Quản lý chặt mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói thanh long

Theo Sở NN&PTNT Bình Thuận, thời gian qua, thực hiện chỉ đạo của Bộ NN&PTNT, ngành nông nghiệp Bình Thuận, Chi cục Trồng trọt và BVTV đã tham mưu đề nghị Cục Bảo vệ thực vật (BVTV) cấp 78 mã số vùng trồng và 268 mã số cơ sở đóng gói thanh long trên địa bàn tỉnh.

Nhờ đó, đã đáp ứng được yêu cầu của nước nhập khẩu liên quan đến mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói để người sản xuất và cơ sở đóng gói thanh long trên địa bàn tỉnh được thuận lợi và bền vững. Tuy nhiên, theo Cục Bảo vệ Thực vật, thời gian qua đã phát hiện nhiều lô quả tươi của Việt Nam xuất khẩu vi phạm quy định về kiểm dịch thực vật của Trung Quốc do bị nhiễm các loài sinh vật gây hại.

Cùng với đó, Chi cục Trồng trọt và BVTV Bình Thuận cho biết, hiện việc sử dụng mã số cơ sở đóng gói thanh long đã được cấp mã số của một số tổ chức, cá nhân trên địa bàn tỉnh chưa tuân thủ đúng quy trình thiết lập và giám sát cơ sở đóng gói theo quy định. Điều này đã ảnh hưởng đến quá trình sản xuất và xuất khẩu trái thanh long trên thị trường quốc tế cũng như thị trường Trung Quốc.

Do đó, để việc sản xuất và xuất khẩu thanh long trên địa bàn tỉnh được bền vững, ông Phan Văn Tấn, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Bình Thuận đã yêu cầu Chi cục Trồng trọt và BVTV khẩn trương làm việc với một số cơ sở đóng gói trên địa bàn tỉnh để làm rõ việc các cơ sở xuất khẩu thanh long sử dụng mã số của cơ sở đóng gói để xuất khẩu không đúng với tên cơ sở đóng gói mà doanh nghiệp đã đăng ký.

Bên cạnh đó, chấn chỉnh tình trạng các cơ sở đóng gói chưa được cấp mã số nhưng sử dụng mã số của cơ sở đóng gói khác đã được cấp mã số để đóng gói thanh long xuất khẩu, hay việc sử dụng mã số của cơ sở đóng gói không đúng với tên cơ sở đăng ký cấp mã số và việc ghi nhãn hàng hóa để xử lý theo quy định.

Trên cơ sở kết quả làm việc, Chi cục Trồng trọt và BVTV tham mưu, đề xuất cụ thể để Sở NN&PTNT Bình Thuận sớm báo cáo Cục BVTV về việc một số cơ sở đóng gói thanh long tại Bình Thuận sử dụng mã số cơ sở đóng gói đã được cấp không tuân thủ đúng theo quy định.

Ngoài ra, theo dõi, quản lý chặt chẽ tình hình dịch hại tại các vùng trồng thanh long đã được cấp mã số xuất sang Trung Quốc, chú ý các loài rệp gây hại. Trường hợp phát hiện các loài rệp là đối tượng kiểm dịch thực vật của Trung Quốc tại vườn trồng hoặc tại cơ sở đóng gói được cấp mã số thì bắt buộc xử lý, loại bỏ triệt để khỏi lô hàng trước khi xuất khẩu. Đồng thời, hướng dẫn các biện pháp khắc phục các loài sinh vật gây hại đến các tổ chức, cá nhân sản xuất và cơ sở nhà đóng gói thanh long trên địa bàn tỉnh biết và thực hiện đúng quy định.

Bình Thuận hiện có khoảng 33.750 ha thanh long, với tổng sản lượng đạt khoảng 700.000 tấn/năm. Trong đó, Trung Quốc là thị trường xuất khẩu chủ lực của thanh long Bình Thuận. Sở NN&PTNT Bình Thuận còn yêu cầu Chi cục Trồng trọt và BVTV chủ trì phối hợp với các đơn vị liên quan lập đoàn kiểm tra việc sử dụng mã số cơ sở đóng gói, sử dụng mã vùng trồng đã được cấp; việc ghi nhãn hàng hóa của các cơ sở kinh doanh thanh long trên địa bàn tỉnh. Trong quá trình kiểm tra, nếu phát hiện vi phạm phải xử lý nghiêm theo đúng quy định của pháp luật.

Sở NN&PTNT Bình Thuận cũng cho biết sẽ tăng cường quản lý, giám sát việc sử dụng mã số vùng trồng và mã số cơ sở đóng gói thanh long đã được cấp cho các tổ chức, cá nhân trên địa bàn tỉnh theo đúng quy định. Chủ động phối hợp chặt chẽ với Cục Quản lý thị trường tăng cường kiểm tra, kiểm soát việc ghi nhãn hàng hóa của các cơ sở đóng gói thanh long theo đúng quy định của pháp luật.

Liên quan tới vấn đề trên, ngày 7/10/2021, sau hơn 03 năm nộp hồ sơ đăng ký bảo hộ chỉ dẫn địa lý tại Nhật Bản, Bộ Nông - Lâm - Ngư nghiệp Nhật Bản (MAFF) đã chính thức cấp Bằng bảo hộ chỉ dẫn địa lý đối với thanh long Bình Thuận. Đây là sản phẩm nông sản thứ 2 của Việt Nam sau vải thiều Lục Ngạn được cấp Bằng chỉ dẫn địa lý tại Nhật Bản.

Chỉ dẫn địa lý thanh long Bình Thuận là chỉ dẫn địa lý thứ hai của Việt Nam chính thức được bảo hộ tại Nhật Bản. Đăng ký chỉ dẫn địa lý có thể nói như "giấy thông hành" để vào thị trường Nhật Bản nói riêng, thế giới nói chung. Việc được cấp đăng ký chỉ dẫn địa lý có ý nghĩa khẳng định uy tín thanh long Bình Thuận vào thị trường Nhật Bản, mở ra nhiều cơ hội mới cho việc xuất khẩu, tiêu thụ thanh long Bình Thuận ở nhiều thị trường khác nhau, nhất là tại các thị trường khó tính (Châu Âu, Hàn Quốc, New Zealand,…). Từ đây cũng cho thấy vai trò của sở hữu trí tuệ, vốn được coi là công cụ hỗ trợ cho các sản phẩm Việt Nam có thêm lợi thế cạnh tranh và xuất khẩu.

Quả thanh long Bình Thuận đã được Cục Sở hữu trí tuệ đăng bạ tên gọi xuất xứ hàng hóa vào ngày 15 tháng 11 năm 2006 theo Quyết định số 786/QĐ-SHTT, và ngày 8 tháng 7 năm 2011, UBND tỉnh Bình Thuận ban hành Quyết định số 14/2011/QĐ-UBND kèm theo Quy chế quản lý và sử dụng Chỉ dẫn địa lý “Bình Thuận” dùng cho sản phẩm quả thanh long.

Cũng giống như vải thiều Lục Ngạn, việc cấp chỉ dẫn địa lý cho thanh long Bình Thuận có ý nghĩa rất lớn đối với việc xuất khẩu thanh long sang Nhật Bản nói riêng và các nước nói chung. Ngoài tác dụng bảo vệ thương hiệu cho nông sản, tránh bị “đánh cắp” khi sang thị trường nước ngoài, những sản phẩm mang chỉ dẫn địa lý ở Nhật Bản thường có giá bán cao hơn thông thường và được người dân nơi đây ưa chuộng vì “họ hiểu rẳng, các sản phẩm này đã được MAFF đứng ra bảo đảm chất lượng, do vậy, họ sẽ tin tưởng và sẵn sàng mua sản phẩm đó hơn”.

Ông Đinh Hữu Phí, Phó Cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ KH&CN) nhận định, việc thanh long Bình Thuận được đăng ký bảo hộ chỉ dẫn địa lý thành công tại Nhật Bản, mới chỉ là bước đầu tạo lợi thế cạnh tranh cho thanh long Bình Thuận đến với thị trường Nhật Bản. Việc này sẽ cần rất nhiều nỗ lực từ nhiều phía, nhiều cấp, Bộ, Ngành, để thanh long Bình Thuận tiếp tục giữ vững được thị trường khó tính này, đồng thời mở rộng hơn nữa chỗ đứng của mình.

Bên cạnh đó, các hoạt động quản lý chỉ dẫn địa lý thanh long Bình Thuận sau bảo hộ sẽ tiếp tục là thách thức lớn cho các cấp, các ngành, đặc biệt của tỉnh Bình Thuận. Khó khăn lớn nhất phải kể đến là việc nhanh chóng kiện toàn năng lực của tổ chức quản lý chỉ dẫn địa lý, Hội sản xuất và tiêu thụ thanh long Bình Thuận.

Bảo Lâm