nhiều biện pháp nhưng chưa đủ, chính sách chưa thực sự hiệu quả. Bên cạnh đó, không ít doanh nghiệp còn mang tâm lý làm ăn chộp giật, chưa có đầu tư lớn để nâng cao năng suất lao động, trình độ công nghệ…”, TS. Lê Quốc Phương chỉ rõ.

Nhiều biện pháp kích cầu thương mại hướng đến mục tiêu vừa phát triển kinh tế vừa chống dịch(VietQ.vn) - Thực hiện cuộc vận động bình chọn Hàng Việt Nam yêu thích, hay điều chỉnh thời gian Tháng khuyến mại quốc gia đều là những biện pháp nhằm kích cầu thương mại, hướng tới mục tiêu kép vừa phát triển kinh tế - xã hội vừa đảm bảo chống dịch Covid - 19 hiệu quả.

Mai Phương